Τι είναι ο προδιαβήτης και γιατί έχει σημασία;

Πολλοί από τους ασθενείς που έρχονται σε ένα διαιτολογικό γραφείο αντιμετωπίζουν θέμα με το σάκχαρό τους. Κάποιοι βλέπουν στις εξετάσεις τους τιμή σακχάρου νηστείας 105 και θεωρούν ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αφού είναι εντός των τιμών που το εργαστήριο δίνει ως «φυσιολογικές».

Επίσης, πολλοί έχουν ισχυρό οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ή λατινική, ασιατική ή αφροαμερικανή καταγωγή. Ακόμα, όλο και περισσότερες γυναίκες είχαν ή έχουν διαβήτη κυήσεως ή έχουν το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Τέλος, όλο και περισσότερα άτομα σήμερα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα και το ποσοστό αυτό αυξάνεται και στα παιδιά- εφήβους.

Ποιο το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών;

Όλα αυτά τα άτομα έχουν αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, μιας ασθένειας που συνεπάγεται με πολλαπλά ιατρικά προβλήματα. Στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, το σώμα χάνει την ικανότητά του να διαχειρίζεται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Ο διαβήτης τύπου 2 συχνά επηρεάζει άτομα με γνωστούς παράγοντες κινδύνου και μέχρι να εκδηλωθεί πλήρως μπορεί να περάσουν πολλά χρόνια, σε αντίθεση με τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, ο οποίος έχει κεραυνοβόλο έναρξη και ραγδαία εξέλιξη.

Γιατί το υψηλό σάκχαρο στο αίμα είναι πρόβλημα;

Ο μη διαγνωσμένος ή μη σωστά- επαρκώς θεραπευόμενος διαβήτης (HbA1c>7) σημαίνει επίμονα υψηλά σάκχαρα στο αίμα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στα αγγεία με αποτέλεσμα εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές προσβολές. Τα υψηλά σάκχαρα στο αίμα προκαλούν επίσης βλάβη των νεύρων, με πόνο, μούδιασμα ή αίσθημα καύσου στα πόδια. Αυτό, σε συνδυασμό με θρομβώσεις σε αγγεία, μπορεί να οδηγήσει σε παραμορφώσεις και νέκρωση ιστών, με τελική κατάληξη τον ακρωτηριασμό.

Τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία στον αμφιβληστροειδή επηρεάζονται επίσης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση. Και μην ξεχνάτε τα νεφρά! Τα νεφρά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις βλάβες που προκαλούνται από το υψηλό σάκχαρο στο αίμα. Ο διαβήτης είναι η κύρια αιτία νεφρικής ανεπάρκειας που απαιτεί αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού. Τέλος, το υψηλό σάκχαρο στο αίμα προσβάλλει τη λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων, που είναι απαραίτητα για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα και η ζάχαρη είναι πηγή ενέργειας για τους εισβολείς όπως βακτηρία και μύκητες.

Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε;

Εάν γνωρίζουμε ποιος κινδυνεύει για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη, επειδή η νόσος αυτή χρειάζεται χρόνια για να αναπτυχθεί, μπορούμε και να την καθυστερήσουμε ή ακόμα και να την αποτρέψουμε.

Ο προδιαβήτης αποτελεί μία παγκόσμια επιδημία. Χαρακτηρίζεται, είτε από αυξημένα σάκχαρα νηστείας, (τιμές μεταξύ 100-125) ή με διαταραγμένα αποτελέσματα σε δοκιμασία ανοχής γλυκόζης από του στόματος, (2-ώρες τιμές 140-199 mg/dl) ή τέλος όταν η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κυμαίνεται από, 5.7-6.4% (ισχύει μόνο για τα εργαστήρια που έχουν DCCT πιστοποίηση). Ο προδιαβήτης αυξάνει δραματικά το κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 και διπλασιάζει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάματα.

Τι μπορούμε να κάνουμε για τη θεραπεία του προδιαβήτη;

Σε εξέταση πολλαπλών, μεγάλων και καλά διεξαγόμενων μελετών φάνηκε ότι σε άτομα προδιαβήτη με κατάλληλους χειρισμούς ο διαβήτης μπορεί να καθυστερήσει ή ακόμα και να προληφθεί.

