Διατροφικές συστάσεις κατά την θεραπεία του καρκίνου

Διατροφικές συστάσεις κατά την θεραπεία του καρκίνου

Comment Icon0 Comments
Reading Time Icon1 min read
Spread the love

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ / ΚΑΡΚΙΝΟ

Σκοπός των οδηγιών που ακολουθούν είναι:

  • Η διατήρηση καλής κατάστασης θρέψης του ασθενούς και η πρόληψη της υποθρεψίας.
  • Η μείωση των επιπλοκών της ακτινοθεραπείας ή της χημειοθεραπείας.

 

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ:

Οι οδηγίες αυτές απευθύνονται σε ασθενείς με καρκίνο, οι οποίοι υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία. Συχνά η παρουσία καρκίνου, και οι θεραπείες που υποβάλλονται οι ασθενείς με καρκίνο (όπως η ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία) συνοδεύονται από την εμφάνιση ορισμένων διατροφικών διαταραχών. Η εμφάνιση των διαταραχών αυτών είναι απόλυτα φυσιολογική συνέπεια των παραπάνω καταστάσεων και παρατηρείται στους περισσότερους ασθενείς. Η διάρκεια τους είναι συνήθως μικρή (διαρκεί μέχρι και λίγες εβδομάδες μετά τη θεραπεία και τελικά εξαφανίζονται με την προϋπόθεση ότι υπάρχει η κατάλληλη διατροφική αντιμετώπιση).

 

ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Για την ύφεση των συμπτωμάτων που εμφανίζονται σαν συνέπεια της ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας, καλό θα είναι να ακολουθηθούν οι αντίστοιχες διατροφικές συστάσεις. Οι συστάσεις αυτές στόχο έχουν την αποφυγή παραγόντων που προκαλούν έξαρση των συμπτωμάτων, και την ανακούφιση αυτών. Οι οδηγίες αυτές θα πρέπει να προσαρμόζονται στο πρόγραμμα σας ανάλογα με την ένταση των διαταραχών και των συμπτωμάτων σας.

 

Ακολουθούν συγκεκριμένες οδηγίες για κάθε διαταραχή:

 

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

  • Στον καρκίνο:Αίσθημα ναυτίας, εμετός, διάρροια, κράμπες στην κοιλιακή χώρα
  • Εμετός
  • Διάρροια
  • Κράμπες στην κοιλιακή χώρα

Αυτές οι  γαστρεντερικές διαταραχές παρουσιάζονται συνήθως όταν ο καρκίνος επηρεάζει το πεπτικό σύστημα και μπορούν να αποτελέσουν αιτία για την πιθανή εμφάνιση μειωμένης όρεξης ή ανορεξίας.

  • Κατά τη θεραπεία:
  1. Όταν η θεραπεία εφαρμόζεται στον τράχηλο και στην κεφαλή:

 

  • Ερεθισμένο στόμα
  • «αλλοιωμένη/αλλαγμένη» γεύση και οσμή
  • Δυσφαγία
  • Οδυνοφαγία
  • Ξηροστομία
  • Ανορεξία
  • Κόπωση
  • Απώλεια βάρους

 

  1. Στο θώρακα:
  • Δυσφαγία
  • Οδυνοφαγία
  1. Στην κοιλιακή χώρα:
  • Ναυτία
  • Εμετός
  • Διάρροια
  • Ανορεξία
  • Δυσανεξία στη λακτόζη (παροδική ή μόνιμη). Εμφανίζεται λόγω δυσλειτουργίας του τμήματος του εντέρου που πέπτει τη λακτόζη
  • Δυσαπορρόφηση ή (κακή απορρόφηση) δισακχαριτών, λιπών και ηλεκτρολυτών

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

 

Ξηροστομία:

