Βιταμίνη Κ για υγιές κυκλοφορικό και όχι μόνο!

Η βιταμίνη Κ είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη. H βιταμίνη Κ είναι ένας γενικός όρος για την 2-μέθυλο-1,4-ναφθακινόνη και όλες τις ενώσεις που προέρχονται από αυτή και παρουσιάζουν ποιοτικά τη βιολογική δράση της φυτομεναδιόνης (φυλλοκινόνης) (βιταμίνη Κ1).

Δράση

Η βιταμίνη Κ είναι απαραίτητος συμπαράγοντας για την ηπατική σύνθεση πρωτεϊνών που εμπλέκονται στη διαδικασία της πήξης του αίματος. Αυτές είναι οι προθρομβίνη (παράγοντας ΙΙ), παράγοντες VII, IX, X και οι πρωτεΐνες C, S και Z. Η οστεοκαλσίνη είναι η δραστική μορφή της βιταμίνης Κ που είναι υπεύθυνη για την καρβοξυλίωση της πρωτεΐνης των οστών. Η οστεοκαλσίνη ρυθμίζει την ανταλλαγή του ασβεστίου στα οστά και την μεταλλοποίηση. Η βιταμίνη Κ επίσης απαιτείται για τη βιοσύνθεση κάποιων άλλων πρωτεϊνών που βρίσκονται στο πλάσμα και στα νεφρά. Η βιταμίνη Κ απομακρύνεται μερικώς στη χολή (30-40%) και μερικώς στα ούρα (15%).

Χρήση

Η βιταμίνη Κ δεν είναι σε κοινή χρήση ως διαιτητικό συμπλήρωμα και λίγα προϊόντα την περιέχουν.

Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία ότι η έλλειψη της βιταμίνης Κ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης   οστεοπόρωσης μειώνοντας την καρβοξυλίωση της οστεοκαλσίνης στα οστά. Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Κ στον ορό και υψηλά επίπεδα υποκαρβοξυλιωμένης οστεοκαλσίνης έχουν αναφερθεί σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και άτομα που έχουν υποστεί κατάγματα ισχίου (χαμηλές προσλήψεις βιταμίνης Κ μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο κατάγματος ισχίου). Επιπλέον, μερικές έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά από το στόμα (τα οποία είναι ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ) βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης.
 

Ανεπάρκεια

Η έλλειψη βιταμίνης Κ είναι σπάνια και συμβαίνει συνήθως μόνο σε άτομα που έχουν προβλήματα δυσαπορρόφησης ή ηπατικές νόσους. Ωστόσο, μπορεί να συμβεί και σε νεογέννητα γι αυτό σε όλα τα νεογέννητα πρέπει να χορηγείται  Επίσης, όπως προαναφέραμε, η  έλλειψη βιταμίνης Κ, συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση οστεοπόρωσης.

Συμπτώματα

Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Κ, μπορεί να οδηγήσει σε ευκολία εμφάνισης μώλωπα, σε αιμορραγία της μύτης, των χειλιών και εμφάνισης αίματος στα ούρα.

Αλληλεπιδράσεις

Φάρμακα

Αντιβιοτικά: Μπορεί να αυξήσουν την ανάγκη σε βιταμίνη Κ.
Αντιπηκτικά: Η αντιπηκτική δράση μειώνεται από τη βιταμίνη Κ (η βιταμίνη Κ περιέχεται σε αρκετά εντερικά σκευάσματα). Μεταβολή της δόσης των αντιπηκτικών μπορεί να είναι απαραίτητη ειδικά όταν η βιταμίνη Κ έχει χρησιμοποιηθεί για να ανταγωνισθεί τις υπερβολικές επιδράσεις των αντιπηκτικών.
Χολεστυραμίνη ή χολεστιπόλη: Μπορεί να μειώσει την εντερική απορρόφηση της βιταμίνης Κ.
Υγρή παραφίνη: Μπορεί να μειώσει την εντερική απορρόφηση της βιταμίνης Κ (Πρέπει να αποφεύγεται μακροχρόνια χρήση υγρής παραφίνης).
Σουκραλφάτη: Μπορεί να μειώσει την εντερική απορρόφηση της βιταμίνης Κ.

