Μήπως το να κάνεις δίαιτα, σε οδηγεί τελικά στην αύξηση βάρους;

Μήπως το να κάνεις δίαιτα, σε οδηγεί τελικά στην αύξηση βάρους;

Comment Icon0 Comments
Reading Time Icon2 min read
Spread the love

Η δίαιτα είναι μια παγκόσμια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, ωστόσο, η παχυσαρκία έχει φθάσει σε επιδημικές διαστάσεις σε όλο τον κόσμο. Περίπου το 13% του ενήλικου πληθυσμού στον κόσμο έχει παχυσαρκία, και αυτός ο αριθμός αυξάνεται στο 35% στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Είναι ενδιαφέρον ότι υπάρχουν κάποιες αποδείξεις ότι οι δίαιτες απώλειας βάρους δεν λειτουργούν μακροπρόθεσμα και ότι μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους.

Δίαιτα και εικόνα σώματος

Καθώς η επιδημία της παχυσαρκίας συνεχίζει να αυξάνεται, πολλοί άνθρωποι στρέφονται σε δίαιτες με μειωμένες θερμίδες σε μια προσπάθεια να χάσουν βάρος.

Ωστόσο, τα άτομα με παχυσαρκία δεν είναι τα μόνα που κάνουν δίαιτα. Η απώλεια βάρους αποτελεί προτεραιότητα για πολλά άτομα που έχουν σχετικά φυσιολογικό βάρος ή είναι ελαφρώς υπέρβαρα, ιδιαίτερα γυναίκες.

Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι η κακή εικόνα του σώματος επιδεινώνεται από τη συνεχή έκθεση των μέσων ενημέρωσης σε μοντέλα, προσωπικότητες και αθλητές.

Η επιθυμία να είναι πιο λεπτή μία γυναίκα, μπορεί να ξεκινήσει ήδη από το σχολείο. Σε μια μελέτη, περισσότερο από το 50% των κοριτσιών με χαμηλό βάρος ηλικίας 6 έως 8 δήλωσαν ότι το ιδανικό βάρος τους ήταν χαμηλότερο από το πραγματικό βάρος τους.

Οι πεποιθήσεις των κοριτσιών για τη δίαιτα και το βάρος αποκαλύπτονται συχνά από τις μητέρες τους.

Σε μια μελέτη, το 90% των μητέρων ανέφερε ότι είχαν κάνει δίαιτα πρόσφατα. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι 5-χρονών κόρες των μητέρων που έκαναν δίαιτα ήταν δύο φορές πιο πιθανό να έχουν ήδη σκέψεις σχετικά με τη δίαιτα, σε σύγκριση με τις κόρες των μη διατούμενων μητέρων.

Η βιομηχανία διατροφής δισεκατομμυρίων δολαρίων

Η απώλεια βάρους είναι μεγάλη επιχείρηση παγκοσμίως.

Το 2015, εκτιμάται ότι προγράμματα απώλειας βάρους, προϊόντα και άλλες θεραπείες παρήγαγαν περισσότερα από 150 δισεκατομμύρια δολάρια σε κέρδη στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη σε συνδυασμό.

Η παγκόσμια αγορά απώλειας βάρους προβλέπεται να φθάσει τα 246 δισ. Δολάρια μέχρι το 2022. Επιπλέον, οι περισσότεροι άνθρωποι ακολουθούν πολλές διαφορετικές δίαιτες κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Όταν λαμβάνονται υπόψη αυτές οι πολλαπλές προσπάθειες, κάποιοι άνθρωποι καταλήγουν να δαπανούν χιλιάδες δολάρια που επιδιώκουν την απώλεια βάρους, συχνά χωρίς μακροπρόθεσμη επιτυχία.

Τα ποσοστά επιτυχίας της δίαιτας απώλειας βάρους

Πόσο επιτυχημένες είναι οι δίαιτες απώλειας βάρους για την επίτευξη μακροπρόθεσμης απώλειας βάρους; Συνολικά, τα αποτελέσματα είναι αρκετά απογοητευτικά.