  • Ακολουθείστε μία ελαφριά διατροφή χωρίς τροφές που ερεθίζουν το γαστρεντερικό σύστημα. Καταναλώνετε ζωμούς, σύπες, χυμούς, ζελέ και φαγητά μαλακά και εύκολα στη κατάποση (όπως Cottage cheese, ζυμαρικά, πατάτες βραστές, ομελέτα κ.α.). Επίσης μπορείτε να καταναλώνετε γλυκά, φαγητά/ ροφήματα και καραμέλες (όχι όμως στην περίπτωση που υπάρχει και ερεθισμένος στοματικός βλεννογόνος).
  • Αποφύγετε φαγητά πολύ όξινα, καυτερά ή πολύ ξηρά. Το φαγητό να καταναλώνεται σε θερμοκρασία δωματίου
  • Αποφύγετε την κατανάλωση του αλκοόλ
  • Αποφύγετε το έντονο βούρτσισμα των δοντιών και τη χρήση στοματικών διαλυμάτων που περιέχουν αλκοόλ. Προτιμείστε οδοντόβουρτσες με μαλακή υφή ή χρησιμοποιήστε βαμβάκι με μαγειρική σόδα για το καθάρισμα των δοντιών.
  • Περιορίστε ή διακόψτε το κάπνισμα.
  • Πίνετε 8-10 ποτήρια νερό την ημέρα, μικρές ποσότητες κάθε φορά, και καθόλη την διάρκεια αυτής.
  • Χρησιμοποιείτε καλαμάκι για να πίνετε νερό ή άλλα υγρά
  • Συνοδεύετε τα γεύματά σας με σακχαρούχα διαλύματα
  • Πίνετε 2-3 γουλιές υγρού με κάθε μπουκιά, γιατί διευκολύνουν την κατάποση
  • Υγραίνετε τα χείλη σας με νερό.
  • Κάντε εκπλύσεις του στόματος κάθε κάθε 3-4 ώρες. Με τον τρόπο αυτό απομακρύνετε τα υπολλείματα τροφής και έχετε μια περισσότερο φρέσκια και καθαρή αίσθηση στο στόμα. Τα διαλύματα που μπορείτε να χρησιμοποιείτε είναι:
    • ¼ κ.γ. αλάτι & 1 φλιτζάνι νερό
    • ¼ κ.γ. μαγειρική σόδα & 1 φλιτζάνι νερό
    • ¼ κ.γ. γλυκερίνη & 1 φλιτζάνι νερό
    • σόδα

 

Αλλαγές στη γεύση:

  • Ακολουθείστε μία κανονική διατροφή με πολλά κρύα τρόφιμα και γαλακτοκομικά προϊόντα.
  • Αποφύγετε τροφές με πολύ ήπια γεύση (άγευστα τρόφιμα), το σκέτο κρέας, τα ανάλατα τρόφιμα
  • Πειραματιστείτε με τα αρώματα των φαγητών και κρατείστε μία λίστα με εκείνα που έχουν την καλύτερη γεύση για εσάς. Αυτό θα σας βοηθήσει να τρώτε επαρκώς και να διατηρήσετε μία καλή διατροφική κατάσταση κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
  • Προτιμήστε φαγητά που έχουν καλή γεύση ακόμα και αν αυτό σημαίνει να τρώτε το ίδιο φαγητό για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα. Η αίσθηση της γεύσης σας θα βελτιωθεί.
  • Αποφύγετε τα φαγητά με άσχημη γεύση.
  • Αυξήστε την ποικιλία των τροφίμων και ροφημάτων που καταναλώνετε, αυξάνοντας παράλληλα και την ποικιλία των πιάτων, των γεύσεων, των αρωμάτων και των θερμοκρασιών στα γεύματα σας. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσετε να ικανοποιήσετε τις υπόλοιπες αισθήσεις σας, αυξάνοντας την επιθυμία για φαγητό και την αίσθηση της γεύσης και απολαμβάνοντας καλύτερα το γεύμα.
  • Εάν οι επιλογές σας περιοριστούν για κάποιο χρονικό διάστημα, ρωτήστε το γιατρό ή τον διαιτολόγο σας αν χρειάζεται να σας χορηγηθούν πολυβιταμινούχα / μεταλλικά σκευάσματα.
  • Προσθέστε λεμόνι, ζάχαρη ή ξύδι στα διάφορα φαγητά ή ροφήματα, ώστε να προσδιορίζετε καλύτερα τις γεύσεις.
  • Επίσης δοκιμάστε ένα ποτήρι κρασί, χυμό πορτοκάλι ή λεμονάδα μαζί με το γεύμα.
  • Πειραματιστείτε με βότανα και αρωματικά όπως βασιλικό, άνηθο, τζίντζερ, ρίγανη και μέντα, ώστε να ενισχύσετε την γεύση και το άρωμα του φαγητού.
  • Αλατίστε το φαγητό και προσθέστε μπαχαρικά.
  • Δοκιμάστε να προσθέσετε στα γεύματα ψιλοκομμένο κρεμμύδι, να ενισχύσετε τις σαλάτες με τυρί, μπέικον ή ζαμπόν και να μαρινάρετε το κρέας σε χυμό φρούτου, κρασί ή αρωματικές σως όπως barbecue, σόγιας κτλ.

