0 Comments
Αποτελεί μόδα τα τελευταία χρόνια, η κατανάλωση ενεργειακών ποτών από εφήβους, όχι μόνο κατά την άθληση, αλλά γενικότερα μέσα σε μία καθημερινή σχολική μέρα, όπως κάποτε οι έφηβοι κατανάλωναν χυμούς ή νερό.
Οι έρευνες τα τελευταία χρόνια καταδεικνύουν μία ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης των ενεργειακών ποτών (energy drinks), ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία, καθώς το 30% των παιδιών και το 50% των εφήβων φαίνεται να καταναλώνει σε συχνή βάση ενεργειακά ποτά. Οι έφηβοι «νιώθουν», όπως αναφέρουν ότι αποκτούν πολλή ενέργεια, ότι φεύγει η κούραση και ότι αποκτούν μεγαλύτερη αντοχή στο διάβασμα ή στη προπόνηση. Πολλοί έφηβοι, επιλέγουν να πιουν ένα ενεργειακό ποτό ακόμα και αργά το βράδυ για να μπορέσουν να μείνουν ξύπνιοι περισσότερες ώρες.
Τι είναι όμως το ενεργειακό ποτό;
Αναλύοντας τη σύσταση των ενεργειακών ποτών, διαπιστώνεται καταρχάς μια μάλλον αυξημένη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες/σάκχαρα (10%), ενώ, ακόμα και τα αθλητικά ποτά που χρησιμοποιούνται από αθλητές υψηλού επιπέδου έχουν μικρότερη περιεκτικότητα (4-8%). Η αυξημένη αυτή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες έχει θεωρηθεί υπεύθυνη για συμπτώματα γαστρεντερικής δυσφορίας έπειτα από την κατανάλωση των ενεργειακών ποτών.
Επίσης, πολλά από τα ενεργειακά ποτά δεν είναι με λίγες θερμίδες, με αποτέλεσμα η συχνή κατανάλωσή τους, να οδηγεί σε εύκολη και αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και κατ’ επέκταση να ενισχυθεί ο κίνδυνος αύξησης του σωματικού βάρους.
Επιπρόσθετα, τα ενεργειακά ποτά περιέχουν και άλλα συστατικά, με κυρίαρχα την καφεΐνη, την ταυρίνη και το γκουαρανά, τα οποία σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν ταχυπαλμία, έντονη εφίδρωση, τρέμουλο στα άκρα και υπερκινητικότητα.
Κατά μέσο όρο, τα περισσότερα εμπορικά ενεργειακά ποτά περιέχουν 100 με 150 mg καφεΐνη, ενώ ένας απλός εσπρέσο περιέχει 60 με 80 mg. Η υψηλή κατανάλωση καφεΐνης έχει συνδεθεί μεταξύ άλλων με την εμφάνιση συμπτωμάτων, όπως η ευερεθιστότητα, ο εκνευρισμός, το αυξημένο αίσθημα του άγχους, η παρατεταμένη αύξηση της καρδιακής συχνότητας, η αϋπνία, καθώς και οι στομαχικές διαταραχές. Η ταυρίνη από την πλευρά της, μόνη της αλλά και σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό όταν καταναλώνεται συνδυαστικά με την καφεΐνη, έχει θεωρηθεί υπεύθυνη για την αύξηση των καρδιακών παλμών και τη συνολική αρτηριακή πίεση του αίματος.
Άλλες ουσίες που περιέχονται στα ενεργειακά ποτά, όπως το γκουαράνα και το τζίνσενγκ, ουσιαστικά είναι φυτικά εκχυλίσματα, τα οποία μιμούνται τη δράση της καφεΐνης και μάλιστα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, αν αναλογιστεί κανείς το γεγονός ότι πέρα από τις υψηλές ποσότητες καφεΐνης, που ούτως ή άλλως περιέχονται στα συγκεκριμένα ποτά, περιέχονται και ουσίες οι οποίες προσομοιάζουν στη δράση της, οι πιθανότητες πρόκλησης παρενεργειών αυξάνονται σημαντικά.
Γιατί είναι ανεπιθύμητη η κατανάλωση
Ακόμα και για τους εφήβους αλλά ακόμα και τους ενήλικες που αθλούνται συστηματικά και έχουν ανάγκη από περισσότερη ενέργεια, είναι ανεπιθύμητη η αυξημένη κατανάλωση ενεργειακών ποτών ακόμα και χωρίς θερμίδες, καθώς μετά ή ακόμα και πριν τη προπόνηση είναι ανεπιθύμητη η αύξηση της πίεσης και η ταχυπαλμία, όταν κατά τη διάρκεια τη προπόνησης, μπορεί να αυξηθούν σημαντικά τα προαναφερόμενα. Ιδανική θεωρείται η χρήση ταμπλέτας ηλεκτρολυτών σε αναβράζουσα μορφή με τη κατανάλωση άφθονου νερού,για την επαναφορά τόσο της ενυδάτωσης, όσο και της μείωσης της κόπωσης.
