0 Comments
Ξεκινώντας από τα βασικά..
Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας, ο οποίος αποτελείται από την εξωκρινής και την ενδοκρινής μοίρα. Το εξωκρινές πάγκρεας παράγει πεπτικά ένζυμα που βοηθούν στην διάσπαση-πέψη των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών. Στο ενδοκρινικό πάγκρεας βρίσκονται τα νησίδια του Langerhans, όπου τα β-κύτταρα διεγείρονται και εκκρίνουν ινσουλίνη.
Ποιος είναι ο ρόλος της ινσουλίνης;
Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και κατέχει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των τροφίμων. Οι υδατάνθρακες, το άμυλο και τα σάκχαρα που βρίσκονται στα τρόφιμα διασπώνται από το πεπτικό σύστημα σε γλυκόζη. Ο κύριος ρόλος της ινσουλίνης είναι να μεταφέρουν την γλυκόζη μέσα στα κύτταρα του σώματος και κυρίως στα μυϊκά για την παραγωγή ενέργειας. Η ινσουλίνη ασκεί δράση σε πολλούς ιστούς στον οργανισμό, όπως στους σκελετικούς μυς, το λιπώδη ιστό και το ήπαρ.
Όταν ένα άτομο έχει περισσότερη γλυκόζη στο αίμα του από ότι χρειάζεται εκείνη τη στιγμή, η ινσουλίνη διεγείρει τα κύτταρα τους ήπατος, τους μύες και το λιπώδη ιστό. Στους σκελετικούς μυς και το ήπαρ, η ινσουλίνη διεγείρει τη μεταφορά και την αποθήκευση της γλυκόζης ως γλυκογόνο (ενέργεια) για μελλοντική χρήση. Στα λιποκύτταρα, η ινσουλίνη προωθεί την πρόσληψη γλυκόζης, την σύνθεση γλυκερόλης και τον σχηματισμό τριγλυκεριδίων.
Τι συμβαίνει όταν υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη;
Όταν υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη τα κύτταρα του ήπατος, ο μυϊκός ιστός και ο λιπώδης ιστός δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην ινσουλίνη με αποτέλεσμα η γλυκόζη να απορροφάται μερικώς ή και καθόλου από τους ιστούς και κατ επέκταση να συγκεντρώνεται στο αίμα. Τα β-κύτταρα του παγκρέατος αναγκάζονται να παράγουν περισσότερη ινσουλίνη για να μειώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη και να επαναφέρει σε φυσιολογικά επίπεδα την γλυκόζη του αίματος. Με την πάροδο του χρόνου όμως το πάγκρεας “κουράζεται” και αδυνατεί να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού. Σε αυτό το σημείο είναι που εμφανίζεται ο προδιαβήτης ή ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.
Τι προκαλεί την αντίσταση στην ινσουλίνη;
Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες που ενδεχομένως συνεισφέρουν στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Μία από τις κύριες αιτίες πιστεύεται ότι είναι αυξημένη ποσότητα λίπους.
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι υψηλές ποσότητες ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα προκαλούν τα κύτταρα, όπως τα μυϊκά κύτταρα, να σταματήσουν να ανταποκρίνονται σωστά στην ινσουλίνη. Αυτό μπορεί να προκληθεί εν μέρει από τα λίπη και τους μεταβολίτες λιπαρών οξέων που σχηματίζονται μέσα στα μυϊκά κύτταρα, που ονομάζονται ενδομυοκυτταρικά λίπη. Αυτό διαταράσσει τις διαδρομές σηματοδότησης που απαιτούνται για την λειτουργία της ινσουλίνης.
Η κύρια αιτία των αυξημένων ελεύθερων λιπαρών οξέων είναι η κατανάλωση πάρα πολλών θερμίδων και η εναπόθεση υπερβολικού σωματικού λίπους κυρίως σπλαχνικού λίπους. Στην πραγματικότητα, η αύξηση του σωματικού βάρους και η παχυσαρκία συνδέονται έντονα με την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Υπάρχουν διάφορα άλλα πιθανά αίτια της αντίστασης στην ινσουλίνη:
Φρουκτόζη: Η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης (από την προστιθέμενη ζάχαρη, όχι φρούτα) έχει συνδεθεί με την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Φλεγμονή: Αυξημένο οξειδωτικό στρες και φλεγμονή στο σώμα μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη.
Αδράνεια: Η σωματική δραστηριότητα αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη αντίθετα η μειωμένη φυσική δραστηριότητα προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη.
