Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto και γλουτένη

Η θυρεοειδίτιδα του Hashimoto είναι ίσως η πιο κοινή αυτοάνοση πάθηση, η οποία στοχεύει στο θυρεοειδή αδένα και συχνά οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό. Είναι μια πάθηση με πολλαπλούς αιτιολογικούς παράγοντες όπως περιβαλλοντικούς, κληρονομικότητα, εγκυμοσύνη, φύλο, ηλικία ή η συνύπαρξη και άλλων αυτοάνοσων παθήσεων.

Συχνά, σε άτομα με Hashimoto συστήνονται αλλαγές στον τρόπο διατροφής, όπως δίαιτες χωρίς γλουτένη ή λακτόζη αλλά και δίαιτες με έμφαση στα αντιοξειδωτικά, υποσχόμενες να προσφέρουν ανακούφιση από τα ενοχλητικά συμπτώματα της πάθησης όπως:

• Κόπωση και νωθρότητα
• Αυξημένη ευαισθησία στο κρύο
• Δυσκοιλιότητα
• Απώλεια μαλλιών και ευαισθησία στα νύχια
• Μυϊκοί πόνοι, πόνοι στις αρθρώσεις και δυσκαμψία
• Μυϊκή αδυναμία
• Υπερβολική ή παρατεταμένη αιμορραγία της εμμήνου ρύσεως
• Κατάθλιψη

Η κοιλιοκάκη (CD) είναι και αυτή μια αυτοάνοση ασθένεια και χαρακτηρίζεται από χρόνια προσβολή και καταστροφή της δομής του λεπτού εντέρου. Ενεργοποιείται από την κατανάλωση γλουτένης, ένα πρωτεϊνικό σύμπλεγμα που βρίσκεται στο σιτάρι και στα συναφή δημητριακά όπως κριθάρι, σίκαλη και βρώμη. Η κοιλιοκάκη συχνά παρουσιάζεται με διάρροια, σύνδρομο δυσαπορρόφησης και απώλεια βάρους και έχει συνδεθεί με μια σειρά από ασθένειες συμπεριλαμβανομένων και των αυτοάνοσων διαταραχών.

Υπάρχουν πολυάριθμα κλινικά δεδομένα που αξιολογούν τη χρήση διατροφικών παρεμβάσεων για μια ποικιλία αυτοάνοσων παθήσεων, όπως φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, πολλαπλή σκλήρυνση, ψωρίαση, κοιλιοκάκη, αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Hashimoto) και ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Σε μια ανασκόπηση του 2017 αξιολογήθηκε ο ρόλος του ιωδίου, του σεληνίου, της βιταμίνης D και της γλουτένης στη διαχείριση ασθενών με Hashimoto. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο ρόλος μιας δίαιτας ελεύθερης σε γλουτένη μπορεί να είναι επωφελής για ασθενείς με Hashimoto ανεξάρτητα από τη συνύπαρξη ή όχι διάγνωσης για κοιλιοκάκη. Παρά το πιθανό όφελος όμως από αυτόν το διατροφικό περιορισμό, εικάζεται, ότι η ποιότητα ζωής θα μπορούσε να επηρεαστεί αρνητικά δεδομένης της περιοριστικής φύσης της δίαιτας χωρίς γλουτένη.

Σύμφωνα με τη διεθνή ιατρική βιβλιογραφία, η θυρεοειδίτιδα Hashimoto και η κοιλιοκάκη φαίνεται να σχετίζονται. Τα άτομα με Hashimoto έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να έχουν κοιλιοκάκη από τον γενικό πληθυσμό. Αυτό μπορεί να εξηγείται εν μέρει από την αυξημένη ανοσοευαισθησία που έχουν οι ασθενείς με κοιλιοκάκη, από την ανεπάρκεια βασικών στοιχείων όπως το σελήνιο και το ιώδιο λόγω δυσαπορρόφησης ή λόγω αντισωμάτων που επηρεάζουν και τους δύο ιστούς. Οι συγγραφείς μιας πιο πρόσφατης μετα -ανάλυσης πιστεύουν ότι όλοι οι ασθενείς με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα θα πρέπει να υποβληθούν σε έλεγχο για κοιλιοκάκη δεδομένου του αυξημένου επιπολασμού της συνύπαρξης αυτών των δύο διαταραχών.

