Με αφορμή τις πρόσφατες ανακλήσεις από τον ΕΦΕΤ σε έτοιμο ρολό κοτόπουλο λόγω ανίχνευσης σαλμονέλας αλλά και του σκανδάλου με το βρεφικό γάλα, ας δούμε τι είναι η σαλμονέλα, πως μεταδίδεται και ποιες οι επιπτώσεις της στην υγεία.
Τα βακτήρια της σαλμονέλας (Salmonella) είναι παθογόνα ραβδόμορφα βακτήρια που προσβάλουν κυρίως το έντερο και το στομάχι. Τα βακτήρια της σαλμονέλας συνήθως ζουν στο εντερικό σύστημα των ζώων και των ανθρώπων και αποβάλλονται μέσω των περιττωμάτων. Η σαλμονέλωση προκαλείται, όταν το βακτηριο της σαλμονέλας διεισδύσει στο επιθηλιο του λεπτού εντέρου και προκαλέσει φλεγμονή παράγοντας μια εντεροτοξίνη. Η λοίμωξη από τα στελέχη του βακτηρίου της σαλμονέλας είναι αρκετά συνηθισμένη αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις γίνεται απειλητική για τη ζωή. Η περίοδος επώασης του βακτηρίου κυμαίνεται από αρκετές ώρες ως και 2 μέρες γι αυτό και τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται άμεσα. Συνήθως παρουσιάζονται 12 ως 36 ώρες μετά την κατανάλωση μολυσμένης τροφής.
Πως προκαλείται:
Η σαλμονέλωση προκαλείται συνήθως από την κατανάλωση μολυσμένων ζωικών τροφίμων όπως ωμό ή μη καλομαγειρεμένο κοτόπουλο, κρέας και αυγό. Φρούτα και λαχανικά μπορούν επίσης να μεταφέρουν το βακτήριο της σαλμονέλας από την επαφή τους με την κοπριά ή μέσω αποβλήτων στο νερό. Τα τρόφιμα επίσης μπορεί να επιμολυνθούν κατά την παρασκευή τους στο χώρο της κουζίνας λόγω κακής υγιεινής του χρήστη, μέσω τα μολυσμένων επιφανειών ή και εξ αιτίας της αποθήκευσης τους μαζί με μολυσμένα τρόφιμα.
Να σημειωθεί πως το μολυσμένο τρόφιμο έχει φυσιολογική οσμή, χρώμα και γεύση οπότε δεν είναι δυνατό να αναγνωριστεί.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της σαλμονέλας στο αρχικό στάδιο παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με την κοινή γαστρεντερίτιδα. Έτσι μπορεί να εμφανιστεί ναυτία, εμετός, κοιλιακές κράμπες, διάρροια πυρετός, ρίγη, πονοκέφαλος και σε κάποιες περιπτώσεις αίμα στα κόπρανα. Οι περισσότεροι υγιείς ενήλικες μπορούν να αναρρώσουν σχετικά γρήγορα χωρίς ειδική θεραπεία. Συνήθως τα συμπτώματα υποχωρούν μετά από 4 – 7 ημέρες αν και μπορεί να χρειαστεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως η ομαλή λειτουργία του εντέρου.
Τα μικρά παιδιά , τα άτομα τρίτης ηλικίας καθώς και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό μπορεί να εμφανίσουν εντονότερα συμπτώματα και να χρειαστούν ειδική θεραπεία ή ακόμα και νοσηλεία. Η συνηθέστερη επιπλοκή της νόσου είναι η αφυδάτωση λόγω των παρατεταμένων εμετών και της διάρροιας.
Εάν η νόσος εξαπλωθεί πέρα από το εντερικό σύστημα μπορεί να εμφανιστούν απειλητικά για τη ζωή συμπτώματα. Κάποια στελέχη του βακτηρίου της σαλμονέλας μπορεί να προκαλέσουν τυφοειδή πυρετό αν και αυτό παρατηρείται κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου επικρατούν φτωχές συνθήκες υγιεινής.
Πρόληψη
Ο καθοριστικότερος παράγοντας για την αποφυγή της λοίμωξης από σαλμονέλα είναι η τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής και ο σωστός χειρισμός των τροφίμων. Συγκεκριμένα απαιτείται:
- Αποφυγή κατανάλωσης ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων πουλερικών ή κρέατος, καθώς και φαγητών που περιέχουν ωμό αυγό. Το ωμό αυγό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλά σκευάσματα (σάλτσες, μαγιονέζες, γλυκά κλπ) και ο καταναλωτής να μην το γνωρίζει. Τα κρέατα και το κοτόπουλο, πρέπει να ψήνονται καλά και να μην είναι ροζ ή κόκκινα στο κέντρο.
- Κατανάλωση παστεριωμένου γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων
- Σχολαστικό πλύσιμο ωμών φρούτων και λαχανικών με καθαρό τρεχούμενο νερό.
- Αποφυγή επαφής ωμών τροφίμων με νωπά ή ατελώς ψημένα ζωικά προϊόντα.
- Σωστή τοποθέτηση των τροφίμων στο ψυγείο. Τα φρούτα και τα λαχανικά στα ειδικά συρτάρια, τα αυγά σε ειδική θήκη στην πόρτα της κουζίνας και τα μαγειρέμενα τρόφιμα σε ράφια ψηλότερα από τα ωμά.
- Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και ζεστό νερό μετά τη χρήση της τουαλέτας ή την αλλαγή πάνας μωρού, μετά την επαφή με ζώα, μετά από εργασίες στον κήπο, μετά τον χειρισμό ωμών κρεατικών και πουλερικών.
- Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών μαγειρικών σκευών και εργαλείων ιδιαίτερα μετά από την επαφή τους με ωμά προϊόντα.
- Διαφορετικοί πάγκοι κοπής για τρόφιμα που καταναλώνονται ωμά και κρεατικά που πρόκειται να μαγειρευτούν.
- Τα άτομα που έχουν μολυνθεί από σαλμονέλα δεν πρέπει να προετοιμάζουν και να μαγειρεύουν φαγητό για άλλους μέχρι που να καταστεί σαφές ότι δεν είναι πλέον φορείς του μικροβίου.