ω-3 και καρδιαγγειακή υγεία: τελικά βοηθούν;

ω-3 και καρδιαγγειακή υγεία: τελικά βοηθούν;

Comment Icon0 Comments
Reading Time Icon1 min read
Spread the love

Τα ω-3 λιπαρά οξέα θεωρούνται «ασπίδα» για την καρδιαγγειακή υγεία. Αυτά τα «καλά» λιπαρά βρίσκονται σε λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σκουμπρί, σολομός κτλ.) με την μορφή DHA και EPA και σε μια «προγενέστερη» μορφή τους (ALA) σε φυτικές πηγές, όπως τα καρύδια και ο λιναρόσπορος.

Μελέτες παρατήρησης αναφέρουν ότι η τακτική κατανάλωση ψαριών, μία ή δύο φορές την εβδομάδα, συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία καρδιακή νόσο. Αυτές οι παρατηρήσεις, μαζί με τα χαμηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων σε πληθυσμούς, που κατανάλωναν συχνά τροφές πλούσιες σε ω-3 λιπαρά οξέα, έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον και το ερώτημα αν η λήψη συμπληρώματος ω-3 λιπαρών από θαλάσσιες πηγές μπορεί να είναι προστατευτική. Τα συμπληρώματα αυτά περιέχουν εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA) και εικοσιδυανοϊκό οξύ (DHA), τα οποία βρίσκονται σε ψάρια και θαλασσινά, αλλά όχι α-λινολενικό οξύ (ALA).

Οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές υποστηρίζουν τη χρήση συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων (από θαλάσσιες πηγές) για την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου και των κύριων αγγειακών επεισοδίων σε άτομα με προγενέστερη στεφανιαία νόσο, αν και μεγάλες κλινικές δοκιμές με ω-3 λιπαρά οξέα παρήγαγαν αντικρουόμενα αποτελέσματα.

Όλα ξεκίνησαν όταν η αρχική μελέτη «Diet and Reinfarction Trial-1», η οποία εξέτασε την κατανάλωση λιπαρών ψαριών δύο ή περισσότερες φορές εβδομαδιαίως, σε σχέση με τον κίνδυνο καρδιαγγειακού κίνδυνου σε άνδρες, που είχαν ήδη υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου, ανέφερε σημαντική μείωση των θανατηφόρων συμβαμάτων και της ολικής θνητότητας με την αυξημένη κατανάλωση, αλλά δεν έδειξε συσχέτιση με το μη θανατηφόρο έμφραγμα του μυοκαρδίου. Στην συνέχεια, η επακόλουθη μελέτη, «Diet and Reinfarction Trial-2» σε άνδρες με στηθάγχη, ανέφερε ότι η κατανάλωση ψαριών ή συμπληρωμάτων ιχθυελαίου αύξησε τον κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία νόσο (!). Κατόπιν, ακολούθησαν αρκετές μεγάλες κλινικές με επίσης αντικρουόμενα αποτελέσματα.

Πρόσφατη μετα-ανάλυση θέλησε να δώσει απάντηση στο ερώτημα κατά πόσο τα ω-3 λιπαρά οξέα έχουν οποιαδήποτε συσχέτιση με τα θανατηφόρα και μη- θανατηφόρα συμβάματα στεφανιαίας νόσου σε άτομα υψηλού κίνδυνου για καρδιαγγειακή νόσο. Αυτή η μετα-ανάλυση εξέτασε 10 κλινικές δοκιμές, στις οποίες συμμετείχαν 77917 ασθενείς, μέσης ηλικίας 64 ετών και έδειξε ότι η συμπληρωματική χορήγηση ω-3 λιπαρών οξέων για ένα μέσο διάστημα 4,4 ετών δεν είχε σημαντική συσχέτιση με μείωση στα θανατηφόρα και μη θανατηφόρα καρδιαγγειακά συμβάματα. Είναι σημαντικό ότι αυτή η μετα-ανάλυση δεν κατέδειξε σημαντική επίδραση ούτε στα μείζονα αγγειακά συμβάντα σε κάποια υποομάδα, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας με προγενέστερη αγγειακή νόσο, στην ομάδα ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη, στα επίπεδα λιπιδίων ή στην χρήση στατίνης. Παρομοίως, η παρούσα μετα-ανάλυση δεν έδειξε σημαντική συσχέτιση της χορήγησης ω-3 στην ολική θνησιμότητα ή στον καρκίνο (τα δεδομένα δεν δείχνονται), ενώ τα συνολικά αποτελέσματα ήταν αμετάβλητα και μετά την εξαίρεση της δοκιμής (JELIS), η οποία εξέτασε τα αποτελέσματα μόνο των ΕΡΑ και όχι του συνδυασμού ΕΡΑ και DHA.