Μία από τις μεγαλύτερες μελέτες διεξήχθη στις ΗΠΑ με πάνω από 3.000 άτομα από 27 κέντρα που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα και είχαν προδιαβήτη και χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες (2) :

1. Συνηθισμένες συστάσεις για τον τρόπο ζωής και τη φαρμακευτική αγωγή με μετφορμίνη (Glucophage).
2. Συνηθισμένες συμβουλές για τον τρόπο ζωής και ένα χάπι placebo.
3. Ένα εντατικό πρόγραμμα τροποποίησης του τρόπου ζωής.

Το εντατικό πρόγραμμα περιελάμβανε εξατομικευμένη διατροφική συμβουλευτική, καθώς και οδηγίες να περπατάνε ζωηρά ή να κάνουνε άλλη μορφή άσκησης για 120 λεπτά την εβδομάδα, με στόχο μια μέτρια απώλεια βάρους.

Οι ερευνητές ακολούθησαν τα άτομα για διάστημα τριών ετών και τα αποτελέσματα ήταν σύμφωνα με εκείνα από πολλές άλλες μελέτες: οι άνθρωποι στην ομάδα εντατικής τροποποίησης του τρόπου ζωής (συμβουλευτική διατροφής και καθοδήγηση στην άσκηση) ήταν λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν διαβήτη σε αυτό το χρονικό διάστημα από αυτά των άλλων ομάδων.

Σε αριθμούς, η εκτιμώμενη επίπτωση του διαβήτη στα τρία έτη ήταν 30% για το εικονικό φάρμακο, 22% για τη μετφορμίνη και 14% για την τροποποίηση του τρόπου ζωής. Η συχνότητα εμφάνισης διαβήτη ήταν 39% χαμηλότερη στην ομάδα τροποποίησης του τρόπου ζωής από ότι στην ομάδα της μετφορμίνης. (3,4,5)

Στην πραγματικότητα, η μελέτη σταμάτησε νωρίς επειδή θεωρήθηκε ανήθικο να κρατηθούν τα υποκείμενα στις ομάδες μόνο με το εικονικό φαρμάκου και της μετφορμίνης από την κατάλληλη θεραπεία.

Οι συντάκτες της επισκόπησης για τον προδιαβήτη εξέτασαν επίσης τι είδους δίαιτες είναι χρήσιμες και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι: «μια διατροφή πλούσια σε δημητριακά ολικής αλέσεως, λαχανικά, φρούτα, μονοακόρεστα λίπη και χαμηλά σε ζωικά λιπαρά, trans-λιπαρά και απλά σάκχαρα είναι επωφελής, μαζί με τη διατήρηση του ιδανικού σωματικού βάρους και ενός δραστήριου τρόπου ζωής ».

Η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής για τον προδιαβήτη είναι αμφιλεγόμενη.(6). Απαιτείται λεπτομερής αξιολόγηση τόσο των πλεονεκτημάτων, όσο των μειονεκτημάτων από τον θεράποντα ιατρό και λήψη εξατομικευμένων αποφάσεων

Επομένως, το καλύτερο «χάπι» για τη θεραπεία του προδιαβήτη και την πρόληψη εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 είναι η σωστή διατροφή και η τακτική άσκηση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. Edwards CM, Cusi K. Prediabetes: A Worldwide Epidemic.Endocrinology and Metabolism Clinics of North America, December 2016.
2. Knowler WC, Barrett-Connor E, Fowler SE, et al. Reduction in the incidence of type 2 diabetes with lifestyle intervention or metformin. New England Journal of Medicine, February 7, 2002.
3. Pan XR, Li GW, Hu YH, et al. Effects of diet and exercise in preventing NIDDM in people with impaired glucose tolerance. The Da Qing IGT and Diabetes Study.Diabetes Care, April 1997.
4. Tuomilehto J, Lindstrom J, Eriksson JG, et al. Prevention of type 2 diabetes mellitus by changes in lifestyle among subjects with impaired glucose tolerance.New England Journal of Medicine, May 3, 2001.
5. Lindstrom J, Peltonen M, Eriksson JG, et al. Improved lifestyle and decreased diabetes risk over 13 years: long-term follow-up of the randomised Finnish Diabetes Prevention Study (DPS). Diabetologia, February 2013.
6. Prediabetes: can prevention come too soon?Blog post by Richard Lehman, Cochrane UK Senior Fellow in General Practice, November 11, 2016.

 

Συντάκτης Άρθρου