0 Comments
Από τις πρώτες περιγραφές του ή διαταραχή φάσματος αυτισμού, μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έλλειψη κοινωνικής επικοινωνίας αλλά και παρουσία περιορισμένων και επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών, έχει συνδεθεί με προβλήματα που σχετίζονται με τη σίτιση.
Η νεοφοβία, η αποστροφή δηλαδή και η άρνηση κατανάλωσης μη οικείων τροφίμων με τα οποία ερχόμαστε για πρώτη φορά σε επαφή είναι ένα από αυτά.
Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί πως η παιδική νεοφοβία είναι ένα φαινόμενο σύνηθες, καθώς παρατηρείται στην πλειοψηφία των παιδιών ηλικίας 2 ετών και κορυφώνεται στα επόμενα χρόνια. Η φυσιολογική “αντίσταση” που προβάλουν τα μικρά παιδιά σε ομάδες τροφίμων λιγότερο ελκυστικές γευστικά, οπτικά κλπ δεν θα πρέπει να συγχέεται με το φάσμα του αυτισμού σε πρώτη φάση γιατί η σίτιση του ανθρώπου είναι πολύπλευρη και εξαρτάται από δεκάδες παράγοντες (πολιτισμικούς, διαθεσιμότητας τροφίμων, διατροφή μητέρας κατά την εγκυμοσύνη κ.α.) .
Παρόλα αυτά η παρατεταμένη νεοφοβία έχει συσχετιστεί τα τελευταία χρόνια με κάποια χαρακτηριστικά του αυτισμού. Στην πλειοψηφία των παιδιών η σχέση αυτή είναι συνήθως υποκλινική ενώ οι επιπτώσεις στην υγεία τους μακροπρόθεσμα είναι ανεξερεύνητες. Ένα βασικό στοιχείο τέτοιου είδους επιλεκτικότητας των τροφίμων είναι πως όταν επιμένει πέραν της μεταγενέστερης παιδικής ηλικίας, δημιουργείται ένα διατροφικό κόστος, γιατί η νεοφοβία περιορίζει τη διατροφική ποικιλία, με ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις στην κατανάλωση πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά τροφίμων όπως φρούτα και λαχανικά και αυτό έχει αντίκτυπο στην ευρύτερη υγεία και ανάπτυξη. Υπάρχουν αντικρουόμενες ενδείξεις σχετικά με το εάν η νεοφοβία σχετίζεται με το δείκτη μάζας σώματος (BMI), όμως γίνεται αντιληπτό πως όταν τα παιδιά αποστρέφονται μονίμως τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν αυξημένες πιθανότητες να γίνουν υπέρβαρα ή παχύσαρκα στο μέλλον.
Στο φάσμα του αυτισμού η νεοφοβία παραμένει και συνεχίζεται στην εφηβεία και στη νεαρή ενήλικη ζωή.
Τι γίνεται όμως με το δείκτη μάζας σώματος σε αυτή την περίπτωση;
Συνδέεται και επηρεάζεται από τη νόσο αυτή καθεαυτή ή από την παρατεταμένη νεοφοβία των τροφίμων;
Τα αποτελέσματα της πρώτης και μεγαλύτερης σε δείγμα έρευνας που δημοσιεύτηκε πρόσφατα έρχονται να αποσαφηνίσουν κάπως τα πράγματα. Ύστερα από αξιολόγηση υγιών αλλά και παιδιών με χαρακτηριστικά στο φάσμα του αυτισμού μελετήθηκαν οι παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν την ανάπτυξη τους όπως το BMI.
Τα χαρακτηριστικά του αυτισμού από μόνα τους παρατηρήθηκε πως δεν σχετίζονταν με το σωματικό βάρος, ενώ η νεοφοβία σχετίστηκε αρνητικά με το δείκτη μάζας σώματος. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως τα παιδιά που εμμένουν σε αποκλεισμό μεγάλων κατηγοριών τροφίμων δυνητικά έχουν και μειωμένη ανάπτυξη όσον αφορά τη σωματική τους διάπλαση. Η αλληλεπίδραση όμως του αυτισμού (ειδικότερα των πιο έντονων χαρακτηριστικών του) με τη νεοφοβία συσχετίστηκε θετικά με το δείκτη μάζας σώματος, δηλαδή φαίνεται πως τα παιδιά με αυτισμό έχουν εκ του φυσικού τους μετριάσει τον κίνδυνο να είναι ελλιποβαρή. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποδοθεί στην υπερκατανάλωση εκείνων των τροφίμων που “ενοχοποιούνται” συχνότερα ως υπεύθυνα για παχυσαρκία στο γενικό πληθυσμό.
Παρόλο που η νεοφοβία θα μπορούσε να ελαχιστοποιήσει το “διατροφικό ρεπερτόριο” οι αισθητηριακοί μηχανισμοί στο φάσμα του αυτισμού φαίνεται πως κατευθύνουν τα εν λόγω άτομα στην κατανάλωση τροφών πιο εύγευστων αλλά και με περισσότερες θερμίδες.
Αυτό από μόνο του αποτελεί βασικό στοιχείο για την διατροφική αξιολόγηση και παρακολούθηση των ατόμων με αυτισμό καθώς έχουν αυξημένους παράγοντες για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, διαβήτη, παχυσαρκίας και δυσλιπιδαιμίας ώστε να λαμβάνονται από νωρίς μέτρα που θα οδηγούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κλινικών συμπτωμάτων αλλά και στην καλυτέρευση όσο το δυνατόν της διατροφικής συμπεριφοράς.
ΠΗΓΗ
Gregory L W, Clare L, Alison F, Angelica R., Autism spectrum disorder and food neophobia: clinical and subclinical links. Am J Clin Nutr. 2018 Oct 1;108(4):701-707. doi: 10.1093/ajcn/nqy163.
