Έρχεται ανατροπή σε αυτά που ξέρουμε για την διατροφή μας;

Μια πρόσφατη μελέτη (PURE) έριξε μια πέτρα στα ήσυχα νερά της επιστήμης της διαιτολογίας. Δεδομένα και πεποιθήσεις χρόνων μοιάζουν να ανατρέπονται από τις πρώτες δημοσιεύσεις.

Μια πρώτη δημοσίευση στο The Lancet έδειχνε ότι τα λιπαρά (ανά κατηγορία και συνολικά), το συστατικό που αγαπάμε να μισούμε όλοι, είναι μάλλον λιγότερο ένοχα από όσο θέλαμε να πιστεύουμε και ότι η συνολική πρόσληψη υδατανθράκων είναι ο κρυφός σκοτεινός ιππότης του παραμυθιού. (1)

Πιθανότατα και να είναι έτσι. Οι επιδημιολογικές μελέτες αυτής της κλίμακας με την ακρίβεια μάλιστα που έχουν, είναι ένα ισχυρό στοιχείο που δεν μπορεί εύκολα κάποιος να αγνοήσει. Αν μάλιστα βάλουμε και στην εικόνα παλιότερα ευρήματα μελετών που αθωώνουν τα κορεσμένα λιπαρά ή στην καλύτερη περίπτωση χαρακτηρίζουν ουδέτερη τη συμπεριφορά τους σε σχέση με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, (για τον μέσο όρο) τότε εύκολα μπορούμε να πούμε ότι ξαναγράφεται όλο το διατροφικό αφήγημα.

Βέβαια κάποιες μικρές λεπτομέρειες παραμένουν στα πλαίσια που γνωρίζαμε ότι δηλαδή η αντικατάσταση των κορεσμένων από μόνο- και πολυακόρεστα λιπαρά έχουν (όχι παρούσα σε όλες τις μελέτες) μία θετική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου. Αλλά αυτό φαντάζει απόλυτα λογικό αν σκεφτεί κανείς ποια είναι η πηγή των μόνο και πολυακόρεστων λιπαρών, τα ψάρια, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, το ελαιόλαδο, το αβοκάντο. (2)

Ειδικά για το ελαιόλαδο για να ευλογούμε τα γένια μας σχετικά πρόσφατα μια μελέτη έδειξε ότι συμβάλει θετικά τόσο στην αντιμετώπιση της αρτηριακής πίεσης όσο και στην απώλεια βάρους. Πιο πολλά για το θέμα μπορείτε να διαβάσετε εδώ. (3)

Η ανατροπή στα δεδομένα που αναφέραμε παραπάνω είναι βέβαια υπό αμφισβήτηση. Πολλοί θέτουν ερωτήματα σχετικά με την ακρίβεια της κατηγοριοποίησης των λιπαρών στις παραπάνω μελέτες άλλοι πάλι ανακινούν το θέμα της ακρίβειας των ιστορικών καταγραφής λήψης τροφής. Όπως και να έχει όμως πιθανότατα να πρέπει να αλλάξουμε οπτική στην ανάγνωση των ερευνών. Ίσως το ζητούμενο να είναι να μην δαιμονοποιούμε τα θρεπτικά συστατικά αλλά να εστιάζουμε σε τι είμαστε ελλειμματικοί στη διατροφική μας πρόσληψη.

Αναφέρθηκα παραπάνω στα κορεσμένα λιπαρά και στην θετική επίδραση της αντικατάστασής τους από μονο και πολυακόρεστα λιπαρά. Παρόμοια θετικά αποτελέσματα προκύπτουν και από την “ανατρεπτική” μελέτη που τμήματά της παρουσιάζονται από το The Lancet. Σε ολόφρεσκη δημοσίευση γίνεται αναφορά στη θετική επίδραση της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και οσπρίων (πηγών φυτικής ίνας) στον συνολικό κίνδυνο θνησιμότητας. Υπάρχει δε η θετική συσχέτιση της κατανάλωσης 3-4 μερίδων την ημέρα (350-500 γραμμ). (4)

Με άλλα λόγια μπορεί τα λιπαρά να μην έχουν τόση μεγάλη αρνητική επίδραση στην υγεία μας αλλά σίγουρα η αυξημένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτική ίνα καταγράφουν μια θετική επίδραση. Μήπως λοιπόν η επιλογή μας να κινούμαστε σε ένα light σύμπαν τροφίμων, χαμηλών σε λιπαρά, μπορεί να μην έχει τόση μεγάλη σημασία όσο η αναγκαιότητα αύξησης της καθημερινής κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών;
Μήπως η προσήλωσή μας στον αρνητικό ρόλο κάποιων συστατικών έχει υπερεκτιμηθεί έναντι της θετικής επίδρασης της κατανάλωσης άλλων; Μήπως δηλαδή το πρόβλημα βρίσκεται όχι σε αυτά που καταναλώνουμε πολύ αλλά σε αυτά που καταναλώνουμε πολύ λίγο;

Αυτό βέβαια καταρρίπτει το μοντέλο που προτείνουν αρκετοί (δήθεν ειδικοί) που στις διατροφικές τους προτάσεις εστιάζουν και προτείνουν ότι light low fat προϊόν υπάρχει. Και σίγουρα συμβαδίζει με την συνολική εκτίμηση ότι μια διατροφή με μεγαλύτερη κατανάλωση φυτικών τροφών έχει μια θετική επίδραση στην υγεία του ατόμου.

Το κράταγα για το τέλος. Από την αρχή που διαβάζω αυτή τη μελέτη και τις δημοσιεύσεις που προκύπτουν από αυτή, οι ψηφίδες που μπαίνουν στη θέση τους, μου θυμίζουν κάτι κοινά γνωστό σε όλους μας. Την Μεσογειακή Διατροφή. Ας περιμένουμε να δούμε και τα υπόλοιπα κομμάτια, τη συνολικότερη εικόνα.

Πηγές:

1. Associations of fats and carbohydrate intake with cardiovascular disease and mortality in 18 countries from five continents (PURE): a prospective cohort study 
2. 5 Studies on Saturated Fat — Time to Retire the Myth? 
3. Τι “λάδι” να τρώω όταν κάνω δίαιτα;
4. Fruit, vegetable, and legume intake, and cardiovascular disease and deaths in 18 countries (PURE): a prospective cohort study

Συντάκτης Άρθρου