0 Comments
Η πρόσληψη των λιπαρών στους ενήλικες κυμαίνεται στα 15-40% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης. Η πρόσληψη μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τη δραστηριότητα μας. Το σημαντικό στη όλη υπόθεση είναι το ποσοστό των λιπών να μην προέρχεται από trans και κορεσμένα λιπαρά(κακά λιπαρά). Για τους αθλητές οι συστάσεις σε λίπος είναι παρόμοιες και ελαφρώς παραπάνω από τους μη αθλούμενους.
Όταν ένας αθλητής ή μη γυμνάζεται πέρα απο την ανάγκη που έχει για υδατάνθρακες(λόγω γλυκογόνου) έχει ανάγκη και το λίπος με τη μορφή λιπαρών οξέων. Στα προπονημένα άτομα η συμμετοχή των λιπών είναι υψηλότερη έναντι των υπολοίπων. Την διάρκεια μιας έντονης άσκησης ένας αθλητής μπορεί να χρησιμοποιήσει τους υδατάνθρακες σαν ενεργειακή πηγή αλλά μπορεί να χρησιμοποιήσει και το λίπος ως ενεργειακό υπόστρωμα. Με αυτό το τρόπο ο αθλητής έχει πολλά οφέλη γιατί καταφέρνει να εξοικονομήσει μυικό γλυκογόνο το οποίο είναι απαραίτητο για τα τελευταία στάδια του αγώνα.
Όσον αφορά τα σκευάσματα λιπιδίων που κυκλοφορούν στην αγορά φαίνεται ότι ορισμένα από αυτά να έχουν ελαφρώς ευεργετικό ρόλο σαν εργογόνα .Μερικά από αυτά είναι: τα τριγλυκερίδια μέσης αλύσου,γλυκερόλη, λεκιθίνη, καρνιτίνη, καφείνη, λινελαικο οξυ, λιποδιαλύτες όπως οι βιταμίνες Α,D,E,K .
Πιο συγκεκριμένα ας δούμε ποια από τα παραπάνω έχουν ευεργετικό ρόλο σαν εργογόνα.
Τα τριγλυκερίδια μέσης αλύσου αποδίδουν άμεσα ενέργεια, παρόλα αυτά οι έρευνες είναι αντικρουόμενες αν βελτιώνουν την αθλητική απόδοση. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι αθλητές που τα κατανάλωσαν είχαν πολύ θετικά αποτελέσματα. Άλλες φορές όμως φάνηκε ότι η χρήση τους επέδρασε αρνητικά με την εκδήλωση γαστρεντερικών διαταραχών. Ωστόσο τα τριγλυκερίδα μέσης αλύσου είναι ακόμα υπό έρευνα.
Όσο για τη γλυκερόλη πιθανόν να είναι ευεργετική , διότι βοηθά στην απόδοση αλλά και στην πρόσληψη της αφυδάτωσης ενός αθλητή. Σίγουρα απαιτούνται μελέτες ακόμα για την αποτελεσματικότητα της.
Η λεκιθίνη έως τώρα δεν έχει φανεί να έχει θετική επίδραση σαν εργογόνο μιας και δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες σε ανθρώπους που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της συμπληρωματικής λήψης της.
Η καρνιτίνη η οποία είναι ο μεταφορέας των λιπαρών οξέων και είναι ένα από τα πιο γνωστά σκευάσματα που κυκλοφορούν και φαίνεται να έχουν αποτελεσματικό ρόλο ως συμπλήρωμα
Η καφεΐνη , η γνωστή σε όλους μας καφεΐνη (καφέ, τσάι,αναψυκτικά) φαίνεται να έχουν θετικό ρόλο λόγω του διεγερτικού τους χαρακτήρα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Παρόλα αυτά τα καφεινούχα ροφήματα έχουν αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως άγχος,νευρικότητα , ταχυκαρδία και αϋπνία σε μεγάλη δοσολογία.
Το λινελαικό οξύ είναι ένα απαραίτητο λιπαρό οξύ που ο οργανισμός μας χρειάζεται να πάρει απο τις τροφές καθώς δεν μπορεί να το συνθέσει. Μελέτες που έχουν γίνει σε πειραματόζωα έχουν δείξει θετικές επιδράσεις στην υγεία. Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι το λινελαικο οξύ βοηθάει στην απώλεια λίπους αλλά και στην αύξηση της άλιπης μάζας(νερό-μύες), αλλά δεν φαίνεται να έχουν θετικές επιδράσεις στην αθλητική απόδοση. Επομένως και αυτό το συμπλήρωμα είναι υπό διερεύνηση.
