Διατροφή και Τρίτη ηλικία

Η τρίτη ηλικία, όπως και κάθε ηλικιακή ομάδα, έχει διατροφικές απαιτήσεις, ανάγκες και ιδιαιτερότητες.

Συχνά, τα άτομα τρίτης ηλικίας δεν αντιλαμβάνονται το γεγονός πως οι διατροφικές τους ανάγκες είναι τόσο ζωτικής σημασίας, όσο και η διατροφή ενός παιδιού. Οι ηλικιωμένοι ανάλογα με την διατροφική τους κατάσταση, μπορούν να έχουν πολύ μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητα τους, καθώς η διατροφή, μπορεί να βελτιώσει ή να επιδεινώσει ένα πρόβλημα υγείας.

Παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την διατροφική κατάσταση ενός ηλικιωμένου

• Οικονομικοί παράγοντες (δυσκολία στην αγορά κάποιων τροφίμων)
• Όρεξη (μειωμένη πρόσληψη τροφής)
• Ικανότητα γεύσης (μείωση γεύσης άρα και μειωμένη όρεξη για φαγητό)
• Οδοντικά προβλήματα (δυσκολία στην μάσηση, τροφές πιο μαλακές, ίσως με μειωμένη θρεπτική αξία)
• Χρόνια νοσήματα (ανάγκη για ειδική δίαιτα ή δυσκολία κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφίμων)
• Φαρμακευτική αγωγή (δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών με κάποια φάρμακα)
• Βαθμός αναπηρίας (δυσκολία μετακίνησης για αγορά τροφίμων και προετοιμασία γεύματος)

Ενεργειακές ανάγκες

Μείωση της φυσικής δραστηριότητας αλλά και του BMR από την ενηλικίωση ως την Τρίτη ηλικία, έχει ως επακόλουθο την μείωση κατά 20% των θερμίδων που αιτούνται για την διατήρηση του βάρους.

Caloric intake comparison of younger and older adults, by gender; from CSFII (Continuing Survey of Food Intake by Individuals, 1996 data collection

Actual Daily Calorie Intake			Recommended daily intake
Age 20-29 50-59 60-69 70 and older	Males 2620 2216 2019 1779	Females 1774 1559 1438 1393		Males 2900 2300 2300 2300	Females 2200 1900 1900 1900

 

Υδατάνθρακες και Διαιτητικές ίνες

45-60% των ολικών θερμίδων

Από τα άτομα ηλικίας 70 ετών και άνω,οι άρρενες καταναλώνουν το 51% των θερμίδων τους από υδατάνθρακες και οι γυναίκες το 54%

• Ανάλογα με την θερμιδική πρόσληψη, συνίστανται καθημερινά 21-30γρ. διαιτητικές ίνες (14gr/1000 θερμίδες) για ενήλικες ηλικίας άνω των 51 ετών

(οι άνδρες καταναλώνουν 18 γραμμάρια & οι γυναίκες 14γρ.ινών καθημερινά)

Παράδειγμα για κάλυψη ημερήσιων αναγκών διαιτητικών ινών   Food Item	Grams of Fiber
Oatmeal (1/2 cup)with wheat germ (1/4 cup) Banana Peanut butter (2 tb)/whole wheat sandwich (2 sl) Orange Baked potato with skin Green beans (1/2 cup) Bran muffin (1 med) Pear Total dietary fiber	8 2 6 3 4 3 2 4 32

 

Πρωτείνη

Ηλικιωμένοι ενήλικες>75ετών,που ζουν μόνοι, ανενεργοί, συνήθως καταναλώνουν χαμηλά ποσοστά σε πρωτεΐνες

Η ανεπαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης συμβάλλει στην  απώλεια μυών (σαρκοπενία), στην αποδυνάμωση της ανοσολογικής κατάστασης και στην καθυστέρηση επούλωσης τραύματος

• Οι πρωτεϊνικές κατευθυντήριες γραμμές είναι σήμερα 56γρ./ημέρα για τους άνδρες και 46γρ./ημέρα για τις γυναίκες

 

Πηγές πρωτεϊνης και παραδείγματα απορρόφησης πρωτεϊνών (protein scores) όπως χρησιμοποιούνται από το Institute of Nutrition of Central America and Panama

(INCAP)Protein Source	Chemical Quality Score	True digestibility in Humans
Meat, eggs, milk Beans Soy protein isolate Rice Oats,oatmeal Lentils Corn Wheat	100 80 97 73 63 60 50 44	95 78 94 88 86 Not available 85 Refined, 96; Whole wheat,86

Λίπη και χοληστερόλη

Η ανάγκη για λίπος δεν φαίνεται να αλλάζει με την ηλικία.

Υψηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και trans λιπαρών , εξακολουθεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για χρόνιες ασθένειες

• Συνολικό λίπος 20%-35% των θερμίδων ημερησίως

Υγρά

Το νερό ως ποσοστό του συνολικού ΣΒ μειώνεται με την ηλικία, με αποτέλεσμα μικρότερη αποθήκευση νερού και μικρότερο περιθώριο ασφαλείας για να παραμείνει κάποιος ενυδατωμένος

Κατανάλωση> 6 ποτήρια υγρών ημερησίως αποτρέπει την αφυδάτωση (και επακόλουθη σύγχυση, αδυναμία και διαταραγμένο μεταβολισμό φαρμάκων)

• 1 ml υγρών / θερμίδα που καταναλώνεται

Βιταμίνη D

Οι μεταβολικές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία επηρεάζουν την κατάσταση της βιταμίνης D (μειωμένη ικανότητα του δέρματος να συνθέτει την προβιταμίνη D3 από την πρόδρομο μορφή)

Τα φάρμακα παρεμβαίνουν στον μεταβολισμό της vit D (βαρβιτουρικά, χοληστυραμίνη, καθαρτικά)

• Οι συστάσεις πρόσληψης είναι 400 IU για άτομα ηλικίας 51 ως 70 ετών και 600 IU για άτομα άνω των 70 ετών

Β12

Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τη Β12

Τα επίπεδα B12 στο αίμα μειώνονται με την ηλικία ακόμη και σε υγιείς ενήλικες

Το 40% των ηλικιών 65 ως 99 ετών είχε χαμηλά επίπεδα Β12 στον ορό (μελέτη καρδιάς Framingham)

Συμπληρώματα Διατροφής

Οι περισσότεροι ενήλικες μπορούν να επωφεληθούν από τα συμπληρώματα διατροφής, καθώς πολλοί λόγω δυσκολίας μάσησης ή κατάποσης, δεν καταφέρνουν να προσλάβουν αρκετή ποσότητα τροφής ή ποιοτική τροφή, ώστε να καλύψουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

Οι ειδικοί διαιτολόγοι, οφείλουν να εξετάζουν κάθε ηλικιωμένο, ως μεμονωμένο περιστατικό, να ελέγχουν τις εξετάσεις αίματος και την φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουν, ώστε να προλάβουν ή να μειώσουν τυχόν δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Παράλληλα, θα πρέπει να ελέγχονται και οι παράγοντες δυσκολίας (μάσηση, κατάποση, οικονομική κατάσταση), ώστε να διευκολύνουν τον κάθε ηλικιωμένο, στη καλύτερη δυνατή συμμόρφωση με τις διατροφικές του ανάγκες.

 

Βιβλιογραφία

.1  Mathers CD, Iburg KM, Salomon JA et al. Global patterns of healthy life expectancy in the year 2002. BMC Publ Halth 2004,

2. World Health Organization. Active Ageing: A Policy Framework. 2002. http://whqlibdoc.who.int/hq/2002/WHO_ NMH_NPH_02.8.pdf
3. Kinsella K. Demographic dimensions of global aging. J Fam Issues 2000, 21:541–558
4. International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA). http://www.iiasa.ac.at/Research/POP/images/image24.gif
5. Levi F, Lucchini F, Negri E, La Vecchia C. Trends in mortality from cardiovascular and cerebrovascular diseases in Europe and other areas of the world. Heart 2002, 88:119–124
6. Leaverton PE, Sorlie PD, Kleinman JC. Representativeness of the Framingham risk model for coronary heart disease mortality: a comparison with a national cohort study. J Chron Dis 1987, 40:775–784
7. Health, United States. With Health and Aging Chartbook. National Center for Health Statistics, Hyattsville, 1999
8. Kris-Etherton P, Eckel RH, Howard BV, Jeor S St, Bazzarre TL. Lyon diet heart study: benefits of a Mediterranean style. National Cholesterol Education Program/American Heart Association Step I dietary pattern on cardiovascular disease. Circulation 2001, 103:1823–1825
9. Trichopoulou A, Kouris-Blazos A, Wahlqvist ML et al. Diet and overall survival in elderly people. BMJ 1995, 311:1457–1460
10. Baker H. Nutrition in the elderly: diet pitfalls and nutrition advice. Geriatrics 2007, 62:24–26

 

Συντάκτης Άρθρου