 

Μεταλλική γεύση:

  • Μην καταναλώνετε φαγητά με έντονη γεύση. Προτιμήστε λιωμένη πατάτα, ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, γάλα.
  • Ξεπλένετε το στόμα σας με νερό πριν το γεύμα.
  • Ελαττώστε το κάπνισμα ώστε να βελτιωθεί το αίσθημα της γεύσης
  • Επιλέξτε και προετοιμάστε φαγητά που είναι ευπαρουσίαστα και εύγευστα για εσάς
  • Αν διαπιστώσετε ότι το κόκκινο κρέας, έχει διαφοροποιημένη γεύση ή οσμή, δοκιμάστε να το αντικαταστήσετε με άλλες πρωτεϊνούχες τροφές όπως κοτόπουλο, γαλοπούλα, αυγά, προϊόντα γάλακτος και ψάρια με ήπια γεύση.
  • Τροποποιείστε τη μυρωδιά του κρέατος προσθέτοντας, γλυκά φρούτα, γλυκό κρασί κ.α.
  • Χρησιμοποιείστε περιορισμένες ποσότητες μπαχαρικών ή βοτάνων όπως βασιλικός κ.α.
  • Εάν σας ενοχλεί η μυρωδιά, αφήστε το φαγητό σε θερμοκρασία δωματίου, μαγειρέψτε σε εξωτερικό χώρο, σκεπάστε τα φαγητό μετά το μαγείρεμα.
  • Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε, μπέικον, ζαμπόν ή κρεμμύδια για πρόσθετη μυρωδιά στα λαχανικά
  • Περιορίστε τη δυσάρεστη γεύση στο στόμα, καταναλώνοντας συχνά φρέσκους χυμούς, καραμέλες και τσίχλες χωρίς ζάχαρη
  • Δοκιμάστε να αντικαταστήσετε τα μεταλλικά με πλαστικά μαχαιροπίρουνα μίας χρήσης κατά την κατανάλωση των γευμάτων.
  • Όξινα τρόφιμα όπως ο ανανάς και το κίτρο , ίσως βοηθήσουν υπερκαλύπτωντας την μεταλλική γεύση και αυξάνοντας την έκκριση σιέλου. Το σάλιο βοηθάει στη διάσπαση των τροφών και στην απελευθέρωση των γεύσεων και αρωμάτων τους.

