0 Comments
Έπειτα από τη νηστεία, το τραπέζι του Πάσχα μπορεί να μας προκαλέσει δυσάρεστα συμπτώματα, όπως φούσκωμα και διάταση. Τι λέει η επιστημονική κοινότητα για αυτά;
To κοιλιακό φούσκωμα και η διάταση (FABD) είναι κοινά γαστρεντερικά προβλήματα, που αντιμετωπίζονται καθημερινά από την ιατρική κοινότητα. Το κοιλιακό φούσκωμα είναι μια υποκειμενική αίσθηση που σχετίζεται συνήθως με μια αντικειμενική κοιλιακή διάταση.
Το FABD μπορεί να διαγνωστεί αυτόνομα (το μόνο ή το βασικό σύμπτωμα) ή μπορεί να επικαλύπτει άλλες λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές, όπως:
• λειτουργική δυσκοιλιότητα
• σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• ελκώδης κολίτιδα ή νόσος του Crohn
• καούρα
• δυσανεξία σε κάποιο τρόφιμο
• αύξηση βάρους
• διακύμανση των ορμονών (ιδιαίτερα στις γυναίκες)
• λαμβλίαση (λοίμωξη από εντερικό παράσιτο)
• διατροφικές διαταραχές (νευρική ανορεξία ή η νευρική βουλιμία
• παράγοντες πνευματικής υγείας (άγχος, αγωνία, κατάθλιψη)
• ως παρενέργεια χρήσης ορισμένων φαρμάκων.
Η παθοφυσιολογία του FABD συνήθως είναι πολυπαραγοντική και δεν είναι πλήρως κατανοητή. Έχουν προταθεί αρκετοί υποκείμενοι μηχανισμοί και μπορεί να συνυπάρχουν σε έναν μεμονωμένο ασθενή. Οι προτεινόμενοι υποκείμενοι μηχανισμοί περιλαμβάνουν σπλαχνική υπερευαισθησία, μη φυσιολογικά αντανακλαστικά κοιλιακού τοιχώματος που προκαλούνται από τη συμπεριφορά και την επίδραση των κακώς απορροφούμενων ζυμώσιμων υδατανθράκων και μεταβολές των μικροβίων του εντέρου. Η διαχείριση περιλαμβάνει συμπεριφορική θεραπεία, διατροφικές παρεμβάσεις, διαμόρφωση μικροβίου και ιατρική θεραπεία.
Διάφοροι παράγοντες είναι διαθέσιμοι για τη θεραπεία του FABD
Ο ρόλος της διατροφικής θεραπείας στη διαχείριση των συμπτωμάτων φουσκώματος είναι ζωτικής σημασίας και απαραίτητη για την αρχή της θεραπείας του κοιλιακού φουσκώματος. Το κύριο σκεπτικό της διατροφικής θεραπείας είναι ο εντοπισμός τροφών στις οποίες ο ασθενής είναι δυσανεκτικός και συνεπώς η μείωση της υπερβολικής ζύμωσης των υπολειμμάτων των τροφίμων. Ο εμπειρικός περιορισμός της λακτόζης και άλλων κακώς απορροφούμενων υδατανθράκων μπορεί να πραγματοποιηθεί αρχικά. Εναλλακτικά, μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε FODMAPs (ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες) μπορεί να προσφερθεί σε ασθενείς με FABD που έχουν αποτύχει σε άλλες περιοριστικές δίαιτες.
Ο ρόλος των προβιοτικών στη μείωση του φουσκώματος
Τα προβιοτικά είναι τα φιλικά για τον οργανισμό μας μικρόβια που περιέχονται σε τρόφιμα ή συμπληρώματα διατροφής, ωφελώντας σημαντικά την υγεία μας. Είναι περισσότερα από 400, ζουν στο έντερο και αποτελούν μέρος της «φυσιολογικής μικροχλωρίδας».
Πολυπληθείς έρευνες απέδειξαν ότι τα οφέλη τους για την υγεία προκύπτουν ακριβώς από την ικανότητά τους να αποκαθιστούν τη φυσική ισορροπία των βακτηρίων του εντέρου, που μπορεί να διαταραχθεί λόγω διαφόρων ασθενειών.
