Φυλλικό οξύ και γονίδια: υπάρχει συσχέτιση;

Φυλλικό οξύ και γονίδια: υπάρχει συσχέτιση;

Comment Icon0 Comments
Reading Time Icon2 min read
Spread the love

Η επίδραση του φαγητού, των συμπληρωμάτων διατροφής και των εμπλουτισμένων τροφίμων στην υγεία μας συχνά εξαρτάται από τα γονίδιά μας και συγκεκριμένα από μικρές τροποποιήσεις του DNA μας που καλούνται πολυμορφισμοί.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά το γονίδιο MTHFR. Το συγκεκριμένο γονίδιο είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση του ενζύμου MTHFR που περιορίζει τη συγκέντρωση της ομοκυστεΐνης στο αίμα, εμποδίζοντας την τοξική δράση της τελευταίας στο τοίχωμα των αγγείων.

Περίπου ένας στους δέκα Έλληνες φέρει πολυμορφισμό του MTHFR, που σχετίζεται με αυξημένη ομοκυστεΐνη, εμφάνιση υπέρτασης και καρδιαγγειακών (εμφράγματα, εγκεφαλικά επεισόδια). Μελέτες τόσο σε βορειοευρωπαίους, όσο και σε ελληνόπουλα έδειξαν ότι η χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης Β2 (ριβοφλαβίνης) ή τροφίμων εμπλουτισμένα σε φυλλικό μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο υπέρτασης ή τη συγκέντρωση της ομοκυστείνης αντίστοιχα. Αντίθετα τα άτομα που δεν είχαν τον παραπάνω πολυμορφισμό δε φάνηκε να ωφελούνται από τη χορήγηση βιταμίνης Β2 ή φυλλικού.

Αντίστοιχα έχει δειχθεί ότι έγκυες με τον παραπάνω πολυμορφισμό του γονιδίου MTHFR παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο μαιευτικών επιπλοκών (π.χ., προεκλαμψία, αποκόλληση πλακούντα, κίνδυνο αποβολής, καθυστερημένη ανάπτυξη νεογνού) με παλιότερες μελέτες να δείχνουν τη χορήγηση φυλλικού να μειώνει αυτές τις επιπλοκές. Αυτό τελικά οδήγησε σε γενικευμένη συνταγογράφηση φυλλικού κατά την εγκυμοσύνη χωρίς να έχει προηγηθεί γενετικός έλεγχος.

Οι παραπάνω μελέτες και ιδιαίτερα αυτές με τη χορήγηση βιταμίνης Β2 ή εμπλουτισμένων σε φυλλικό τρόφιμα, είναι σημαντικές όχι μόνο λόγω της πρακτικής αξίας τους στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων, υπέρτασης εγκεφαλικού και άλλων παθήσεων αλλά και επειδή αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα της αξίας της γνώσης των γενετικών γνωρισμάτων. Με άλλα λόγια η γνώση των πολυμορφισμών του DNA φαίνεται να είναι σημαντική ακόμα και για τη λήψη συμπληρωμάτων ή συγκεκριμένων τροφίμων, όπως στην περίπτωση του παραπάνω πολυμορφισμού του γονιδίου MTHFR.

Σε αρκετές περιπτώσεις η χορήγηση συγκεκριμένων συμπληρωμάτων, όπως η χορήγηση φυλλικού στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, συνιστάται χωρίς να γίνεται γενετικός έλεγχος. Με την εξέλιξη όμως της τεχνολογίας των γενετικών αναλύσεων, ο έλεγχος του πολυμορφισμού του MTHFR, όπως και αρκετών ακόμα που επηρεάζουν τη λειτουργία των βιταμινών και των ιχνοστοιχείων, είναι πλέον εφικτός και αρκετά διαδεδομένος αφού η σύγχρονη τάση είναι η επιλογή συγκεκριμένων συμπληρωμάτων και τροφίμων για κάθε άτομο ξεχωριστά ανάλογα τα ιδιαίτερα γενετικά του γνωρίσματα.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

1. Papoutsakis C, Yiannakouris N, Manios Y, et al. Plasma homocysteine concentrations in Greek children are influenced by an interaction between the methylenetetrahydrofolate reductase C677T genotype and folate status. J Nutr. Mar 2005;135(3):383-388.
2. Wilson CP, Ward M, McNulty H, et al. Riboflavin offers a targeted strategy for managing hypertension in patients with the MTHFR 677TT genotype: a 4-y follow-up. Am J Clin Nutr. Mar 2012;95(3):766-772.
3. Wilson CP, McNulty H, Ward M, et al. Blood pressure in treated hypertensive individuals with the MTHFR 677TT genotype is responsive to intervention with riboflavin: findings of a targeted randomized trial. Hypertension. Jun 2013;61(6):1302-1308.
4. Correction: Increased Frequency of Genetic Thrombophilia in Women with Complications of Pregnancy. N Engl J Med. Jul 29 1999;341(5):384.
5. Papoutsakis C, Manios Y, Magkos F, et al. Effect of the methylenetetrahydrofolate reductase (MTHFR 677C>T) polymorphism on plasma homocysteine concentrations in healthy children is influenced by consumption of folate-fortified foods. Nutrition. Oct 2010;26(10):969-974.
6. Bibbins-Domingo K, Grossman DC, Curry SJ, et al. Folic Acid Supplementation for the Prevention of Neural Tube Defects: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement. JAMA. Jan 10 2017;317(2):183-189.
7. Huo Y, Li J, Qin X, et al. Efficacy of folic acid therapy in primary prevention of stroke among adults with hypertension in China: the CSPPT randomized clinical trial. JAMA. Apr 07 2015;313(13):1325-1335.
8. Klerk M, Verhoef P, Clarke R, Blom HJ, Kok FJ, Schouten EG. MTHFR 677C–>T polymorphism and risk of coronary heart disease: a meta-analysis. JAMA. Oct 23-30 2002;288(16):2023-2031.
9. Baccarelli A, Cassano PA, Litonjua A, et al. Cardiac autonomic dysfunction: effects from particulate air pollution and protection by dietary methyl nutrients and metabolic polymorphisms. Circulation. Apr 08 2008;117(14):1802-1809.
10. Lewis SJ, Araya R, Leary S, Smith GD, Ness A. Folic acid supplementation during pregnancy may protect against depression 21 months after pregnancy, an effect modified by MTHFR C677T genotype. Eur J Clin Nutr. Jan 2012;66(1):97-103.

Συντάκτης Άρθρου

Share this article

Related Posts