Πρεβιοτικά , η καλύτερη τροφή για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου

Το Σύνδρομο  ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ ) ή Irritable Bowel Syndrome (IBS) είναι μία λειτουργική διαταραχή-αταξία του εντέρου που χαρακτηρίζεται από  χρόνιο επαναλαμβανόμενο κοιλιακό άλγος, σχετιζόμενο με τη κένωση ή την αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, , από κοιλιακή δυσφορία, κοιλιακή διάταση (φούσκωμα)

Σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπτώματα υποχωρούν μετά την κένωση του εντέρου

Μπορεί να εμφανισθεί υπό τη μορφή διάρροιας ή δυσκοιλιότητας, ή με εναλλαγή αυτών (IBS-D, IBS-C ή IBS-M αντίστοιχα). Εμφάνιση του συνδρόμου μπορεί να γίνει μετά από λοίμωξη (μετα-λοιμώδες, ενώ το IBS-PI – 20%  ξεκινά μετά από ένα επεισόδιο γαστρεντερίτιδας ) ή μία στρεσογόνο κατάσταση.

Η Διάγνωση αφορά τα εξής

1. Επαναλαμβανόμενος κοιλιακός πόνος 1 μέρα/εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες
2. Ο πόνος σχετίζεται με 2 ή περισσότερα από τα εξής :
   • με τη κένωση
   • με την αλλαγή συχνότητας κοπράνων
   • με την αλλαγή της μορφής των κοπράνων
3. άλλα συμπτώματα :φούσκωμα / διάταση, βλέννη στα κόπρανα, κούραση / έλλειψη ενέργειας, ναυτία, οσφυαλγία
4. Τα κριτήρια πληρούνται όταν υπάρχουν για 3 μήνες συνεχόμενα και η έναρξη των συμπτωμάτων μπορεί να είναι 6 μήνες πριν από τη διάγνωση
5. Παρατηρείται μία έντονη επίδραση στη καθημερινότητα- κοινωνική ζωή εξαιτίας των παρακάτω:

• • Συχνός πόνος
  • Δυσκολία διαχείρισης του πόνου
  • Αναγκαστικές τροποποιήσεις στη διατροφή
  • Κατάχρηση παυσίπονων

Το Σύνδρομο  ευερέθιστου εντέρου δεν είναι επικίνδυνο για τη ζωή του ασθενούς.

Ταξινόμηση 

Το ΣΕΕ μπορεί να ταξινομηθεί στους εξής τέσσερις υπότυπους, με βάση τη μορφή των κενώσεων όπως περιγράφονται από την κλίμακα Bristol (Bristol Stool Form Scale):

• ΣΕΕ με επικρατούσα δυσκοιλιότητα (IBS-C)
• ΣΕΕ με επικρατούσα διάρροια (IBS-D)
• ΣΕΕ με μικτές διαταραχές του εντέρου (IBS-M)
• ΣΕΕ μη ταξινομημένο (IBS-U)

Η ακριβής αιτία του ΣΕΕ παραμένει άγνωστη, με  επικρατέστερη θεωρία να υποστηρίζει ότι το ΣΕΕ οφείλεται σε διαταραχή στο κύκλωμα εγκέφαλος – γαστρεντερικός σωλήνας ,  ενώ φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο κατέχουν τα εξής :

Ψυχολογικοί παράγοντες , η δυσλειτουργία- δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος, κάποια πολύ έντονη προηγούμενη γαστρεντερίτιδα, η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών, η διαταραχή γαστρεντερικής κινητικότητας & ευαισθησίας, πιθανοί γενετικοί παράγοντες, το Φύλο (φαίνεται ότι στις γυναίκες είναι πιο συχνή η εμφάνιση ΣΕΕ.

Συστάσεις για την Διαχείριση

Οι Συστάσεις για την Διαχείριση του ΣΕΕ, με βασικό ρόλο την διατροφική διαχείριση του συνδρόμου είναι οι εξής :

1. Οι συστάσεις του NICE αποτελούν την πρώτη γραμμή διατροφικής θεραπείας για το ΣΕΕ μέσα από μια σειρά αλλαγών στον τρόπο ζωής και διατροφής.

• Μείωση αδιάλυτης ίνας σε περιπτώσεις διάρροιας
• Αύξηση ίνας σε δυσκοιλιότητα
• Αποφυγή γλυκαντικών
• Μείωση φρούτων σε 3 μερίδες/μέρα
• Μικρά και συχνά γεύματα
• Αποφυγή λιπαρών

1. Αρχική πρόταση για την αντιμετώπιση του ΣΕΕ είναι η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών.
2. Η ΣΗΠ μη αμυλούχων πολυσακχαριτών ή διαιτητικών ινών για τους ενήλικες με ΣΕΕ : 18 g.
3. Ενώ στις συστάσεις NICE μία δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε ίνες περιλαμβάνει ≥18 g ημερησίως.

