Η μέθοδος του « Vegetarian Plate Junior » (VPJ) είναι μια προσέγγιση για την εισαγωγή της χορτοφαγίας στη παιδική ηλικία. Είναι γεγονός, ότι οι γονείς επηρεάζουν κατά μεγάλο μέρος τα παιδιά στην διατροφή τους καθώς προσπαθούν να τα μυήσουν σε αυτόν τον τρόπο διατροφής.
Πρόκειται για μια αντίληψη που διχάζει αρκετά τους επιστήμονες και τους ερευνητές διότι πιστεύουν πως για αναπτυχθεί το παιδί χρειάζεται όλες τις κατηγορίες τροφίμων, μηδέν εξαιρετέου.
Πολλά χορτοφαγικά εγχειρίδια και συμβουλευτικά μέσα έχουν ασχοληθεί με την διατροφή των ενηλίκων ήδη από τα μέσα του 1997, χωρίς να έχει βρεθεί κάποια προτεινόμενη σύσταση και για τα παιδιά, από ηλικίες των 6 μηνών έως 17 χρόνων, με χορτοφαγικές συνήθειες. Η λύση όμως δόθηκε από τους ειδικούς της υγείας και της διατροφής με την ανακάλυψη του “VegPlate” (VPJ) , ένας χορτοφαγικός οδηγός της ημερήσιας διατροφικής πρόσληψης των βρεφών, παιδιών και εφήβων και είναι σύμφωνος με το ιταλικό και αμερικανικό πρότυπο “DRI” (Dietary Reference Intakes).
Οι δίαιτες που λαμβάνονται με τη μέθοδο VPJ ικανοποιούν όλα τα κριτήρια που καθορίζουν μια χορτοφαγική δίαιτα και είναι, επίσης, κατάλληλα προγραμματισμένες για την προώθηση της ακμάζουσας και τακτικής ανάπτυξη.
Κριτήρια VPJ
Η συμπερίληψη μιας μεγάλης ποικιλίας χορτοφαγικών φαγητών όπως σπόρους, όσπρια και τα παράγωγά τους, ξηροί καρποί, λαχανικά και φρούτα. Γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά είναι προαιρετικά.
Προσεχτικά διαλεγμένα φυτικά λιπαρά, πλούσια σε πηγές με ω-3 λιπαρά οξέα όπως ο λιναρόσπορος, οι σπόροι chia και τα καρύδια.
Και πηγές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνες Β-12 και D.
Σκοπός, λοιπόν, του VPJ είναι να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας να συμβουλεύσουν τους χορτοφάγους γονείς καθώς η γονική εκπαίδευση έχει σημαντικότατο ρόλο στην επίτευξη ενός άριστου διατροφικού προτύπου και συνήθειας για τα χορτοφαγικά παιδιά.
Βασίζεται σε έξι κατηγορίες τροφίμων και δύο κατηγορίες σε τρόφιμα με πηγές πλούσιες σε ασβέστιο και ω-3 λιπαρά οξέα. Οι υπολογισμοί για τον προσδιορισμό των ποσοτήτων λήψης των θρεπτικών συστατικών αναφέρονται ήδη στο VegPlate για του ενήλικες, καθώς δεν διαφέρει πολύ πέραν τον ποσοτήτων διότι τα παιδιά είναι στην ανάπτυξη.
Κάθε κατηγορία τροφίμου είναι επιλεγμένη από την Μεσογειακή Διατροφή, η οποία αποτελεί πρότυπο διατροφής ενώ οι μερίδες σερβιρίσματος υπολογίστηκαν έτσι ώστε να ανήκουν τόσο στην ίδια διατροφική ομάδα όσο και να είναι ισοθερμιδικά. H μέση διατροφική σύνθεση μια μερίδας κάθε κατηγορίας είναι υπολογισμένη προκειμένου να προσδιοριστεί ο καθημερινός αριθμός των μερίδων και να ακολουθεί τους κανόνες των ιταλικών DRI για παιδιά από 1 έως 17 ετών με θερμιδικές ανάγκες από 800 έως 3,600 kcal.
Άλλα τρόφιμα καταχωρημένα, όπως τα γαλακτοκομικά, τα αυγά ή ακόμα και τα παράγωγα κρέατος είναι πιθανά προς κατανάλωση αλλά δεν είναι υπολογισμένα μολονότι μπορούν να καταναλωθούν ανάλογα με τις προσωπικές επιθυμίες.
Η γραφική παράσταση VPJ είναι στην κεντρική εικόνα του άρθρου
Όπως προαναφέρθηκε το VegPlate βασίζεται σε έξι κατηγορίες τροφίμων: σπόρους, τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη, λαχανικά, φρούτα, καρπούς και λιπαρά. Η γραφική παράσταση (Εικόνα 1) δίνει ιδιαίτερη προσοχή στα θρεπτικά συστατικά που θεωρούνται κρίσιμα στις χορτοφαγικές δίαιτες σε όλα τα στάδια της ζωής.
Η βιταμίνη Β12 και η D είναι τοποθετημένες στο κέντρο του “πιάτου”, ενώ το ασβέστιο και τα ω-3 αναπαρίστανται ως δύο τομεακές κατηγορίες. Το ίδιο γράφημα ισχύει και για τους ενήλικες με την διαφορά του αριθμού των θερμίδων που χρειάζεται αυτή η ηλικιακή περίοδος.
Αξίζει να σημειωθεί, πως το ίδιο μοτίβο ακολουθείται και στα βρέφη μόνο που προστίθεται και το μητρικό γάλα ή το εμπορικό αντίστοιχα όπου μπορεί να διασφαλιστεί μεγάλη ποσότητα ασβεστίου παρέχοντας πολλά πλεονεκτήματα στην τόσο στην τωρινή περίοδο του βρέφους όσο και στην μετέπειτα ζωή του.
Χρήση του VPJ
Από την ηλικία του 1 έτους, ο ρυθμός ανάπτυξης ελαττώνεται ελαφρώς, αν και εξακολουθεί να είναι αρκετά γρήγορος μέχρι την ηλικία των 24 μηνών. Έπειτα το βάρος και το ύψος αυξάνονται σταθερά μέχρι την εφηβεία, όπου και παρατηρείται μια αιχμή στην ταχύτητα ανάπτυξης. Το VPJ ικανοποιεί τις ανάγκες θρεπτικών συστατικών από 1 έτους έως 17 ετών, όπως υποδηλώνεται και στο ιταλικό και αμερικάνικο DRI.
Πηγή:
- Mayo Clinic. Healthy Living. Published June 2012. Τελευταία ανάκτηση
9/9/2014.http://www.mayoclinic.org/healthy-living/nutrition-and-healthy-eating/indepth/vegetarian-diet/art-20046446?pg=2) + The Vegetarian Resource Group. - Veganism in a Nutshell.Τελευταία ανάκτηση 9/9/2014.http://www.vrg.org/nutshell/vegan.htm#zinc
- Baroni, L., Goggi, S., & Battino, M. (2018). Planning Well-Balanced Vegetarian
Diets in Infants, Children, and Adolescents: The VegPlate Junior. Journal of the
Academy of Nutrition and Dietetics. doi:10.1016/j.jand.2018.06.008