Σε μία μελέτη, 3 χρόνια μετά την ολοκλήρωση ενός προγράμματος απώλειας βάρους, μόνο το 12% είχε κρατήσει τουλάχιστον το 75% του βάρους που είχε χάσει, ενώ το 40% είχε ξαναπάρει βάρος ,περισσότερο από ό, τι είχαν αρχικά χάσει.

Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι 5 χρόνια μετά την απώλεια βάρους μιας ομάδας γυναικών κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος απώλειας βάρους 6 μηνών, ζύγιζαν. 3,6 kg περισσότερο από το αρχικό τους βάρος κατά μέσο όρο.

Ωστόσο, μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι μόνο το 19% των ανθρώπων ήταν σε θέση να διατηρήσει μια απώλεια βάρους 10% για 5 χρόνια.

Φαίνεται επίσης ότι η ανάκτηση βάρους συμβαίνει ανεξάρτητα από τον τύπο δίαιτας που χρησιμοποιείται για την απώλεια βάρους, αν και ορισμένες δίαιτες συνδέονται με την μικρότερη ανάκτηση από άλλες.

Για παράδειγμα, σε μια μελέτη που συνέκρινε τρεις δίαιτες, οι άνθρωποι που ακολούθησαν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε μονοακόρεστα λιπαρά ανέκτησαν λιγότερο βάρος από εκείνους που ακολουθούσαν δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος.

Μια ομάδα ερευνητών που εξέτασαν 14 μελέτες απώλειας βάρους επεσήμανε ότι σε πολλές περιπτώσεις η ανάκτηση μπορεί να είναι υψηλότερη από ό, τι αναφέρθηκε, επειδή τα ποσοστά παρακολούθησης είναι πολύ χαμηλά και το κιλά βάρους συχνά αυτοαναφέρθηκαν τηλεφωνικά ή μέσω ταχυδρομείου.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων θα κερδίσει το μεγαλύτερο μέρος του βάρους που χάνουν κατά τη διάρκεια της δίαιτας και θα καταλήξουν ακόμη και ζυγίζουν περισσότερο από ό, τι πριν.

Μακροχρόνια δίαιτα και αύξηση βάρους

Μελέτες υποδηλώνουν ότι αντί να επιτυγχάνεται απώλεια βάρους, οι περισσότεροι άνθρωποι που συχνά κάνουν δίαιτα, καταλήγουν να κερδίζουν βάρος μακροπρόθεσμα.

Μια ανασκόπηση του 2013 διαπίστωσε ότι σε 15 από τις 20 μελέτες ανθρώπων που δεν έχουν παχυσαρκία, η πρόσφατη συμπεριφορά στη δίαιτα προέβλεπε την αύξηση του σωματικού βάρους με την πάροδο του χρόνου.

Ένας παράγοντας που συμβάλλει στην επαναφορά σε άτομα με μικρότερο βάρος είναι η αύξηση των ορμονών της όρεξης.

Το σώμα ενισχύει την παραγωγή αυτών των ορμονών που προκαλούν πείνα όταν αισθάνεται ότι έχει χάσει λίπος και μύες.

Επιπλέον, ο περιορισμός των θερμίδων και η απώλεια μυϊκής μάζας μπορεί να προκαλέσουν επιβράδυνση του μεταβολισμού του οργανισμού σας, καθιστώντας ευκολότερη την επαναφορά του βάρους σας μόλις επιστρέψετε ξανά στο συνηθισμένο σας σχήμα διατροφής.

Σε μια μελέτη, όταν οι άνδρες με μικρότερο βάρος ακολουθούσαν μια δίαιτα που κάλυπτε το 50% των θερμιδικών τους αναγκών για 3 εβδομάδες, άρχισαν να καίγονται 255 λιγότερες θερμίδες κάθε μέρα. Πολλές γυναίκες πηγαίνουν για πρώτη φορά σε έναν διαιτολόγο, στις αρχές της εφηβείας ή κοντά στα δεκαπέντε χρόνια.

