0 Comments
Τα έλκη πίεσης είναι πληγές που μπορεί να δημιουργηθούν σε διάφορες περιοχές του σώματος λόγω παρατεταμένης πίεσης ή τριβής.
Αυτή η πίεση μπορεί να προκαλέσει μικρότερη κυκλοφορία αίματος στην συγκεκριμένη περιοχή που εμφανίστηκε το πρόβλημα. Άλλες ονομασίες για τα έλκη πίεσης, είναι πληγές πίεσης ή πληγές κατάκλισης.
Τα έλκη ανάλογα με την σοβαρότητα τους ταξινομούνται σε στάδια από το στάδιο 1, τα λιγότερο σοβαρά, μέχρι το στάδιο 4 τα περισσότερο σοβαρά περιστατικά.
Ποια είναι τα άτομα με αυξημένες πιθανότητες για εμφάνιση έλκους;
- Ασθενείς ή ηλικιωμένοι με μειωμένη κινητικότητα
- Ηλικιωμένοι με μειωμένη γνωστική λειτουργία
- Ασθενείς με κάποια διατροφική ανεπάρκεια
- Άτομα με απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης ή των κενώσεων
Τα συνηθέστερα σημεία για ανάπτυξη έλκους πίεσης είναι οι αγκώνες, ο κόκκυγας, τα ισχία, η λεκάνη, οι ωμοπλάτες, οι φτέρνες και τα δάκτυλα των ποδιών, καθώς και τα αυτιά.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης και θεραπείας του έλκους πίεσης
- Μείωση της ασκούμενης πίεσης στο σημείο μετατοπίζοντας το βάρος του σώματος συστηματικά
- Εφαρμογή ειδικών επιθεμάτων και ειδικά σχεδιασμένων στρωμάτων ή μαξιλαριών
- Φροντίδα της περιοχής για αποφυγή λοιμώξεων
- Ισορροπημένη διατροφή και καλή ενυδάτωση
- Καθαρισμός του τραύματος και απομάκρυνση των κατεστραμμένων ιστών
Ποιος ο ρόλος της διατροφής;
Η διατροφή και η ενυδάτωση παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της καλής υγείας του δέρματος και των ιστών και στη στήριξη των διεργασιών αποκατάστασης ιστών για επούλωση του έλκους πίεσης.
Η κατάσταση των ελκών πίεσης επηρεάζεται σημαντικά από τις αλλαγές του σωματικού βάρους
Η αύξηση του βάρους δυσχεραίνει την κινητικότητα του ασθενή επομένως υπάρχει μεγαλύτερη πίεση στα ευαίσθητα σημεία. Με την σειρά της η μεγάλη απώλεια βάρους έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του όγκου των μαλακών ιστών τα οποία καλύπτουν τα σημεία των οστών που προεξέχουν και ασκούν μεγαλύτερη πίεση.
Η υποθρεψία αποτελεί παράγοντα κινδύνου ανάπτυξης έλκους
Η υποθρεψία είναι επίσης συνδεδεμένη με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης λοίμωξης, αυξημένη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο και μειωμένη ποιότητα ζωής. Όσο παράδοξο και αν ακούγεται η υποθρεψία μπορεί να συνυπάρξει και με την παχυσαρκία. Επομένως οι στερητικές ή εξαιρετικά υποθερμιδικές δίαιτες σε παχύσαρκους ασθενείς, όχι απλά δεν θα μας βοηθήσουν στην αποκατάσταση, αλλά ενδεχομένως να έχουν αντίθετο αποτέλεσμα.
Ασθενείς με έλκος πίεσης, ανεξαρτήτως σταδίου, έχουν αυξημένες ενεργειακές ανάγκες. Είναι σημαντικό να προσφέρουμε στον ασθενή μια ισορροπημένη διατροφή ενισχυμένη με πρωτεΐνες σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του γιατρού και του διαιτολόγου.
Σε ποια διατροφικά σημεία πρέπει να εστιάσουμε;
Οι πρωτεΐνες είναι υπεύθυνες για τη σύνθεση των ενζύμων που εμπλέκονται στην επούλωση του έλκους, τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και το σχηματισμό του κολλαγόνου. Η πρωτεΐνη είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ευπαθείς και τους μεγαλύτερους ενήλικες λόγω της αυξημένης απώλειας του μυϊκού ιστού που μπορεί να εμφανιστεί με τη γήρανση και τα μειωμένα επίπεδα δραστηριότητας.
Τα καλά λιπαρά οξέα που περιέχονται σε λιπαρά ψάρια όπως σαρδέλα, τσιπούρα ή σολομός ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις που μπορεί να προκληθούν από μια ανοιχτή πληγή.
Η βιταμίνη C είναι αντιοξειδωτική και απαραίτητη για το σχηματισμό κολλαγόνου, αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου και βοηθάει στην επανόρθωση, την αναδόμηση και τη διατήρηση των υγιών κυττάρων σε όλο τον οργανισμό. Στο δέρμα μας υπάρχουν κάποια κύτταρα που λέγονται ινοβλάστες, τα οποία παράγουν κολλαγόνο και ελαστίνη, δηλαδή τις πρωτεΐνες που διατηρούν το δέρμα ελαστικό και τονωμένο. Η βιταμίνη C είναι εκείνη η ουσία που διεγείρει τους ινοβλάστες να συνεχίζουν να παράγουν τις πρωτεΐνες αυτές.
Ωστόσο η χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης C δεν έχει φανεί να βοηθά στην γρηγορότερη επούλωση των πληγών.
Ο ψευδάργυρος είναι ένα βασικό ιχνοστοιχείο που απαιτείται για την κυτταρική ανάπτυξη και αναπαραγωγή. Η ανεπάρκεια του ψευδαργύρου πιστεύεται ότι επηρεάζει την επούλωση του τραύματος μειώνοντας τη σύνθεση πρωτεϊνών και κολλαγόνου. Καλές πηγές ψευδαργύρου είναι τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες όπως το κρέας ,το συκώτι, τα στρείδια, τα μύδια, τα μανιτάρια, τα γαλακτοκομικά, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια.
Τα άτομα που καταναλώνουν υψηλά επίπεδα πρωτεϊνών μπορεί να χρειαστούν επιπλέον ποσότητα νερού. Αυξημένη θερμοκρασία, έμετος, υπερβολική εφίδρωση, διάρροια και οι βαριά τραυματικές πληγές συμβάλλουν στην απώλεια υγρών, οι οποίες πρέπει να συνυπολογιστούν.
Το νερό είναι ο καλύτερος τρόπος για ενυδάτωση, δεν είναι όμως ο μοναδικός τρόπος να προσλάβουμε την απαιτούμενη ποσότητα που χρειάζεται ο οργανισμός μας. Τα φρούτα, τα λαχανικά και οι σούπες είναι πλούσια σε νερό και μπορούμε να τα καταναλώσουμε άφοβα.
Να θυμάστε ότι για να αντιμετωπίσετε τα έλκη πρέπει να κινείστε, να φροντίζετε το δέρμα σας και να έχετε μια ισορροπημένη δίαιτα.
Βιβλιογραφία
- Pressure ulcers: prevention and management Nice April 2014, Clinical guideline [CG179] Published date:
- William T Wake, MD,Pressure Ulcers: What Clinicians Need to Know Perm J. 2010 Summer; 14(2): 56–60.
- Eglseer D, Hödl M, Lohrmann C. Nutritional management of older hospitalised patients with pressure injuries. Int Wound J. 2019 Feb;16(1):226-232.