Στοιχεία

Βιταμίνη Α: Σε περιπτώσεις υπερβιταμίνωσης Α μπορεί να συμβεί υποθρομβιναιμία, η οποία μπορεί να διορθωθεί με χορήγηση βιταμίνης Κ.
Βιταμίνη Ε: Υψηλές δόσεις βιταμίνης Ε (1200mg ημερησίως) αυξάνουν την απαίτηση βιταμίνης Κ σε ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά, αλλά δεν έχουν επιβεβαιωμένη επίδραση σε άτομα που δεν παίρνουν αντιπηκτικά (Feskanich et al, 1999).

Συνιστώμενη πρόσληψη

Ο πίνακας που ακολουθεί περιλαμβάνει τη συνιστώμενη πρόσληψη της βιταμίνης Κ σε μικρογραμμάρια ημερησίως στα διάφορα επίπεδα ηλικίας. 

Συνιστώμενη πρόσληψη για βιταμίνη Κ
Επίπεδο Ηλικίας	Ηλικία	Άρρεν (mcg/day)	Θήλυ (mcg/day)
Βρέφη	0-6 μηνών	2.0	2.0
Βρέφη	7-12 μηνών	2.5	2.5
Παιδιά	1-3 χρόνων	30	30
Παιδιά	4-8 χρόνων	55	55
Παιδιά	9-13 χρόνων	60	60
Έφηβοι	14-18 χρόνων	75	75
Ενήλικες	19 χρόνων +	120	90
Εγκυμοσύνη	18 χρόνων –	–	75
Εγκυμοσύνη	19 χρόνων +	–	90
Θηλασμός	18 χρόνων –	–		75
Θηλασμός	19 χρόνων +	–		90

 

Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Κ

Η Κ1 είναι η μορφή της βιταμίνης Κ που απαντάται στα τρόφιμα. Ο πίνακας περιλαμβάνει μερικά τρόφιμα και την ποσότητα της περιεχόμενης βιταμίνης Κ σε μικρογραμμάρια.

Τρόφιμο	Ποσότητα	Βιταμίνη K (mcg)
Ελαιόλαδο	1 κ. σούπας	8.1
Σογιέλαιο	1 κ. σούπας	25.0
Λάδι canola	1 κ. σούπας	16.6
Μαγιονέζα	1 κ. σούπας	3.7
Μπρόκολο βραστό	1 φλιτζάνι	220
Κατσαρό λάχανο ωμό	1 φλιτζάνι	547
Σπανάκι ωμό	1 φλιτζάνι	145
Μαρούλι	1 φλιτζάνι	62.5
Σέσκουλα	1 φλιτζάνι	299
Κάρδαμο	1 φλιτζάνι	85
Βασιλικός φρέσκος	1/4 φλιτζάνι	246

 