Έχει αποδειχθεί ότι μια διάσπαση στο βακτηριακό περιβάλλον στο έντερο μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή που επιδεινώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και άλλα μεταβολικά προβλήματα.
Έχει συμπτώματα η αντίσταση στην ινσουλίνη;
Η αντίσταση στην ινσουλίνη συνήθως δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα εκτός ίσως από κάποιες μεταγευματικές υπογλυκαιμίες λόγω της υπερινσουλιναιμίας. Σε γενικές γραμμές όμως θα μπορούσατε να είστε ανθεκτικός στην ινσουλίνη για χρόνια χωρίς να το γνωρίζετε, ειδικά αν δεν ελέγχονται τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας. Η Αμερικανική Ένωση Διαβήτη (ADA) εκτιμά ότι σχεδόν το 70% των ατόμων με αντίσταση στην ινσουλίνη και προδιαβήτη θα αναπτύσσουν διαβήτη τύπου 2 εάν δεν γίνουν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους.
Μερικοί άνθρωποι με αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να αναπτύξουν μια κατάσταση του δέρματος γνωστή ως μελανίζουσα ακάνθωση (acanthosis nigricans). Αυτή η κατάσταση δημιουργεί σκούρες κηλίδες συχνά στο πίσω μέρος του λαιμού, της βουβωνικής χώρας, τους αγκώνες και τις μασχάλες.
Τέλος, η αντίσταση στην ινσουλίνη αυξάνει τον κίνδυνο να είστε υπέρβαροι, έχοντας υψηλά τριγλυκερίδια και αυξημένη αρτηριακή πίεση.
Πώς γίνεται η διάγνωση της αντίστασης στην ινσουλίνη;
Ο ιατρός θα ελέγξει την συνολική κλινική εικόνα του ατόμου και ενδεχομένως να υποψιαστεί ανθεκτικότητα / αντίσταση στην ινσουλίνη αν το άτομο έχει αυξημένα επίπεδα γλυκόζης, αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και LDL χοληστερόλης και μειωμένη συγκέντρωση σε HDL χοληστερόλη.
Υπάρχουν κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις που ζητούνται όπως γλυκόζη νηστείας, δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη, επίπεδα ινσουλίνης αίματος, δοκιμασία ανθεκτικότητας στην ινσουλίνη, δείκτη ελέγχου ποσοτικής ευαισθησίας στην ινσουλίνη και αυτό εξαρτάται κάθε φορά από το περιστατικό που επιβλέπει ο ιατρός.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελεί μια αναστρέψιμη κατάσταση;
Φυσικά ναι! Μπορεί να είστε σε θέση να βελτιώσετε την αντίσταση στην ινσουλίνη και να αποτρέψετε τον διαβήτη ακολουθώντας ένα υγιεινό τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής άσκησης και της ισορροπημένης διατροφής.
Τι χρειάζεται να γνωρίζω διατροφικά για την αντίσταση στη ινσουλίνη;
Γενικά, είναι καλύτερο να επιλέγετε μη επεξεργασμένα τρόφιμα και να αποφεύγετε τα τυποποιημένα τρόφιμα. Τα τρόφιμα που επεξεργάζονται πολύ, όπως τα λευκά ψωμιά, τα ζυμαρικά, το ρύζι και η σόδα, διασπώνται γρηγορότερα από το πεπτικό σύστημα και αυξάνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Το γεγονός αυτό κάνει το πάγκρεας να παράγει πιο γρήγορα και έντονα την ορμόνη ινσουλίνη.
Τα κορεσμένα λίπη έχουν επίσης συσχετιστεί με την αντίσταση στην ινσουλίνη σε αντίθεση με τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα τα οποία αποτελούν την καλύτερη επιλογή.
Η κατανάλωση τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και η προτίμηση κατανάλωσης μικτών γευμάτων, δηλαδή όχι μόνο υδατανθράκων αλλά και πρωτεΐνης και λίπους μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση της πέψης και να μειώσει την απότομη αύξηση σακχάρου στο αίμα.
Ας δούμε ξεχωριστά μία-μία κατηγορία..
