0 Comments
Το μαύρο στο φαγητό είναι το νέο trend.
Για τους απανταχού instagrammers, ένα πιάτο δεν αξίζει πολλά likes μόνο όταν περιέχει έντονα, λαχταριστά και χρωματιστά τρόφιμα, συνδυασμένα και σερβιρισμένα σύμφωνα με τις τελευταίες επιταγές του «art de la table». Αντιθέτως, “το μαύρο στο φαγητό είναι το νέο trend”, γιατί μπορεί ακόμα και μόνο του να σταθεί, κλέβοντας τις εντυπώσεις, ακόμα και από το πιο φαντασμαγορικό smoothie bowl!
Η νέα αυτή τάση, που επιτάσσει το «μαύρο» και στο φαγητό, θεωρείται ότι προσφέρει οφέλη για την υγεία και επιτυγχάνεται με την προσθήκη ενεργού άνθρακα.
Ο ενεργός άνθρακας είναι ένα συστατικό, που αρχίσαμε δειλά δειλά να βλέπουμε να αναδύεται στους καταλόγους γκουρμέ εστιατόριων και φωτογραφίες εδώ και 2 περίπου χρόνια, ενώ παλιότερα το μαύρο χρώμα στα τρόφιμα προέρχονταν από την χρήση μελανιού από μαλάκια, όπως από σουπιά.
Με γήινη, ελαφρώς καπνιστή γεύση και σκούρο χρωματισμό, ο ενεργός άνθρακας δίνει μια ξεχωριστή αίσθηση στο φαγητό. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να καψαλίσουμε το ψωμάκι του μπέργκερ ή την βάση της πίτσας για να έχουμε το μαύρο επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο “ενεργός άνθρακας” είναι παρόμοιος με τον κοινό άνθρακα, αλλά είναι ειδικά κατασκευασμένος για χρήση ως φάρμακο. Αποτελεί το παραπροϊόν της καύσης του κελύφους της καρύδας, του μπαμπού, του ξύλου ή άλλων φυτικών υλικών, είναι ασφαλής για βρώση και διαφορετικός από την τροφή, που έχει καεί ή καψαλιστεί.
Για την παραγωγή του ενεργού άνθρακα, οι κατασκευαστές θερμαίνουν το κοινό κάρβουνο με την παρουσία αερίου, που προκαλεί στο κάρβουνο την ανάπτυξη πολλών εσωτερικών “πόρων”. Αυτοί οι πόροι δρουν “παγιδεύοντας” ουσίες και άνθρακας θεωρείται “ενεργός” λόγω του αρνητικού του φορτίου, πράγμα που σημαίνει ότι υποτίθεται ότι έχει την ικανότητα να δεσμεύει θετικά φορτισμένα ιόντα (όπως χημικά). Εκτός από συστατικών τροφίμων, ο ενεργός άνθρακας είναι επίσης δημοφιλής σε μορφή σκόνης ή κάψουλας σε πολλά καταστήματα υγιεινών τροφίμων σαν συμπλήρωμα διατροφής.
Ο οπτικός αντίκτυπος ενός μαύρου πιάτου σε συνδυασμό με την καπνιστή γεύση του umami έχει αναγάγει τον ενεργό άνθρακα στο φαγητό ως την νέα τάση στην αγορά υγείας και ομορφιάς. Πολλοί YouTubers και food bloggers προσφέρουν τις δικές τους συνταγές με ενεργό άνθρακα. Ο άνθρακας έχει επίσης βρει τον δρόμο του στην αισθητική και κοσμετολογία, αλλά και στην οδοντιατρική, με πολλά προϊόντα λεύκανσης δοντιών.
Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του ενεργού άνθρακα είναι γνωστές από τον Ιπποκράτη (400πΧ) και τον Πλίνιο τον πρεσβύτερο (50μΧ), οι οποίοι έγραψαν για τη χρήση του στη θεραπεία ποικίλων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του ιλίγγου ή στην σήψη των πληγών.
Σήμερα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ορισμένων περιπτώσεων οξείας δηλητηρίασης, καθώς μπορεί να απορροφήσει ορισμένες τοξίνες στο έντερο πριν εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Για υπερβολική δόση φαρμάκων ή δηλητηρίαση δίδονται αρχικά 50-100 γραμμάρια ενεργού άνθρακα, ακολουθούμενη από δόση ίση με 12,5 γραμμάρια ανά ώρα κάθε 2 έως 4 ώρες, με μικρότερες δόσεις για τα παιδιά (10 έως 25 γραμμάρια). Οι κτηνίατροι επίσης μπορούν να το συνταγογραφήσουν σε ζώα που έχουν φάει ουσίες που είναι τοξικές για αυτά, όπως δηλητήρια ή σοκολάτα.
Μέχρι στιγμής, οι ερευνητικές μελέτες δεν συμφωνούν σχετικά με την αποτελεσματικότητα της λήψης ενεργού άνθρακα από το στόμα για υποτιθέμενες ευεργετικές δράσεις του, όπως για την μείωση της χοληστερόλης στο αίμα, ενώ υπάρχει αντίφαση στις μελέτες για το αν ο ενεργός άνθρακας είναι αποτελεσματικός στη μείωση των εντερικών αερίων, ώστε να καταλήξουμε με ασφάλεια σε αυτό το συμπέρασμα. Επιπλέον, η λήψη ενεργού άνθρακα από το στόμα φαίνεται να βοηθά στη θεραπεία της χολόστασης κατά την εγκυμοσύνη, σύμφωνα με ορισμένες πρώτες ερευνητικές εκθέσεις, ενώ περιλαμβάνεται σε κάποια διορθωτικά μέτρα για την απομάκρυνση του hangover. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί είναι σκεπτικοί σχετικά με το πόσο καλά θα μπορούσε να λειτουργήσει σε αυτή την περίπτωση, καθώς ο ενεργός άνθρακας δεν φαίνεται να παγιδεύει καλά το αλκοόλ. Τέλος, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι ο ενεργός άνθρακας είναι καλός τα δόντια καθώς σαν μια λειαντική ουσία, η παρατεταμένη χρήση θα μπορούσε να βλάψει το σμάλτο.