Και αυτό γιατί όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ισορροπία ή ανισορροπία των βακτηρίων στο πεπτικό σύστημα συνδέεται με τη γενική υγεία. Έτσι, αν και δρουν μόνο στο παχύ έντερο, φαίνεται ότι έχουν ευεργετική δράση και σε άλλα σημεία του οργανισμού όταν λαμβάνονται σε επαρκείς ποσότητες.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα προβιοτικά (probiotics) είναι ζωντανά μικρόβια που, όταν καταναλωθούν σε επαρκή ποσότητα, έχουν οφέλη για την υγεία και για την αντιμετώπιση ορισμένων παθήσεων. Τα πιο συνηθισμένα στελέχη είναι τα lactobacilli και τα bifidobacteria.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση του κοιλιακού φουσκώματος και της διάτασης, η τροποποίηση των μικροβίων του εντέρου μπορεί να προκαλέσει ή να διαιωνίσει τα συμπτώματα της διάτασης, επομένως πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η τροποποίηση της μικροχλωρίδας του εντέρου θα μπορούσε να βελτιώσει τα συμπτώματα που σχετίζονται με τα αέρια.
Ποιο προβιοτικό να χρησιμοποιήσω;
Μεταξύ των διαφόρων διαθέσιμων στελεχών, το Lactobacillus rhamnosus του στελέχους GG (LGG) αποδείχθηκε ότι προσκολλάται στα εντερικά κύτταρα, αποικίζει τον ανθρώπινο εντερικό σωλήνα, είναι ανθεκτικό σε οξύ και χολή και παράγει αντιμικροβιακές ουσίες.
Μια κλινική δοκιμή μελέτησε την επίδραση του LGG σε ασθενείς που υπέφεραν από κοιλιακό φούσκωμα. Δεκαεννέα ασθενείς σύμφωνα με το ερευνητικό πρωτόκολλο υποβλήθηκαν σε δύο κύκλους θεραπείας με LGG ή εικονικό φάρμακο (placebo), με διάστημα 10 ημερών. Διεξήχθη δοκιμή αναπνοής υδρογόνου μετά τη χορήγηση 12 g λακτουλόζης (μη απορροφήσιμο σάκχαρο) με σκοπό την αξιολόγηση της ικανότητας παραγωγής εντερικού αερίου και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων.
Όσον αφορά το φούσκωμα, η χορήγηση τόσο LGG όσο και placebo προκάλεσε σημαντική μείωση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων, αλλά η βελτίωση μετά τη θεραπεία LGG εμφανίστηκε σημαντικά υψηλότερη από εκείνη που προκαλείται από το εικονικό φάρμακο.
Επιπλέον, βελτίωση της διάτασης σημειώθηκε σε 17 από τους 19 ασθενείς μετά από LGG, ενώ καλυτέρευση εμφανίστηκε σε μόνο 8 από τους 19 ασθενείς με τη χρήση του εικονικού φαρμάκου. Τέλος, μόνο το LGG -αντίθετα με το εικονικό φάρμακο- βελτίωσε σημαντικά τη σοβαρότητα του μετεωρισμού. Αυτή η επίδραση ήταν εμφανής σε 13 από τους 19 ασθενείς μετά το LGG και σε 7 από τους 19 μετά το placebo.
Η λειτουργική κοιλιακή διάταση είναι μια επικρατούσα κατάσταση, με δυσμενείς επιπτώσεις στη γενική ευημερία και την ποιότητα ζωής. Η θεραπεία μπορεί να στοχεύει στην κινητικότητα του εντέρου, τον μυϊκό τόνο, τα μικρόβια, τη σπλαχνική ευαισθησία, τη διατροφή ή/και την ψυχολογική συννοσηρότητα. Είναι επιθυμητή μια σταδιακή, διεπιστημονική, εξατομικευμένη προσέγγιση. Περαιτέρω μελέτες δικαιολογούνται για να διευκρινιστεί καλύτερα η παθοφυσιολογική βάση του FABD. Απαιτούνται καλά σχεδιασμένες κλινικές δοκιμές στις οποίες το φούσκωμα και η διάσταση είναι πρωταρχικά τελικά σημεία για την επικύρωση των πιθανών θεραπειών.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
1.Lacy B, Mearin F, Chang L, et al. Bowel disorders. Gastroenterology. 2016;150(6):1393–407.
2.Azpiroz F. Intestinal gas. In: Feldman M, Friedman LS, Brand LJ, editors. Pathophysiology, diagnosis, management. Philadelphia: Elsevier; 2015. p. 242–50.
3.Tuteja A, Talley N, Joos S, Tolman K, Hickam D. Abdominal bloating in employed adults: prevalence, risk factors, and association with other bowel disorders. Am J Gastroenterol. 2008;103(5):1241–8.
4.Sandler RS, Stewart WF, Liberman JN, Ricci JA, Zorich NL. Abdominal pain, bloating, and diarrhea in the United States: prevalence and impact. Dig Dis Sci. 2000;45(6):1166–71.