Λαχανικά
Τα λαχανικά είναι μειωμένα σε θερμίδες και έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, καθιστώντας τα ιδανική λύση για τους ανθρώπους που προσπαθούν να διαχειριστούν το σάκχαρο στο αίμα. Καταναλώνετε λαχανικά μαζί με το γεύμα σας και στο δείπνο. Προτιμάτε φρέσκα λαχανικά με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο. Υγιεινές επιλογές περιλαμβάνουν το σπανάκι, τις πολύχρωμες πιπεριές, τα πράσινα φυλλώδη όπως το μαρούλι, η ρόκα, Iceberg, και τα σταυρανθή λαχανικά όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι και τα λάχανα Βρυξελλών. Θυμηθείτε ότι οι χυμοί λαχανικών δεν περιέχουν φυτικές ίνες όσο τα φρέσκα λαχανικά.
Φρούτα
Επιλέξτε φρέσκα φρούτα εποχής και καταναλώστε τα μαζί με τη φλούδα. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα. Οι κονσερβοποιημένες ποικιλίες χωρίς πρόσθετα σάκχαρα ίσως αποτελεί λύση σε ειδικές περιπτώσεις παρ όλα αυτά δεν έχουν τις φυτικές ίνες που έχουν τα φρέσκα φρούτα. Αποφύγετε τους χυμούς φρούτων δεδομένου ότι περιέχουν συνήθως επιπρόσθετη ζάχαρη και μπορούν να αυξήσουν το σάκχαρο στο αίμα.
Γαλακτοκομικά
Το γαλακτοκομικά παρέχουν το ασβέστιο που χρειάζεστε για να διατηρήσετε υγιή τα οστά. Επιλέξτε γάλα και γιαούρτι μέτριας περιεκτικότητας σε λιπαρά. Το γάλα και το γιαούρτι με πλήρη λιπαρά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένο λίπος, το οποίο έχει συνδεθεί με την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Ολικής αλέσεως τρόφιμα
Τα προϊόντα ολικής αλέσεως είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, κάλιο, μαγνήσιο και σελήνιο αποτελώντας ιδανική επιλογή για τα άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη και όχι μόνο. Ωστόσο, κάποιοι πιστεύουν ότι η αποφυγή των υδατανθράκων είναι σημαντική για την πρόληψη του διαβήτη. Θα πρέπει όμως να τονίσουμε ότι ο οργανισμός χρησιμοποιεί τους υδατάνθρακες ως κύρια πηγή καυσίμου για αυτό θα πρέπει να υπάρχουν καθημερινά ση διατροφή. Αυτό που έχει πρωταρχική σημασία είναι η ποιότητα των υδατανθράκων. Προτιμήστε μη επεξεργασμένες πηγές υδατανθράκων και σύνθετους υδατάνθρακες καθώς μεταβολίζονται με πιο αργό ρυθμό από τον οργανισμό.
Για να έχετε τη βέλτιστη πρόσληψη σε θρεπτικά συστατικά, στοχεύστε σε προϊόντα που στην ετικέτα απαριθμούνται πρώτα τα συστατικά ολικής αλέσεως, αφού ανάλογα την σειρά που έχει ένα συστατικό στην ετικέτα σηματοδοτείται και η περιεκτικότητά του. Παραδείγματα τροφίμων κατάλληλα για κατανάλωση είναι το σιτάρι ολικής αλέσεως, η βρώμη και το πλιγούρι βρώμης, το καλαμπόκι ολικής αλέσεως ή αλεύρι καλαμποκιού και το καστανό ρύζι. Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε κριθάρι ολικής αλέσεως, σίκαλη, κινόα, κεχρί και φαγόπυρο.
Όσπρια και φασόλια
Τα όσπρια αποτελούν μια από τις βασικότερες κατηγορίες της Μεσογειακής διατροφής. Επιπρόσθετα, περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, κυρίως άμυλο και διαλυτές φυτικές ίνες, καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, σίδηρο, φώσφορο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο. Το γεγονός ότι περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες σημαίνει ότι αυξάνουν αργά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Ψάρια
Τα ψάρια που είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, συνήθης προϋπόθεση για τα άτομα με διαβήτη. Τα ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3 είναι ο σολομός, το σκουμπρί, η ρέγγα, οι σαρδέλες, η πέστροφα, ο γαύρος. Υιοθετήστε την κατανάλωση ψαριών στο διαιτολόγιό σας 2 φορές την εβδομάδα. Θυμηθείτε ότι τα ψάρια έχουν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, αποτελούν καλή πηγή βιταμίνης D και τροφοδοτούν με ασβέστιο και φώσφορο τον οργανισμό μας για γερά οστά.