Όσο για τους λιποδιαλύτες , εάν ξεπεράσουμε τα συνιστώμενα όρια μπορεί να προκαλέσουν τοξική δράση.
Από τις λιποδιαλυτικές βιταμίνες φαίνεται να έχουν θετική επίδραση κυρίως η βιταμίνη Ε η οποία δείχνει να οδηγεί σε ενίσχυση της απόδοσης όταν η άσκηση πραγματοποιείται σε υψόμετρο.
Έχει παρατηρηθεί είναι ότι η θετική επίδραση των συμπληρωμάτων στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι συνδιαστικά Β1 , Β12 και Β1 μόνο και έτσι μπορεί να οδηγηθούν σε θετική επίδραση στην αθλητική απόδοση.
Τα ασκούμενα άτομα θα πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμινών:
– Σε κάποια συγκεκριμένα αγωνίσματα όπως η πάλη, η ρυθμική γυμναστική και το μπαλέτο, οι αθλητές πολύ συχνά ακολουθούν εξουθενωτικές δίαιτες προκειμένου να επιτύχουν το ιδανικό βάρος, όπως αυτό επιβάλλεται από τον έντονο ανταγωνισμό. Σε αυτές τις περιπτώσεις συχνά παρατηρούνται ελλείψεις σε διάφορες βιταμίνες. Συγκεκριμένα η έλλειψη σε υδατοδιαλυτές βιταμίνες μπορεί να εμφανιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα και συστήνεται η καθημερινή αναπλήρωσή τους.
– Αντίστοιχα, υπάρχουν αθλητές που ακολουθούν δίαιτες φτωχές σε θρεπτικά συστατικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις και εφόσον έχει παρατηρηθεί κάποια ανεπάρκεια σε βιταμίνες, καλό θα είναι να γίνει λήψη του αντίστοιχου συμπληρώματος, προκειμένου να προληφθούν οι αρνητικές συνέπειες και να μην επηρεασθεί η απόδοση του αθλητή.
Είναι σημαντικό όμως να γίνει κατανοητό ότι ο αθλητής που εφαρμόζει μία ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, προκειμένου να βελτιώσει την απόδοσή του.
Οποιοδήποτε συμπλήρωμα δεν καθιστά υποκατάστατο διατροφής. Θα πρέπει να μελετάμε και να ρωτάμε πριν καταναλώσουμε το οτιδήποτε. Σίγουρα οι γονείς φαίνεται να αγχώνονται για αυτό το θέμα. Με τη σωστή καθοδήγηση η αθλητική απόδοση θα φτάσει στα ύψη χωρίς να υπάρχει κίνδυνος υγείας.
ΠΗΓΕΣ
Lowery, L. M., Appicelli P.A. and P. L. (1998). “Conjugated linoleic acid enhances muscle size and strength gains in novice bodybuilders.” Med Sci Sports Exerc 30(5): S182.
Magal, M., M. J. Webster, L. E. Sistrunk, M. T. Whitehead, R. K. Evans and J. C. Boyd (2003).”Comparison of glycerol and water hydration regimens on tennis-related performance.” Med Sci Sports Exerc 35(1): 150-156.
Σημειώσεις Χαροκόπειου Πανεπιστημιου Αθηνών( Θεαίτητος)
ACSM. American Dietetic Association, American College of Sports, N. R. Rodriguez, N. M. Di Marco and S. Langley (2009). “American College of Sports Medicine position stand. Nutrition and athletic performance.” Med Sci Sports Exerc 41(3): 709-731.
Williams, M. H. (1989). “Vitamin supplementation and athletic performance.” Int J Vitam Nutr Res Suppl 30: 163-191
Bonke, D. (1986). “Influence of vitamin B1, B6, and B12 on the control of fine motoric movements.” Bibl Nutr Dieta(38): 104-109
http://www.palema.gr/arthra/ygeia/item/3370-ta-ofeli-ton-simpliromaton-diatrofis.html