Βιβλιογραφία

1. Linus Pauling Institute
2. Brody T. Nutritional Biochemistry. 2nd ed. San Diego: Academic Press; 1999.
3. Shearer MJ. Vitamin K. Lancet. 1995;345(8944):229-234.
4. Okano T, Shimomura Y, Yamane M, et al. Conversion of phylloquinone (Vitamin K1) into menaquinone-4 (Vitamin K2) in mice: two possible routes for menaquinone-4 accumulation in cerebra of mice. J Biol Chem. 2008;283(17):11270-11279.
5. Booth SL, Suttie JW. Dietary intake and adequacy of vitamin K. J Nutr. 1998;128(5):785-788.
6. Furie B, Bouchard BA, Furie BC. Vitamin K-dependent biosynthesis of gamma-carboxyglutamic acid. Blood. 1999;93(6):1798-1808.
7. Ferland G. Vitamin K. In: Bowman BA, Russell RM, eds. Present Knowledge in Nutrition. 9th ed. Volume 1. Washington, D.C.: ILSI Press; 2006:220-230.
8. Shearer MJ. The roles of vitamins D and K in bone health and osteoporosis prevention. Proc Nutr Soc. 1997;56(3):915-937.
9. Olson RE. Vitamin K. In: Shils M, Olson JA, Shike M, Ross AC, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. 9th ed. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 1999:363-380.
10. Booth SL, Centurelli MA. Vitamin K: a practical guide to the dietary management of patients on warfarin. Nutr Rev. 1999;57(9 Pt 1):288-296.
11. Booth SL. Skeletal functions of vitamin K-dependent proteins: not just for clotting anymore. Nutr Rev. 1997;55(7):282-284.
12. Suttie JW. Vitamin K. In: Shils ME, Shike M, Ross AC, Caballero B, Cousins RJ, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. 10th ed. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 2006:412-425.
13. Ferland G. The vitamin K-dependent proteins: an update. Nutr Rev. 1998;56(8):223-230.
14. Tsaioun KI. Vitamin K-dependent proteins in the developing and aging nervous system. Nutr Rev. 1999;57(8):231-240.
15. Maree AO, Jneid H, Palacios IF, Rosenfield K, MacRae CA, Fitzgerald DJ. Growth arrest specific gene (GAS) 6 modulates platelet thrombus formation and vascular wall homeostasis and represents an attractive drug target. Curr Pharm Des. 2007;13(26):2656-2661.
16. Thorp JA, Gaston L, Caspers DR, Pal ML. Current concepts and controversies in the use of vitamin K. Drugs. 1995;49(3):376-387.
17. Klebanoff MA, Read JS, Mills JL, Shiono PH. The risk of childhood cancer after neonatal exposure to vitamin K. N Engl J Med. 1993;329(13):905-908.
18. Ekelund H, Finnstrom O, Gunnarskog J, Kallen B, Larsson Y. Administration of vitamin K to newborn infants and childhood cancer. BMJ. 1993;307(6896):89-91.
19. Roman E, Fear NT, Ansell P, et al. Vitamin K and childhood cancer: analysis of individual patient data from six case-control studies. Br J Cancer. 2002;86(1):63-69.
20. Controversies concerning vitamin K and the newborn. American Academy of Pediatrics Committee on Fetus and Newborn. Pediatrics. 2003;112(1 Pt 1):191-192.
21. Costakos DT, Greer FR, Love LA, Dahlen LR, Suttie JW. Vitamin K prophylaxis for premature infants: 1 mg versus 0.5 mg. Am J Perinatol. 2003;20(8):485-490.
22. Kumar D, Greer FR, Super DM, Suttie JW, Moore JJ. Vitamin K status of premature infants: implications for current recommendations. Pediatrics. 2001;108(5):1117-1122.
23. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Vitamin K. Dietary Reference Intakes for Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Manganese, Molybdenum, Nickel, Silicon, Vanadium, and Zinc. Washington, D.C.: National Academy Press; 2001:162-196.
24. Feskanich D, Weber P, Willett WC, Rockett H, Booth SL, Colditz GA. Vitamin K intake and hip fractures in women: a prospective study. Am J Clin Nutr. 1999;69(1):74-79.
25. Booth SL, Tucker KL, Chen H, et al. Dietary vitamin K intakes are associated with hip fracture but not with bone mineral density in elderly men and women. Am J Clin Nutr. 2000;71(5):1201-1208.
26. Rejnmark L, Vestergaard P, Charles P, et al. No effect of vitamin K1 intake on bone mineral density and fracture risk in perimenopausal women. Osteoporos Int. 2006;17(8):1122-1132.
27. McLean RR, Booth SL, Kiel DP, et al. Association of dietary and biochemical measures of vitamin K with quantitative ultrasound of the heel in men and women. Osteoporos Int. 2006;17(4):600-607.
28. Booth SL, Mayer J. Warfarin use and fracture risk. Nutr Rev. 2000;58(1):20-22.
29. Szulc P, Chapuy MC, Meunier PJ, Delmas PD. Serum undercarboxylated osteocalcin is a marker of the risk of hip fracture in elderly women. J Clin Invest. 1993;91(4):1769-1774.
30. Vergnaud P, Garnero P, Meunier PJ, Breart G, Kamihagi K, Delmas PD. Undercarboxylated osteocalcin measured with a specific immunoassay predicts hip fracture in elderly women: the EPIDOS Study. J Clin Endocrinol Metab. 1997;82(3):719-724.
31. Jamal SA, Browner WS, Bauer DC, Cummings SR. Warfarin use and risk for osteoporosis in elderly women. Study of Osteoporotic Fractures Research Group. Ann Intern Med. 1998;128(10):829-832.
32. Caraballo PJ, Heit JA, Atkinson EJ, et al. Long-term use of oral anticoagulants and the risk of fracture. Arch Intern Med. 1999;159(15):1750-1756.
33. Gage BF, Birman-Deych E, Radford MJ, Nilasena DS, Binder EF. Risk of osteoporotic fracture in elderly patients taking warfarin: results from the National Registry of Atrial Fibrillation 2. Arch Intern Med. 2006;166(2):241-246.

 

 

Συντάκτης Άρθρου