Ωστόσο, αυτή η μετα-ανάλυση είχε αρκετούς περιορισμούς. Για παράδειγμα, το πρωτόκολλο της δεν περιγράφει εκ των προτέρων την εκτίμηση των επιδράσεων του καπνίσματος ή της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου, ενώ επιπλέον έγινε χρήση των συγκεντρωτικών δεδομένων σε επίπεδο μελέτης και όχι μεμονωμένων δεδομένων, κατά την οποία θα μπορούσαν να ανιχνευτούν πιθανά θετικά αποτελέσματα των συμπληρωμάτων ω-3 σε κάποιους υποτύπους μοιραίων συμβάντων στεφανιαίας νόσου πχ. στον αιφνίδιο θάνατο ή σε κοιλιακές αρρυθμίες.

Παρόλα αυτά το 95% διάστημα εμπιστοσύνης (95% CI) στην παρούσα μετα-ανάλυση, δεν μπορεί να αποκλείσει το κατά 7% μικρότερο κίνδυνο σοβαρών αγγειακών συμβαμάτων και το 10% χαμηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, που σχετίζονται με την λήψη ω-3 συμπληρωμάτων. Μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες (ASCEND VITAL, STRENGTH, REDUCE-IT), που βρίσκονται αυτή την στιγμή σε εξέλιξη, θα παράσχουν πρόσθετες ενδείξεις σχετικά με την χορήγηση συμπληρωματικών ω-3 και τον κίνδυνο οποιουδήποτε συμβάματος στεφανιαίας νόσου. Είναι σημαντικό ότι οι δοκιμές STRENGTH27 και REDUCE-IT θα ελέγξουν τις επιδράσεις πολύ μεγαλύτερων δόσεων ω-3 (3-4 g /ημέρα), που μειώνουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο πλάσμα, σε σημαντικά αγγειακά συμβάματα.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων το 2016, υπέδειξαν ότι είναι αμφισβητήσιμο το κατά πόσο τα συμπληρώματα ω-3 μπορεί να έχουν προστατευτική επίδραση και οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση της δυσλιπιδαιμίας, υποδεικνύουν ότι περισσότερα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των ω -3 είναι απαραίτητα για να δικαιολογήσουν τη συνταγογράφηση τους. Αντίθετα, η American Heart Association συνέστησε ότι η χρήση ω-3 στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου πιθανώς να δικαιολογείται σε άτομα με προγενέστερη στεφανιαία νόσο και σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια ή μειωμένο κλάσμα εξώθησης. Ωστόσο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσης μετα-ανάλυσης δεν παρέχεται υποστήριξη της τρέχουσας σύστασης για τη χρήση συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων (περίπου της τάξης 1γρ./ ημέρα) στην πρόληψη της θανατηφόρας στεφανιαίας νόσου ή οποιασδήποτε καρδιαγγειακής νόσου σε άτομα με υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων και αναμένουμε τα αποτελέσματα μελετών για μεγαλύτερες δόσεις.

 

Βιβλιογραφία:

Aung T, Halsey J, Kromhout D, et al. Associations of Omega-3 Fatty Acid Supplement Use With Cardiovascular Disease RisksMeta-analysis of 10 Trials Involving 77 917 Individuals. JAMA Cardiol. 2018;3(3):225–234. doi:10.1001/jamacardio.2017.5205

 

Συντάκτης Άρθρου

Share this article

Related Posts