Έχω διάρροια, τι μπορώ να φάω;

Τι πρέπει να φάμε τελικά μετά από επεισόδια διάρροιας;

Τι είναι η διάρροια;

 Ως διάρροια ορίζεται η συχνή διέλευση υδαρών κοπράνων, συνοδευόμενη από υπερβολική απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών. Η διάρροια συμβαίνει επειδή τα περιεχόμενα της γαστρεντερικής οδού κινούνται πολύ γρήγορα, προκαλώντας την απορρόφηση λιγότερων υγρών και θρεπτικών ουσιών.

Τι την προκαλεί;

Η διάρροια κατατάσσεται σε τέσσερις κατηγορίες:

1. ωσμωτική,
2. εκκριτική,
3. εξιδρωματική ή
4. ταχείας εντερικής διέλευσης.

Η ωσμωτική διάρροια παρουσιάζεται όταν ουσίες οι οποίες βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις (π.χ. αντιόξινα, λακτουλόζη, λακτόζη) δεν μπορούν να απορροφηθούν και έλκουν νερό από το εντερικό τοίχωμα στα κόπρανα. Τα αίτια της οσμωτικής διάρροιας μπορεί να είναι δυσανεξία στη λακτόζη, δυσαπορρόφηση λιπών, σύνδρομο ντάμπινγκ (ταχεία γαστρική κένωση) μετά από γαστρική χειρουργική ή ορισμένα φάρμακα (δηλαδή φάρμακα που περιέχουν υπερτονικά ή σορβιτόλη).

Η εκκριτική διάρροια εμφανίζεται όταν υπάρχει υπερβολική έκκριση νερού και αλάτων στο έντερο, η οποία προκαλείται από βακτηριακές τοξίνες (Clostridium difficile, E. coli κ.λπ.), καφεΐνη, ιούς ή αυξημένα χολικά οξέα μετά από εκτομή ειλεού.

Η εξιδρωματική διάρροια σχετίζεται με βλάβη του εντερικού βλεννογόνου, που οδηγεί στην απελευθέρωση βλέννας, αίματος και πρωτεϊνών πλάσματος από τα κύτταρα ως αποτέλεσμα φλεγμονής ή τραυματισμού. Αυτό αυξάνει την περιεκτικότητα υγρών στα κόπρανα και συμβαίνει στην ελκώδη κολίτιδα, τη νόσο του Crohn ή την εντερίτιδα ακτινοβολίας.

Τέλος, ως διάρροια ταχείας εντερικής διέλευσης ορίζεται η αύξηση της προωθητικής δραστηριότητας στο κόλον. Όταν το κόλον συστέλλεται πιο έντονα από το κανονικό, τα τρόφιμα περνούν πιο γρήγορα μέσω του πεπτικού συστήματος και λιγότερο νερό απορροφάται πίσω στο σώμα, καθιστώντας τα κόπρανα νερουλά. Αιτίες αυτού του τύπου διάρροιας είναι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η χειρουργική παράκαμψη, οι γαστρικές και εντερικές εκτομές, τα αντιβιοτικά ή το στρες.

Πώς μπορεί να προληφθεί η διάρροια;

Η πρόληψη της διάρροιας εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Εάν τα φάρμακα προκαλούν διάρροια σε άτομο, θα πρέπει να διερευνηθεί μια εναλλακτική μορφή (δηλαδή το δισκίο αντί υγρού που περιέχει σορβιτόλη) ή ο τύπος του φαρμάκου, ειδικά όταν η διάρροια είναι χρόνια. Μερικοί άνθρωποι που είναι υποσιτισμένοι ή σε εντερική χαλάρωση, μπορεί να εμφανίσουν διάρροια τις πρώτες ημέρες όταν αρχίσουν να τρώνε και πάλι επειδή η ικανότητα λειτουργίας του τοιχώματος του εντέρου μειώνεται όταν δεν χρησιμοποιείται και συνεχίζει αργά την κανονική του λειτουργία.

Διατροφικές στρατηγικές για τη διαχείριση της διάρροιας

Σε μερικούς ανθρώπους, η χρόνια διάρροια μπορεί να ελέγχεται σε κάποιο βαθμό μέσω παραγόντων διατροφής και τρόπου ζωής. Εάν έχετε χρόνια διάρροια, είναι καλή ιδέα να κρατήσετε ένα ημερολόγιο τροφίμων ώστε να μπορείτε να εντοπίσετε τα τρόφιμα που σας δημιουργούν πρόβλημα και τα συμπτώματα που σας δημιουργούν. Ένα άτομο κάνοντας κάποιες αλλαγές σε ό, τι, πότε και πόσο τρώει και πίνει μαζί με τα φάρμακα, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του.

 Τα παρακάτω τρόφιμα μπορεί να είναι καλύτερα ανεκτά:

Φρούτα και λαχανικά	Μήλα, μπανάνες, ροδάκινα, βερίκοκα, κονσερβοποιημένα αχλάδια, γκρέιπφρουτ, πατάτες, πεπόνια.
Ψωμιά και δημητριακά	Πλιγούρι βρώμης, πίτουρο βρώμης, άσπρο ρύζι, χυλοπίτες, άσπρο ψωμί / κουλουράκια, κρέμα σιταριού.
Φαγητά με πρωτεΐνη	Τυρί (ιδιαίτερα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά), γιαούρτι, αυγά, άπαχο ψάρι, βοδινό κρέας, χοιρινό κρέας, πουλερικά χωρίς δέρμα.