Σε μια 6 μήνη κλινική δοκιμή που έγινε σε 34 γυναίκες με νόσο του Hashimoto, μια δίαιτα χωρίς γλουτένη μείωσε τα επίπεδα αντισωμάτων του θυρεοειδούς βελτιώνοντας ταυτόχρονα τη λειτουργία του και τα επίπεδα βιταμίνης D, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

Σε μια άλλη προοπτική μελέτη, οι ασθενείς με κοιλιοκάκη είχαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Hashimoto, σε σύγκριση με αυτούς που δεν είχαν, με κανονική δίαιτα που περιείχε γλουτένη. Ωστόσο, σε αυτήν τη σκανδιναβική δοκιμή, μια δίαιτα χωρίς γλουτένη φάνηκε να μην εμποδίζει την πρόοδο της αυτοάνοσης διαδικασίας κατά τη διάρκεια παρακολούθησης ενός έτους.

Συνοπτικά, ενώ δεν είναι ακόμη σαφές εάν μια δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να αποτρέψει αυτοάνοσες ασθένειες, αξίζει να αναφερθεί ότι ασθενείς με Hashimoto, με ή χωρίς κοιλιοκάκη φαίνεται να έχουν κάποια οφέλη από την δίαιτα αυτή. Δεν πρέπει όμως να παραβλέψουμε το γεγονός ότι μια δια βίου διατροφή χωρίς γλουτένη δεν είναι εύκολο να διατηρηθεί. Μπορεί να είναι πολύ δαπανηρή, διότι τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη τείνουν να είναι πιο ακριβά. Υπάρχει κίνδυνος για έλλειψη βιταμινών και θρεπτικών συστατικών που περιέχονται στα τρόφιμα με γλουτένη.

Πρέπει να διαβάζονται προσεκτικά οι ετικέτες, τόσο για την αποφυγή κατανάλωσης γλουτένης, όσο και για την αποφυγή επιπλέον ποσοτήτων ζάχαρης ή λίπους, διότι σε πολλές περιπτώσεις προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα για τον καταναλωτή γίνεται αντικατάσταση της γλουτένης με έξτρα λιπαρά και σάκχαρα και όλο αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στην ποιότητα της ζωής του ατόμου.

Βιβλιογραφία

1. Abhik Roy, Monika Laszkowska, Johan Sundström, Benjamin Lebwohl , Peter H R Green, Olle Kämpe, Jonas F Ludvigsson Prevalence of Celiac Disease in Patients with Autoimmune Thyroid Disease: A Meta-Analysis Thyroid. 2016 Jul;26(7):880-90.
2. George J. Kahaly, Lara Frommer and Detlef Schuppan Celiac Disease and Glandular Autoimmunity Nutrients. 2018 Jul; 10(7): 814.
3. Robert D Abbott, Adam Sadowski, and Angela G Alt. Efficacy of the Autoimmune Protocol Diet as Part of a Multi-disciplinary, Supported Lifestyle Intervention for Hashimoto’s Thyroiditis Cureus. 2019 Apr; 11(4): e4556.
4. Robert Krysiak, Witold Szkróbka , Bogusław Okopień The Effect of Gluten-Free Diet on Thyroid Autoimmunity in Drug-Naïve Women with Hashimoto’s Thyroiditis: A Pilot Study Clinical Trial Exp Clin Endocrinol Diabetes . 2019 Jul;127(7):417-422.
5. Michael I Liontiris, Elias E Mazokopakis. A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients.Points that need more investigation. Hell J Nucl Med. Jan-Apr 2017;20(1):51-56.
6. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hashimotos-disease/symptoms-causes/syc-20351855 Accessed 21/1/2021

Συντάκτης Άρθρου