Ωστόσο, τα αθλητικά ποτά μπορούν να καταναλώνονται από άτομα που αθλούνται έντονα ή αθλητές, καθώς η χαμηλή τους ωσμοτικότητα, η απόδοσή τους σε ενέργεια (εργογόνα καθώς εμπεριέχουν πρωτείνες, υδατάνθρακες, λίπη) αλλά και ο εμπλουτισμός τους σε ιχνοστοιχεία, συμβάλλουν στην μείωση της κόπωσης και εξάντλησης του αθλητή κατά τη διάρκεια της ασκησης, δρουν με αποκατάσταση της αφυδατωσης μετά την άσκηση, ενώ πριν την άσκηση συμβάλλουν στην αυξηση της αντοχής.
Συστάσεις
Τα αθλητικά ποτά που καταναλώνονται πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης πρέπει να είναι ισοτονικά ή ελαφρώς υποτονικά (δηλαδή ωσμωτικότητα χαμηλότερη των 320mOsm/lt) ώστε να μη ξοδεύει πολύ νερό ο οργανισμός για να απορροφηθεί. Πρέπει να είναι κρύο για να γίνεται πιο γρήγορα η γαστρική κένωση και να είναι εργογόνο και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Να είναι εύγεστο, ώστε να αρέσει στον αθλητή. Οι χυμοί και τα υπέρτονα αθλητικά ροφήματα καθώς και τα αναψυκτικά που έχουν ωσμωτική πίεση μεγαλύτερη των 320mOsm/lt προκαλούν επιπλέον ενδοσωματική αφυδάτωση, καθώς χρειάζονται αραίωση στο πεπτικό σύστημα για να απορροφηθούν. Γι’ αυτό επιβάλλεται η αραίωσή τους με νερό πριν καταναλωθούν. Ακόμη μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα κορεσμού, δυσφορία και κράμπες. Η συγκέντρωση λοιπόν των αθλητικών ποτών σε υδατάνθρακες πρέπει να κυμαίνεται ανάμεσα στο 3-8%.
Συσταση κατανάλωσης μόνο από αθλητές που κάνουν έντονη άσκηση, μεγάλης διάρκειας συνεχούς ή διαλειμματικής.
2-3 ώρες πριν την άσκηση : 2 ποτηρια
20 λεπτά πριν την άσκηση : 1 -2 ποτηρια
Κάθε 15 λεπτά κατά τη διάρκεια άσκησης 1 – 1,5 ποτήρι
Μετά την άσκηση : 1-2 ποτηρια
Ποιοι πρέπει να αποφεύγουν τα ενεργειακά ποτά.
Συμβουλές για καλύτερη χρήση.
– Να μην καταναλώνονται από τις ευπαθείς – ευαίσθητες ομάδες όπως: έγκυες, θηλάζουσες, παιδιά και ηλικιωμένοι.
– Επίσης από άτομα με προβλήματα υγείας όπως, υπερευαισθησία στην καφεΐνη, υπερτασικοί, με προβλήματα καρδιάς.
– Τα ενεργειακά και τα αθλητικά ποτά δεν προορίζονται για κοινή καθημερινή κατανάλωση, συνίσταται κατανάλωση υπό όρους, μετριοπάθεια στην χρήση και προσοχή:
– Να μην πίνεται μαζί με αλκοολούχα ποτά και κάτω υπό ειδικές συνθήκες (εφίδρωση – αφυδάτωση) όπως μετά από έντονη σωματική άσκηση, γιατί η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει καρδιακές αρρυθμίες.
– Αποφυγή κατανάλωσης σε συνδυασμό με καφέ και τσάι που περιέχουν και αυτά καφεΐνη, ή σε συνδυασμό με συμπληρώματα διατροφής και φάρμακα.
– Αποφύγετε την αγορά ενεργειακών ποτών αμφιβόλου ποιότητας και προέλευσης μέσω διαδικτύου, η οποία είναι δυνατόν να εγκυμονεί κινδύνους. – Είναι απαραίτητο να διαβάζουμε τις ετικέτες. Εάν δεν αναγράφεται η ακριβής ποιοτική και ποσοτική σύσταση δεν θα πρέπει να αγοράζουμε το προϊόν. Πρέπει να γνωρίζουμε εάν τα συστατικά του προϊόντος είναι νόμιμα και ασφαλή