 

 Τρόφιμα για περιορισμό:

Φρούτα και λαχανικά	Ξερά δαμάσκηνα, χυμός δαμάσκηνου, μούρα, χουρμάδες, αποξηραμένα φρούτα, σύκα, φασόλια, μπιζέλια, λαχανάκια Βρυξελλών, καλαμπόκι, μπρόκολο.
Ψωμιά και δημητριακά	Σιτάρι ολικής αλέσεως, προϊόντα από πίτουρο, μίνι σιτάρι, σιτάρι σταφίδας, τεμαχισμένο σιτάρι, πλιγούρι, κριθάρι, φύτρο σιταριού.
Φαγητά με πρωτεΐνη	Αποξηραμένα φασόλια, αποξηραμένα μπιζέλια, φακές, ξηροί καρποί και σπόροι, τηγανητά κρέατα, ψάρια και πουλερικά.

 

 Χρήσιμες συμβουλές για τον έλεγχο της διάρροιας

• Τα άτομα διαφέρουν ως προς την ανοχή τους στα τρόφιμα. Εάν έχετε κράμπες, αποφύγετε τα τρόφιμα που μπορεί να παράγουν αέρια όπως τα ανθρακούχα ποτά, την μπύρα, τα φασόλια, το λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα πολλά καρυκεύματα και την τσίχλα.
• Ορισμένες τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες μπορεί να συμβάλλουν στη διάρροια. Γι’αυτό μπορείτε να επιλέξετε τροφές που είναι χαμηλότερες σε ίνες, όπως: ρύζι, κρέμα σιταριού, φυστικοβούτυρο (σε μικρή ποσότητα), άσπρο ψωμί, άπαχο κρέας, τυρί, κονσέρβες φρούτων (σε μικρές ποσότητες), 1-2 κουταλιές λαχανικών κάθε φορά.
• Τα τρόφιμα με πολλή ζάχαρη μπορεί να επιδεινώσουν τη διάρροια, όπως οι καραμέλες, μεγάλες ποσότητες χυμού και η σοκολάτα γάλακτος.
• Τα λιπαρά τρόφιμα, όπως τα τηγανισμένα τρόφιμα, οι σάλτσες, τα ζυμαρικά, και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε καρυκεύματα, μπορεί να μην είναι καλά ανεκτά. Η μείωση αυτών των τροφών μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της διάρροιας.
• Αποφύγετε τρόφιμα ή χυμούς που έχουν καθαρτικό αποτέλεσμα, όπως δαμάσκηνα και χυμό δαμάσκηνου. Καθώς και ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη όπως ο καφές και το τσάι. Προτιμήστε το χαμομήλι.
• Καταναλώνετε μικρή ποσότητα φαγητού, κατά προτίμηση πατάτες, ζυμαρικά, ρύζι, πλιγούρι βρώμης, κράκερς, μπανάνες, σούπα, και βραστά λαχανικά. Η προσθήκη αλατιού στα τρόφιμα βοηθάει..
• Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Τα τρόφιμα σε θερμοκρασία δωματίου μπορεί να είναι καλύτερα ανεκτά από τα ζεστά ή κρύα τρόφιμα.
• Χρησιμοποιήστε καλά μαγειρεμένα, μαλακά κρέατα όπως μαλακά κομμάτια ψημένου βοδινού, αρνιού και χοιρινού κρέατος καθώς και κοτόπουλου, ψαριού.
• Η διάρροια μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση που σχετίζεται με την απώλεια μεταλλικών στοιχείων. Μπορείτε να αποκαταστήσετε τα υγρά και τα μέταλλα με υγρά όπως το νερό, το ζωμό, τους χυμούς φρούτων, τα αθλητικά ροφήματα και τη γρανίτα.
• Πίνετε υγρά μεταξύ των γευμάτων (για να αποφευχθεί η αφυδάτωση) και όχι μαζί με τα γεύματα, γιατί τα υγρά μαζί με το γεύμα θα επιταχύνουν τη γαστρική κένωση, ενδεχομένως επιδεινώνοντας τη διάρροια.
• Το κάλιο είναι ένα σημαντικό στοιχείο για το σώμα μας. Μπορεί να χαθεί σε μεγάλες ποσότητες μέσω της διάρροιας και η απώλεια του μπορεί να προκαλέσει αδυναμία. Γι’αυτό σε περίπτωση διάρροιας φάτε κάποια τροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, όπως ώριμες μπανάνες, νέκταρ βερίκοκων ή ροδάκινου, πατάτες, ψάρι και κρέας.
• Μερικοί άνθρωποι μπορεί να γίνουν προσωρινά μη ανεκτικοί στη λακτόζη όταν έχουν διάρροια (έτσι μπορούν να επωφεληθούν από τρόφιμα που είναι χαμηλότερες πηγές λακτόζης, όπως το τυρί, το γιαούρτι, το Lactaid® milk).
• Το γιαούρτι μπορεί να βοηθήσει στην παραγωγή γαλακτικού οξέος στο έντερο, το οποίο σκοτώνει τα “εχθρικά βακτήρια” και θα σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα, γρηγορότερα. Επίσης είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση της διάρροιας που προκαλεί καμιά φορά η λήψη αντιβιοτικών από το στόμα. Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα ωφέλιμα βακτήρια στο έντερο, αλλά το γιαούρτι μπορεί να τα αναπληρώσει.

ΠΗΓΕΣ

1. https://www.badgut.org/information-centre/health-nutrition/diarrhea-and-diet/.
2. https://www.ucsfhealth.org/education/nutrition_tips_for_controlling_diarrhea/.
3. https://www.iffgd.org/lower-gi-disorders/diarrhea/nutrition-strategies.html.

 

 

 

Συντάκτης Άρθρου