Υπάρχουν πολλές έρευνες που δείχνουν ότι η δίαιτα κατά τη διάρκεια της εφηβείας συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο υπερβολικού βάρους, εμφάνισης παχυσαρκίας ή διαταραχής της κατανάλωσης στο μέλλον.

Μια μελέτη του 2003 διαπίστωσε ότι οι έφηβοι που έκαναν δίαιτα είχαν διπλάσιες πιθανότητες να γίνουν υπέρβαροι σε σύγκριση με τους εφήβους που δεν έκαναν δίαιτα, ανεξάρτητα από το αρχικό βάρος τους.

Παρόλο που η γενετική διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αύξηση βάρους, οι μελέτες για τα ίδια δίδυμα έχουν δείξει ότι η διατροφική συμπεριφορά μπορεί να είναι εξίσου σημαντική και να δημιουργεί διαφοροποιήσεις στο βάρος.

Σε μια μελέτη που έγινε στη Φινλανδία, η οποία παρακολούθησε 2.000 σύνολα δίδυμων παιδιών σε διάστημα 10 ετών, ένα δίδυμο που ανέφερε ότι έκανε δίαιτα έστω και μία φορά είχε διπλάσιες πιθανότητες να πάρει βάρος σε σύγκριση με το δίδυμο που δεν είχε κάνει ποτέ δίαιτα. Επίσης, ο κίνδυνος αυξάνεται με πρόσθετες προσπάθειες δίαιτας.

Ωστόσο, λάβετε υπόψη ότι αυτές οι μελέτες παρατήρησης δεν μπορούν να αποδείξουν ότι η δίαιτα προκαλεί αύξηση του σωματικού βάρους. Καθώς παίζει ρόλο ο λόγος για τον όποιο κάποιος αποφασίζει να ακολουθήσει μία δίαιτα και το πόσο συνειδητοποιημένος είναι ότι θα υιοθετήσει ένα καινούργιο τρόπο διατροφής και διατροφικής συμπεριφοράς και όχι απλά ένα χρονικό διάστημα περιορισμού και μετά  επιστροφής στα όσα έκανε πριν την δίαιτα.

Επικεντρωθείτε στις υγιεινές επιλογές και να τρώτε με προσοχή

Δοκιμάστε να μην εστιάζετε στο ότι κάνετε μία δίαιτα περιορισμού αλλά ότι ακολουθείτε μία διατροφή  με τρόπο που μπορεί να βελτιστοποιεί την υγεία σας.

Για να ξεκινήσετε, επιλέξτε θρεπτικά τρόφιμα που σας κρατούν ικανοποιημένους και σας επιτρέπουν να διατηρείτε καλά ενεργειακά επίπεδα, ώστε να αισθάνεστε καλύτερα.

Τρώγοντας με προσοχή είναι μια άλλη χρήσιμη στρατηγική. Η επιβράδυνση, η εκτίμηση της εμπειρίας φαγητού και η ακρόαση της πείνας και της πληρότητας του σώματός σας μπορεί να βελτιώσει τη σχέση σας με τα τρόφιμα και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους.

Ασκηθείτε τακτικά

Η άσκηση μπορεί να μειώσει το στρες και να βελτιώσει τη γενική υγεία και την αίσθηση ευεξίας.

Η έρευνα δείχνει ότι τουλάχιστον 30 λεπτά καθημερινής σωματικής δραστηριότητας είναι ιδιαίτερα επωφελής για τη συντήρηση βάρους.

Διαλέξτε μία μορφή άσκησης που απολαμβάνετε και δεσμευτείτε  να την κάνετε σε μια μακροπρόθεσμη βάση.

Αποδεχθείτε ότι η επίτευξη του “ιδανικού” βάρους σας μπορεί να μην είναι δυνατή

Ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) είναι ένα μέτρο του βάρους σας σε χιλιόγραμμα διαιρούμενο με το τετράγωνο του ύψους σας σε μέτρα. Συχνά χρησιμοποιείται για να βοηθήσει τους ανθρώπους να καθορίσουν την υγιή τους κλίμακα βάρους.