 

Δυσκολία στην κατάποση – ερεθισμένο στόμα:

  • Καταναλώνετε μαλακά φαγητά, εύκολα στη μάσηση και την κατάποση όπως:
  • Milkshake (ελαφρύ- ρόφημα γάλακτος)
  • Μπανάνα, αχλάδι (μαλακά φρούτα)
  • Ροδάκινο, νεκταρίνι
  • Πεπόνι
  • Cottage cheese, γιαούρτι
  • Αποφλοιωμένες ή λειωμένες ντομάτες
  • Ζυμαρικά και μαλακό τυρί
  • Ζελέ
  • Αυγά (χτυπημένα)
  • Μαλακά ή πολτοποιημένα λαχανικά (όπως καρότο)
  • Πολτοποιημένο (αλεσμένο) κρέας
  • Να μαγειρεύετε το φαγητό μέχρι να γίνει μαλακό
  • Κόψτε το φαγητό σε μικρά κομμάτια (ή πολτοποιήστε το)
  • Προσθέστε λάδι, μαργαρίνη ή άλλα, ώστε το τρόφιμο να γλιστράει και να είναι ευκολότερο στην κατάποση
  • Χρησιμοποιείτε καλαμάκι για τα υγρά
  • Χρησιμοποιείτε μικρότερο κουταλάκι από το συνηθισμένο
  • Προτιμάτε να καταναλώνετε φαγητά σε θερμοκρασία δωματίου ή κρύα.
  • Αποφύγετε φαγητά ή υγρά που ερεθίζουν το στόμα. Σε αυτά περιλαμβάνονται:
  • Πορτοκάλι, γκρέϊπφρουτ, λεμόνι, κίτρινα φρούτα και οι χυμοί τους
  • Ζωμός ή χυμός ντομάτας
  • Αλμυρά ή πικάντικα φαγητά
  • Ξηρό φαγητό όπως κράκερ ή ωμά λαχανικά
  • Κολλώδη τρόφιμα, όπως καραμέλες και φυστικοβούτυρο
  • Μαγειρεύετε το φαγητό σας μέχρι να γίνει μαλακό. Κόψτε το σε μικρά κομμάτια ή πολτοποιείστε το.
  • Προσθέστε λάδι, μαργαρίνη, μαγιονέζα ή σως σαλάτας, ώστε τα τρόφιμα να «γλιστράνε» και να διευκολύνετε έτσι η κατάποση τους
  • Πίνετε μικρές ποσότητες υγρών για να είναι το στόμα υγρό. Χρησιμοποιείστε καλαμάκι αν το να πιείτε από το ποτήρι σας προκαλεί ενόχληση. Προσπαθείστε να έχετε το κεφάλι με ελαφριά κλίση προς τα πίσω ή μπροστά για να αποφύγετε πιθανούς τραυματισμούς σε ευαίσθητα σημεία του στόματος, κατά τη μάσηση ή την κατάποση
  • Χρησιμοποιείστε μικρότερο κουτάλι από το συνηθισμένο.
  • Προτιμήστε το φαγητό να βρίσκεται σε θερμοκρασία δωματίου. Το πολύ ζεστό ή κρύο γεύμα ίσως προκαλέσει επιπλέον δυσφορία. Αν το κρύο δεν σας ενοχλεί δοκιμάστε γρανίτα φρούτων, γρανίτα ή κρύο γιαούρτι για να ανακουφιστούν τα ερεθισμένα σημεία.

 

Διάρροια:

  • Ακολουθείστε δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά και λακτόζη. Δώστε έμφαση στις αμυλούχες τροφές (ρύζι, πουρέ κ.α.).
  • Αποφύγετε τρόφιμα που περιέχουν άπεπτες φυτικές ίνες όπως είναι τα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια. Επίσης αποφύγετε τρόφιμα που είναι:
  • Πολύ ζεστά ή πολύ κρύα
  • Λιπαρά ή τηγανητά
  • Γάλα, κρέμες, παγωτά
  • Τσάι, καφές, σοκολάτα
  • Καυτερά και πικάντικα
  • Ζάχαρη και γλυκά
  • Προσθέστε λίγο αλάτι στο φαγητό σας
  • Πίνετε άφθονα υγρά κατά τη διάρκεια της ημέρας
  • Καταναλώνετε μικρές ποσότητες φαγητού, αργά και σε συχνά διαστήματα
  • Σερβίρετε τα φαγητά σε θερμοκρασία δωματίου

 

Εμετοί- Ναυτίες:

  • Εξαρτάται από την ένταση της ναυτίας. Γενικά συνιστάται δίαιτα με κρύα διαυγή υγρά, μη όξινα και χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος. Σε ήπιας έντασης συμπτώματα μπορούν να καταναλώνονται:
  • Υγρά και απλά φαγητά σερβιρισμένα κρύα (χυμοί, ζελέ, φρούτα)
  • Στερεά απλά φαγητά (κρακεράκια, κουλουράκια σκέτα, άπαχο βραστό κοτόπουλο)
  • Αποφύγετε:
  • Τα ζεστά φαγητά, λιπαρά/ τηγανιτά φαγητά, φαγητά με έντονες μυρωδιές, πικάντικα και γλυκά φαγητά.
  • Τα γαλακτοκομικά προϊόντα (όταν η ναυτία είναι μεγάλης έντασης)
  • Τα υγρά κατά τη διάρκεια των γευμάτων
  • Το φαγητό 1-2 ώρες προ της ακτινοθεραπείας (ειδικά εάν η ναυτία εκδηλώνεται τότε.)
  • Τρώτε μικρές ποσότητες φαγητού ανά συχνά διαστήματα
  • Μην πίνετε μεγάλες ποσότητες υγρών. Καταναλώστε μικρές ποσότητες καθόλη τη διάρκεια της ημέρας
  • Ξεκουραστείτε πριν το φαγητό, μασήστε το καλά
  • Αναγνωρίστε ποια τρόφιμα και αρώματα σας ενοχλούν
  • «Αναπνεύστε ελεύθερα» μετά το φαγητό
  • Μην ξαπλώνετε μετά το φαγητό

 

Απώλεια όρεξης:

Κάνοντας σωστό προγραμματισμό και χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα τρόφιμα, θα μπορείτε και μόνοι σας, να έχετε μια επαρκή διατροφική πρόσληψη, κατά τη διάρκεια της διαταραχής αυτής. Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω στρατηγικές:

  • Καταναλώστε τουλάχιστον ένα μέρος από το πρωινό σας καθημερινά, ιδιαίτερα εάν τείνετε να αισθάνεστε άτονα τις απογευματινές ώρες. Συστήνονται τρόφιμα όπως τοστ με φυστικοβούτυρο και παγωμένες βάφλες με σιρόπι. Γενικά προτιμήστε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και πρωτεΐνη.
  • Τα μικρά σνακ που απαιτούν μικρή και γρήγορη προετοιμασία είναι ένας καλός και εύκολος τρόπος να παίρνετε τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε ακόμα και όταν η όρεξη σας είναι μειωμένη. Παραδείγματα τέτοιων τροφών, που μπορείτε να έχετε πάντα διαθέσιμα είναι οι κομπόστες, τα κράκερ με τυρί, παγωτό και φυστικοβούτυρο.
  • Χρησιμοποιείστε ενισχυμένα προϊόντα διατροφής όπως miklshake, σούπες, σοκολάτες και ποτά, τα οποία διατίθενται σε φαρμακεία σε διάφορους τύπους και γεύσεις ανά προϊόν. Μπορούν να σας βοηθήσουν να καλύψετε τα επίπεδα της απαιτούμενης διατροφικής πρόσληψης δίνοντάς σας έτσι περισσότερη ενέργεια.
  • Αποδεχθείτε την ευγένεια της οικογένειας και των φίλων σας, όταν προσφέρονται να μαγειρέψουν για εσάς.

 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου δεν μπορεί να καταναλωθεί τροφή σε ικανοποιητική ποσότητα και για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, συμβουλευτείτε το γιατρό σας για την περίπτωση λήψης διατροφικών συμπληρωμάτων.

Για εξατομικευμένη διατροφική αγωγή απευθυνθείτε στον διαιτολόγο σας, ο οποίος σε συνεργασία με τον γιατρό σας, θα σας δώσει τις κατάλληλες οδηγίες.

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

 

 

Συντάκτης Άρθρου

Share this article

Related Posts