Προσέξτε τα οστρακοειδή (αστακό, χτένια, γαρίδες, στρείδια, μύδια ή καβούρια) καθώς αυτά τα τρόφιμα τείνουν να έχουν υψηλή χοληστερόλη.
Κρέας
Προτιμήστε μέρος του ζώου όπου το κρέας έχει χαμηλή ή μέση περιεκτικότητα σε λίπος, όπως μοσχάρι (μπον φιλέ, νουά, πλευρά, φιλέτο, ώμο, μπριζόλα) χοιρινό (χοιρομέρι, ψαρονέφρι), κοτόπουλο, γαλοπούλα, συκώτι κοτόπουλου, κουνέλι, λαγό, πάπια (χωρίς πέτσα), αρνί (ποντίκι, ώμο).
Λιπαρά
Επιλέξτε πηγές με μονοακόρεστα λιπαρά διότι επιβραδύνουν την πέψη και παρέχουν τα απαραίτητα λιπαρά οξέα που σας χρειάζονται. Τα καρύδια, τα αμύγδαλα, οι σπόροι (λιναρόσπορος, σπόροι chia), το αβοκάντο και το ελαιόλαδο προσφέρουν λιπαρά που ωφελούν τον οργανισμό. Τα καρύδια και οι σπόροι είναι επίσης χαμηλοί σε υδατάνθρακες, κάτι που θα ωφελήσει όποιον προσπαθεί να διαχειριστεί το σάκχαρο του αίματος. Τα αβοκάντο και οι ελιές είναι επίσης ιδανικές επιλογές. Προσοχή όμως στη ποσότητα που θα καταναλώσετε.
Άσκηση
Η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του διαβήτη, μειώνοντας το σάκχαρο του αίματός σας, το σωματικό λίπος και το βάρος. Βοηθά επίσης τα κύτταρα σας να γίνουν πιο ευαίσθητα στην ινσουλίνη. Δεν χρειάζεται να κάνετε τρίαθλο ή να χωθείτε σε κάποιο γυμναστήριο. Οτιδήποτε σας κάνει να κινείστε μπορεί να χαρακτηριστεί ως άσκηση. Το σημαντικό όμως είναι να σας ευχαριστεί. Ακόμη και εάν δεν έχετε χρόνο να γυμναστείτε μπορείτε να ενσωματώσετε κάποια μορφή άσκησης μέσα στην ημέρα. Μέσα από το άρθρο “Δε μου αρέσει το γυμναστήριο! Πώς να γυμναστώ?” μπορείτε να πάρετε ιδέες για να αυξήσετε τη σωματική σας δραστηριότητα.
Απώλεια βάρους
Η παχυσαρκία ή το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση του διαβήτη και των επιπλοκών που σχετίζονται με αυτόν. Μελέτες έχουν δείξει ότι μια απώλεια της τάξης 5%-7% του σωματικού βάρους σας, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου για εμφάνιση του διαβήτη περισσότερο από 50%.
Ορίστε μικρούς στόχους που είναι εφικτοί, συγκεκριμένοι και προσαρμοσμένοι στις δικές σας ανάγκες και απαιτήσεις.
Έγκαιρη παρακολούθηση
Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη μέχρι να αναπτυχθεί σε διαβήτη τύπου 2. Αν κινδυνεύετε να εμφανίσετε προ-διαβήτη ή διαβήτη, ζητήστε από το γιατρό σας να το εξετάσει. Αν ανακαλύψετε νωρίς την αντίσταση στην ινσουλίνη, μπορείτε να κάνετε σημαντικές αλλαγές για να μειώσετε τον κίνδυνο για διαβήτη και τις σοβαρές επιπλοκές της υγείας που μπορεί να προκύψουν μαζί του.
Θυμηθείτε να συμβουλευτείτε τον διαιτολόγο πριν αλλάξετε τη διατροφή σας ή την άσκηση που κάνετε έτσι ώστε να διαμορφώσει το γεύμα σας ανάλογα με τις απαιτήσεις του οργανισμού σας.
Βιβλιογραφία:
Belfort R, Mandarino L, Kashyap S, Wirfel K, Pratipanawatr T, Berria R, Defronzo RA, Cusi K. Dose-response effect of elevated plasma free fatty acid on insulin signaling. Diabetes. 2005 Jun;54(6):1640-8.
Paolisso G, Tataranni PA, Foley JE, Bogardus C, Howard BV, Ravussin E. A high concentration of fasting plasma non-esterified fatty acids is a risk factor for the development of NIDDM. Diabetologia. 1995 Oct;38(10):1213-7.