Οι ερευνητές αμφισβήτησαν τη χρησιμότητα του ΔΜΣ για την πρόβλεψη του κινδύνου για την υγεία, διότι δεν λαμβάνει υπόψη τις διαφορές στη δομή των οστών, την ηλικία, το φύλο, τη μυϊκή μάζα ή όπου αποθηκεύεται το λίπος σώματος ενός ατόμου.

Ένας ΔΜΣ μεταξύ 18,5 και 24,9 ταξινομείται ως φυσιολογικός, ενώ ένας ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29,9 θεωρείται υπέρβαρος και ένας ΔΜΣ πάνω από 30 αναφέρεται στην ύπαρξη παχυσαρκίας.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ότι μπορείτε να είστε υγιείς ακόμα και αν δεν είστε στο λεγόμενο ιδανικό βάρος σας. Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται και λειτουεγούν καλύτερα σε βάρος υψηλότερο από αυτό που θεωρείται κανονικός ΔΜΣ, καθώς το ποσοστό λίπος μπορεί να είναι σε φυσιολογικά επίπεδα και με παραπάνω βάρος από το φυσιολογικό.

Μελέτες δείχνουν ότι η προσαρμογή σε ένα σταθερό βάρος είναι πιο υγιεινή από την απώλεια και την επαναφορά του βάρους μέσω επαναλαμβανόμενων κύκλων δίαιτας.

Η αποδοχή του τωρινού βάρους σας μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στο σώμα, καθώς και στην αποφυγή της δια βίου απογοήτευσης της προσπάθειας επίτευξης ενός μη ρεαλιστικού στόχου βάρους.

Ένα υγιές βάρος, δε σημαίνει πως πρέπει να αγγίζει τις ιδανικές τιμές.

Στόχος είναι η βελτιστοποίηση της υγείας, η επιλογή τροφών που μας δίνουν θρεπτικά συστατικά και η αποφυγή της υπερκατανάλωσης. Η επιλογή αυτών μαζί με μία φυσική δραστηριότητα της αρεσκείας αποτελούν τα σημαντικότερα δεδομένα για καλύτερη ποιότητα ζωής.

Βιβλιογραφία

  1. WHO 2020
  2. Coll Antropol. 2007 Mar. Is the body the self? Women and body image
  3. Psychol Bull. 2008 May;134(3):460-76.The role of the media in body image concerns among women: a meta-analysis of experimental and correlational studies.
  4. Br J Health Psychol. 2003 May. Body dissatisfaction, dieting awareness and the impact of parental influence in young children.
  5. J Am Diet Assoc. Author manuscript; available in PMC 2008 .Five-year-old girls’ ideas about dieting are predicted by their mothers’ dieting
  6. Obes Rev. 2015 Feb;16 Suppl 1:1-6. Pathways from dieting to weight regain, to obesity and to the metabolic syndrome: an overview
  7. Arch Intern Med. 1996 Jun 24. Three-year follow-up of participants in a commercial weight loss program. Can you keep it off?
  8. J Consult Clin Psychol. 1996 Aug. Psychological effects of weight loss and regain: a prospective evaluation
  9. Am J Clin Nutr. 2008 Nov. Comparison of 3 ad libitum diets for weight-loss maintenance, risk of cardiovascular disease, and diabetes: a 6-mo randomized, controlled trial.
  10. Front Psychol. 2013. Dieting and restrained eating as prospective predictors of weight gain
  11. Am J Clin Nutr. 2015 Oct. Metabolic adaptation to caloric restriction and subsequent refeeding: the Minnesota Starvation Experiment revisited
  12. Int J Obes (Lond). 2012. Does dieting make you fat? A twin study.
  13. Behav Ther. Author manuscript; available in PMC 2013 Jun 1. An acceptance-based behavioral intervention for weight loss: A pilot study
  14. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2004 Dec. The role of exercise for weight loss and maintenance.
  15. Int J Obes (Lond). 2008 Aug. BMI-related errors in the measurement of obesity.
  16. J Obes. 2013. Adults with Greater Weight Satisfaction Report More Positive Health Behaviors and Have Better Health Status Regardless of BMI

Συντάκτης Άρθρου

Share this article

Related Posts