Υπάρχει μια και μόνο εγκεκριμένη χρήση του ενεργού άνθρακα, από το Εθνικό Σύστημα Υγείας Του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS) ως θεραπεία για τον υπερβολικό μετεωρισμό, με λήψη τουλάχιστον 1 g 30 λεπτά πριν από το γεύμα και 1 g μετά το γεύμα. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η λήψη ενεργού άνθρακα θα μπορούσε να έχει οποιοδήποτε άλλο όφελος για την υγεία.
Η δράση του άνθρακα περιορίζεται στο έντερο και έτσι, ανεξάρτητα από το τι λέει η διαφημιστική εκστρατεία μάρκετινγκ, δεν μπορεί να απορροφήσει τοξικές ουσίες από άλλες περιοχές του σώματος. Η ιδέα ότι χρειαζόμαστε επιπλέον υποστήριξη για να βοηθήσουμε το σώμα να απομακρύνει τις καθημερινές τοξίνες και να παραμείνει υγιές είναι ένας μύθος. Σε ένα υγιές άτομο, η αποτοξίνωση γίνεται πολύ αποτελεσματικά από τον ίδιο τον οργανισμό μέσω οργάνων, όπως το συκώτι και τους νεφρούς, τα οποία δεν βοηθούνται από χυμούς αποτοξίνωσης ή «detox» συμπληρώματα.
Παρόλα αυτά, ο ενεργός άνθρακας είναι ασφαλής για τους περισσότερους ενήλικες για βραχυπρόθεσμη χρήση. Οι παρενέργειες του περιλαμβάνουν δυσκοιλιότητα και μαύρα κόπρανα. Οι πιο σοβαρές, αλλά σπάνιες, ανεπιθύμητες ενέργειες είναι η αφυδάτωση, η επιβράδυνση ή η παρεμπόδιση της εντερικής οδού, η παλινδρόμηση στους πνεύμονες και η αφυδάτωση. Μπορεί να είναι ασφαλής όταν χρησιμοποιείται βραχυπρόθεσμα σε εγκυμοσύνη ή παράλληλα με θηλασμό, κατόπιν συμβουλής ενός επαγγελματία υγείας, αλλά δεν θα πρέπει να λαμβάνετε σε οποιοδήποτε είδος εντερικής απόφραξης ή σε μειωμένη περισταλτικότητα εντέρου.
Ο ενεργός άνθρακας απορροφά ουσίες στο στομάχι και το πεπτικό σύστημα και για αυτό η λήψη του ταυτόχρονα με φάρμακα ή συμπληρώματα από το στόμα μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα της αγωγής. Για να αποτραπεί αυτή αλληλεπίδραση, η λήψη του θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία ώρα μετά την λήψη της αγωγής. Ο ενεργός άνθρακα αλληλεπιδρά επίσης με το σιρόπι του ipecac, που δίδεται για την πρόκληση εμετού, ενώ η λήψη αλκοόλ μπορεί να μειώσει την δραστικότητα του ενεργού άνθρακα, όταν δοθεί για δηλητηρίαση, επιτρέποντας την απορρόφηση του δηλητηρίου.
Σε κάθε περίπτωση όμως, ακόμα και αν υπήρχαν αποδεδειγμένα οφέλη της συμπληρωματικής λήψης ενεργού άνθρακα, η ποσότητά του στα τρόφιμα είναι πολύ μικρή για να επιφέρει την αντίστοιχη δράση ή παρενέργεια. Για παράδειγμα, για την βάση πίτσας 250-300γρ. με ενεργό άνθρακα, χρειάζονται το πολύ 10-15g άνθρακα ανά 500γρ. αλεύρι, γεγονός που σημαίνει ότι το περιεχόμενο σε ενεργό άνθρακα, ανά μερίδα τελικού προϊόντος, είναι πολύ χαμηλό, ώστε να επωφεληθεί κάποιος των πιθανών ευεργετικών δράσεων του.
Συμπερασματικά, σε μια εποχή «εμμονή» με τη διατροφή, την υγεία και την επιδίωξη της «αποτοξίνωσης» του σώματος, η επένδυση χρημάτων, χρόνου και κόπου σε εναλλακτικές θεραπείες, φάρμακα και τρόφιμα, με «θαυματουργικές ιδιότητες, χωρίς ή με μικρή απόδειξη της αποτελεσματικότητάς τους είναι γεγονός. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τη θρεπτική σύνθεση του ενεργού άνθρακα και έτσι είναι άγνωστο αν έχει οποιαδήποτε θρεπτική αξία. Ωστόσο, είναι γεγονός, ότι ο ενεργός άνθρακας έχει την ικανότητα να απορροφά ουσίες από το γαστρεντερικό σύστημα, ακόμα όμως και ουσίες που χρειάζεται ο οργανισμός, όπως φάρμακα ή βιταμίνες. Παρόλα αυτά, καθώς η ποσότητα του στα τρόφιμα είναι μικρή, αν σας εντυπωσιάζει η ιδέα να δοκιμάσετε ή να τρώτε που και πού ένα μαύρο παγωτό ή ένα σάντουιτς με «μαύρο» ψωμί δοκιμάστε το για την γεύση, χωρίς να ελπίζετε σε άλλες δράσεις του!
Πηγές:
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-269/activated-charcoal