5.Jiang X, Locke G, Choung R, Zinsmeister A, Schleck C, Talley N. Prevalence and risk factors for abdominal bloating and visible distention: a population-based study. Gut. 2008;57(6):756–63.
6.Drossman D. Functional gastrointestinal disorders: history, pathophysiology, clinical features, and Rome IV. Gastroenterology. 2016;150(6):1262–79.
7.Chang L, Lee O, Naliboff B, Schmulson M, Mayer E. Sensation of bloating and visible abdominal distension in patients with irritable bowel syndrome. Am J Gastroenterol. 2001;96(12):3341–7.
8.Azpiroz F, Malagelada J. Abdominal bloating. Gastroenterology. 2005;129(3):1060–78.
9.Fernández-Bañares F, Esteve-Pardo M, de Leon R, et al. Sugar malabsorption in functional bowel disease: clinical implications. Am J Gastroenterol. 1993;88:2044–205.
10.Accarino A, Perez F, Azpiroz F, Quiroga S, Malagelada J. Abdominal distention results from caudo-ventral redistribution of contents. Gastroenterology. 2009;136(5):1544–51.
11.Serra J, Azpiroz F, Malagelada J. Modulation of gut perception in humans by spatial summation phenomena. J Physiol. 1998;506(2):579–87.
12.Malagelada J, Accarino A, Azpiroz F. Bloating and abdominal distension: old misconceptions and current knowledge. Am J Gastroenterol. 2017;112(8):1221–31.
13.Houghton L, Lea R, Agrawal A, Reilly B, Whorwell P. Relationship of abdominal bloating to distention in irritable bowel syndrome and effect of bowel habit. Gastroenterology. 2006;131(4):1003–10.
14.Agrawal A, Houghton L, Reilly B, Morris J, Whorwell P. Bloating and distension in irritable bowel syndrome: the role of gastrointestinal transit. Am J Gastroenterol. 2009;104(8):1998–2004.
15. Vernia P, Camillo M, Marinaro V, Caprilli R. Effect of predominant methanogenic flora on the outcome of lactose breath test in irritable bowel syndrome patients. Eur J Clin Nutr. 2003;57(9):1116–9.
16. Bennet SMP, Ohman L, Simren M. Gut microbiota as potential orchestrators of irritable bowel syndrome. Gut Liver. 2015;9(3):318–31.
17. Ringel-Kulka T, Benson A, Carroll I, Kim J, Legge R, Ringel Y. Molecular characterization of the intestinal microbiota in patients with and without abdominal bloating. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2016;310(6):G417–26.
18. Cappello G, Spezzaferro M, Grossi L, Manzoli L, Marzio L. Peppermint oil (Mintoil®) in the treatment of irritable bowel syndrome: a prospective double blind placebo-controlled randomized trial. Dig Liver Dis. 2007;39(6):530–6.
19. Halmos E, Power V, Shepherd S, Gibson P, Muir J. A diet low in FODMAPs reduces symptoms of irritable bowel syndrome. Gastroenterology. 2014;146(1):67–75.
20. Catassi G, Lionetti E, Gatti S, Catassi C. The low FODMAP diet: many question marks for a catchy acronym. Nutrients. 2017;9(3):29
21. Caldarella M, Serra J, Azpiroz F, Malagelada J. Prokinetic effects in patients with intestinal gas retention. Gastroenterology. 2002;122(7):1748–55.
22. Accarino A, Perez F, Azpiroz F, Quiroga S, Malagelada J. Intestinal gas and bloating: effect of prokinetic stimulation. Am J Gastroenterol. 2008;103(8):2036–42.
23. Ringel Y, Carroll I. Alterations in the intestinal microbiota and functional bowel symptoms. Gastrointest Endosc Clin N Am. 2009;19(1):141–50.
24. Thompson WG, Longstreth GF, Drossman DA, et al. Functional bowel disorders and functional abdominal pain. Gut. 1999;45:43-47.
25. M Di Stefano, E Miceli, E Armellini, A Missanelli, and GR Corazza Probiotics and functional abdominal bloating. J Clin Gastroenterol, Jul 2004; 38(6 Suppl): S102-3
26. Gorbach SL. Probiotics and gastrointestinal health. Am J Gastroenterol. 2000;95:S1–S4.
27. Miceli E, Missanelli A, Mazzocchi S, et al. Efficacia del Lactobacillus GG nel trattamento del gonfiore addominale funzionale. Argoment Gastroenterol Clin.