Αν με τις γενικές συστάσεις δεν υποχωρούν τα συμπτώματα τότε :

• FODMAP δίαιτα /Δίαιτα Χαμηλή σε Ζυμώσιμους Ολιγοσακχαρίτες (φρουκτάνες + GOS), Δισακχαρίτες (Λακτόζη), Μονοσακχαρίτες (Φρουκτόζη) και Πολυόλες (Τεχνητές γλυκαντικές ύλες/σορβιτόλη) .
• Gluten free-Lactose free
• Προσθήκη Συμπληρώματος πρεβιοτικών και προβιοτικών/συμβιοτικών
• Ενίσχυση εντερικού μικροβιώματος
• Φαρμακευτική Αγωγή : (Σπασμολυτικά, Αντιβιοτικά, Αντικαταθλιπτικά)-Οι θεραπείες αυτές, συνήθως στοχεύουν στη μείωση μεμονωμένων κυρίαρχων συμπτωμάτων
• Ψυχολογική Υποστήριξη
• Σωματική Άσκηση (συχνή οδηγία είναι η γιόγκα στην διαχείριση των συμπτωμάτων ΣΕΕ)
• Πολύπλευρη παρακολούθηση (ομάδα επαγγελματιών υγείας)
• Ρεαλιστικοί στόχοι
• Προσαρμογή διατροφής
• Δυνατότητα αύξησης πρε-προβιοτικών καθημερινά και μέσω της διατροφής
• Καταγραφή διατροφής και συμπτωμάτων
• Δοκιμές σε συμπλήρωμα με παράλληλη τροποποίηση της διατροφής

Η διαχείριση της διατροφής κατέχει ίσως και τον πιο σημαντικό ρόλο στην διαχείριση του ΣΕΕ, ενώ βιβλιογραφικά φαίνεται ότι μία αύξηση στην πρόσληψη πρεβιοτικών και προβιοτικών, συμβάλλει σημαντικά στην βελτίωση του εντερικού μικροβιώματος, το οποίο συνήθως είναι ασθενές στο ΣΕΕ.

Που βρίσκουμε πρεβιωτικά

Πρεβιοτικά μπορούμε να βρούμε στα εξής τρόφιμα:

• Φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης και όσπρια.
• Φυσικά πρεβιοτικά : αγκινάρα, σίκαλη, μέλι, κρεμμύδι και κριθάρι, με συγκέντρωση πρεβιοτικών να κυμαίνεται μεταξύ 0,3 και 6% του νωπού βάρους.
• Φυσικές πηγές φρουκτοολιγοσακχαριτών : μπανάνα, τομάτα, σπαράγγια, ζαχαρότευτλα, σκόρδο, σιτάρι και μανιτάρια.
• Στο μητρικό γάλα ή στην βρεφική φόρμουλα
• Σε συμπληρώματα διατροφής, τα οποία έχουν ελεγχθεί από τον διαιτολόγο-διατροφολόγο ως προς τη περιεκτικότητα, τη λειτουργικότητα και την απόδοση στον οργανισμό.

Τα πρεβιοτικά, ουσιαστικά θρέφουν τα προβιοτικά βακτήρια που απαιτούνται για να διατηρήσουν το εντερικό μικροβίωμα υγιές.  Καθώς τα προβιοτικά βακτήρια χρειάζονται τροφή για να παραμείνουν ζωντανά στο έντερο μια διατροφή πλούσια σε φυτικά τρόφιμα, θα μπορούσε να προσφέρει τις απαραίτητες ίνες και τους κατάλληλους υδατάνθρακες που απαιτούνται για βελτίωση της εντερικής λειτουργίας και πιθανά τη μείωση του ΣΕΕ.

Ουσιαστικά, το ΣΕΕ απαιτεί μία πολύπλευρη διαχείριση, με την παρουσία ενός θεράποντα ιατρού που θα κάνει την διάγνωση, ενός διαιτολόγου-διατροφολόγου που θα τροποποιήσει την διατροφή, θα θέσει στόχους ρεαλιστικούς με τον ασθενή και θα κατευθύνει στην χορήγηση συμπληρωμάτων αν κριθεί απαραίτητο και την παρουσία ψυχολόγου, καθώς το ΣΕΕ, προκαλεί συχνά εναλλαγές διάθεσης, δυσκολία διαχείρισης της καθημερινότητας λόγω του πόνου που παρατηρείται, με τον ασθενή να διαφοροποιεί εντελώς την κοινωνική του ζωή.

Στη συνολική αυτή διαχείριση, τα πρεβιοτικά φαίνεται πως θα δημιουργήσουν μία σημαντική ευκολία διαχείρισης του συνδρόμου, καθώς στοχεύουν μαζί με τα προβιοτικά στην καθολική βελτίωση (λειτουργική κυρίως) του εντέρου, κάνοντας τα να αποτελούν δικαιωματικά τον τίτλο της καλύτερης «τροφής» για το ευερέθιστο έντερο.

Βιβλιογραφία

1. Βöhn L, Störsrud S, Simrén M. Nutrient intake in patients with irritable bowel syndrome compared with the general population. Neurogastroenterology & Motility. 2012.
2. American College of Gastroenterology Task Force on Irritable Bowel, S., et al., An evidence-based position statement on the management of irritable bowel syndrome. Am J Gastroenterol, 2009.
3. Houghton LA, Heitkemper M, Crowell M, et al.. Age, gender and women’s health and the patient. Gastroenterology. Epub ahead of print 15 February 2016.
4. Kim YS, Kim N. Sex-gender differences in irritable bowel syndrome. J Neurogastroenterol Motil 2018
5. Plos One 2017.Low fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols (FODMAP) diet improves symptoms in adults suffering from irritable bowel syndrome (IBS) compared to standard IBS diet: A meta-analysis of clinical studies
6. Dig Dis Sci 2020. Yoga as a Therapy for Irritable Bowel SyndromeSyndrome
7. Review Article. Potential prebiotics and their transmission mechanisms: Recent approaches. Journal of Food and Drug Analysis. Volume 27, Issue 3, July 2019, Pages 649-656

 

Συντάκτης Άρθρου