0 Comments
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ορίζει την παχυσαρκία ως συσσωρευμένο λίπος στον οργανισμό σε βαθμό που επηρεάζει την υγεία του ατόμου.
Η παχυσαρκία αποδεδειγμένα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πληθώρας ασθενειών όπως καρδιαγγειακής νόσου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ, αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, διαφόρων μορφών καρκίνου, οστεοαρθρίτιδας και κατάθλιψης (WHO, 2018). H εκτίμηση – αξιολόγηση του λίπους στο σώμα μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους όπως με το δείκτη μάζας σώματος, την περίμετρο μέσης, το πηλίκο περιφέρειας μέσης προς περιφέρεια ισχίου και τον αυτούσιο υπολογισμό του ποσοστού λίπους.
Δείκτης Μάζας Σώματος
Ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) χρησιμοποιείται συχνά για την αξιολόγηση του σωματικού βάρους και υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά (kg) με το τετράγωνο του ύψους του ατόμου σε μέτρα (m). Ο συγκεκριμένος δείκτης χρησιμοποιείται ευρέως, καθώς οι μετρήσεις βάρους και ύψους που απαιτεί είναι απλές και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη εκπαίδευση ή σύνθετο εξοπλισμό. Ωστόσο, ο δείκτης μάζας σώματος δεν αποτελεί δείκτη προσδιορισμού του λίπους του σώματος, καθώς συσχετίζει το σωματικό βάρος με το ύψος του ατόμου.
| Ταξινόμηση | ΒΜΙ (kg/m2) | Κίνδυνος νοσηρότητας |
| Ελλιποβαρής | <18.5 | Χαμηλός (αλλά από άλλα κλινικά προβλήματα αυξημένος) |
| Φυσιολογικός | 18.5-24.9 | Χαμηλός |
| Υπέρβαρος | 25-29.9 | Μέτριος |
| Παχυσαρκία 1ου βαθμού | 30-34.9 | Αυξημένος |
| Παχυσαρκία 2ου βαθμού | 35-39.9 | Πολύ αυξημένος |
| Παχυσαρκία 3ου βαθμού | ≥40 | Πάρα πολύ αυξημένος |
| Υπερνοσογόνος παχυσαρκία | ≥60 | Υπερβολικά αυξημένος |
(WHO, 2004)
Περίμετρος Μέσης
Εκτίμηση για το υπερβάλλον βάρος και λίπος μπορεί να γίνει και με τη μέτρηση της περιμέτρου μέσης χωρίς όμως να μπορούμε να λάβουμε ακριβή στοιχεία για το ποσοστό λίπους του ατόμου. Η περίμετρος μέσης αποτελεί δείκτη κινδύνου εμφάνισης μεταβολικών επιπλοκών λόγω παχυσαρκίας. Η περίμετρος μέσης βρίσκεται στα φυσιολογικά όρια όταν είναι για τους άντρες < 94cm και για τις γυναίκες < 80cm.
| Περίμετρος Μέσης | ||
| Γυναίκες | Άντρες | Κίνδυνος Επιπλοκών |
| 80cm | 94cm | Αυξημένος |
| 88cm | 102cm | Σημαντικά Αυξημένος |
(WHO, 2000)
Πηλίκο Περιφέρειας Μέσης προς Περιφέρεια Ισχίου
Το πηλίκο μέσης προς περιφέρεια (WHR) αντανακλά το μέγεθος της εναπόθεσης λίπους στην κοιλιά και αποτελεί δείκτη αυξημένου κινδύνου μεταβολικών επιπλοκών λόγω παχυσαρκίας. Για τον υπολογισμό του απαιτούνται μόνο η μέτρηση των περιμέτρων μέσης και περιφέρειας. Τιμές του πηλίκου > 1.0 για τους άντρες και > 0.8 για τις γυναίκες, είναι ενδεικτικές κεντρικής παχυσαρκίας και του αυξημένου κινδύνου νοσηρότητας από ασθένειες που συνδέονται με αυτή (WHO, 2000).
Ποσοστό Λίπους Σώματος
Για τον υπολογισμό του ποσοστού λίπους του σώματος χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι όπως η μέτρηση των δερματικών πτυχών με τη χρήση δερματοπυχτομέτρων και η μέθοδος της βιοηλεκτρικής εμπέδησης (π.χ. ζυγαριά με λιπομέτρηση). Το ιδανικό ποσοστό λίπους διαφέρει στους άντρες από τις γυναίκες, καθώς οι γυναίκες χρειάζονται υψηλότερο ποσοστό λίπους ώστε να διατηρήσουν την έμμηνο ρύση και την ικανότητα κυοφορίας.
| Ταξινόμηση | Γυναίκες (% λίπος) | Άντρες (% λίπος) |
| Απαραίτητο λίπος | 10-13 | 2-5 |
| Αθλητές | 14-20 | 6-13 |
| Αθλούμενοι | 21-24 | 14-17 |
| Φυσιολογικό λίπος | 25-31 | 18-24 |
| Παχυσαρκία | ≥32 | ≥25 |
(ACE, 2009)
Ποιος είναι ο επιθυμητός και ασφαλής ρυθμός απώλειας βάρους και λίπους;
Η επιθυμητή και ασφαλής απώλεια βάρους σε έναν ενήλικα είναι 500gr–1kg ανά εβδομάδα, δηλαδή 2–4kg ανά μήνα. Η ποσοστιαία απώλεια λίπους δεν έχει μελετηθεί επαρκώς και δεν υπάρχουν επίσημες οδηγίες για την επιθυμητή και ασφαλή ποσοστιαία απώλεια λίπους. Ωστόσο, οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι απώλεια 1% λίπους ανά μήνα είναι ασφαλής και εφικτή (ACE, 2009).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ACE. 2009. What are the guidelines for percentage of body fat loss? Available from: https://www.acefitness.org/education-and-resources/lifestyle/blog/112/what-are-the-guidelines-for-percentage-of-body-fat-loss. [Assessed May 2, 2019]
WHO. 2018. Obesity and overweight. Available from: https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight. [Assessed May 5, 2019]
WHO expert consultation. 2004. Appropriate body-mass index for Asian population and its implications for policy and intervention strategies. 157-163
WHO. 2000. Obesity: preventing and managing the global epidemic. Report of a WHO Consultation. WHO Technical Report Series 894. Geneva: World Health Organization