ZengKui Guo. Intramyocellular lipid kinetics and insulin resistance. Lipids Health Dis. 2007; 6: 18.
Tam CS, Viardot A, Clément K, Tordjman J, Tonks K, Greenfield JR, Campbell LV, Samocha-Bonet D, Heilbronn LK. Short-term overfeeding may induce peripheral insulin resistance without altering subcutaneous adipose tissue macrophages in humans. Diabetes. 2010 Sep;59(9):2164-70. doi: 10.2337/db10-0162. Epub 2010 Jun 14.
Erdmann J, Kallabis B, Oppel U, Sypchenko O, Wagenpfeil S, Schusdziarra V. Development of hyperinsulinemia and insulin resistance during the early stage of weight gain. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2008 Mar;294(3):E568-75.
Pollock NK, Bundy V, Kanto W, Davis CL, Bernard PJ, Zhu H, Gutin B, Dong Y. Greater fructose consumption is associated with cardiometabolic risk markers and visceral adiposity in adolescents. J Nutr. 2012 Feb;142(2):251-7.
Stanhope KL, Schwarz JM, Keim NL, Griffen SC, Bremer AA, Graham JL, Hatcher B, Cox CL, Dyachenko A, Zhang W, McGahan JP, Seibert A, Krauss RM, Chiu S, Schaefer EJ, Ai M, Otokozawa S, Nakajima K, Nakano T, Beysen C, Hellerstein MK, Berglund L, Havel PJ. Consuming fructose-sweetened, not glucose-sweetened, beverages increases visceral adiposity and lipids and decreases insulin sensitivity in overweight/obese humans. J Clin Invest. 2009 May;119(5):1322-34.
Kevin Noel Keane, Vinicius Fernandes Cruzat, Rodrigo Carlessi, Paulo Ivo Homem de Bittencourt, Jr.Philip Newsholme. Molecular Events Linking Oxidative Stress and Inflammation to Insulin Resistance and β-Cell Dysfunction. Oxid Med Cell Longev. 2015.
Beverley Balkau, Leila Mhamdi, Jean-Michel Oppert, John Nolan, Alain Golay, Francesca Porcellati, Markku Laakso, Ele Ferrannini, and on behalf of the EGIR-RISC Study Group. Physical Activity and Insulin Sensitivity. The RISC Study. Diabetes. 2008 Oct; 57(10): 2613–2618.
Andrea M. Caricilli and Mario J. A. Saad. The Role of Gut Microbiota on Insulin Resistance. Nutrients. 2013 Mar; 5(3): 829–851.
Be more active throughout the day. (2014, May 28). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/fitness/types-of-activity/be-more-active-throughout-the-day.html
Dairy. (2014, May 14). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/what-can-i-eat/making-healthy-food-choices/dairy.html
Diabetes meal plans and a healthy diet. (2015, July 1). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/planning-meals/diabetes-meal-plans-and-a-healthy-diet.html?loc=ff-slabnav
Diabetes superfoods. (2015, February 2). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/what-can-i-eat/making-healthy-food-choices/diabetes-superfoods.html
Diabetes treatment. (2014, May). Retrieved from http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/diabetes/treatment.html
Grains and starchy vegetables. (2014, February 19). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/what-can-i-eat/making-healthy-food-choices/grains-and-starchy-vegetables.html?loc=ff-slabnav/
Insulin resistance and prediabetes. (2014, June). Retrieved from http://diabetes.niddk.nih.gov/dm/pubs/insulinresistance/
Non-starchy vegetables. (2014, May 14). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/what-can-i-eat/making-healthy-food-choices/non-starchy-vegetables.html?loc=ff-slabnav
Protein foods. (2014, August 26). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/what-can-i-eat/making-healthy-food-choices/meat-and-plant-based-protein.html
Your weight loss plan. (2014, March 19). Retrieved from http://www.diabetes.org/food-and-fitness/weight-loss/getting-started/your-weight-loss-plan.html
Acanthosis nigricans. (2007). https://rarediseases.org/rare-diseases/acanthosis-nigricans/
Diabetes symptoms. (2016). http://www.diabetes.org/diabetes-basics/symptoms/
Mayo Clinic Staff. (2015). Acanthosis nigricans: Definition. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acanthosis-nigricans/basics/definition/con-20025600
Prediabetes & insulin resistance. (2009). https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/what-is-diabetes/prediabetes-insulin-resistance
