Τα λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου και όχι μόνο.
Η βάση μιας ισορροπημένης διατροφής, περιλαμβάνει την κατανάλωση όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών όπως υδατάνθρακες, πρωτείνες, λίπη – έλαια, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
Γνωρίζουμε ότι, στην καθημερινή διατροφή του παιδιού, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται τρόφιμα, από κάθε κατηγορία της πυραμίδας, και να παρέχονται σε επαρκή ποσότητα τροφών, ημερησίως από κάθε κατηγορία.
Τα «ωφέλιμα» ή «καλά» λιπαρά!
Πρόκειται για τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ω-3, ω-6), τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του παιδιού, γιατί μέσω αυτών απορροφούνται και οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (Α, D, E, K). Λαμβάνονται μέσω της τροφής από τον οργανισμό, ενώ παράλληλα αποτελούν την πρώτη ύλη των προσταγλανδινών. Συμβάλλουν ενισχυτικά στον σχηματισμό των νευρικών κυττάρων, στη διατήρηση υγιούς δέρματος, έχουν εύκολη διαπερατότητα στο νερό, καθώς επίσης συνθέτουν και μεταφέρουν τη χοληστερόλη στο αίμα. Τα ω-3 λ.ο ή α- λινολεϊκό, απαντάνται στα ιχθυέλαια, το ω-6 λ.ο ή λινολεϊκό απαντάται στο ηλιοτρόπιο κλπ., ενώ το ω-9 μονο-ακόρεστο λ.ο απαντάται στο ελαιόλαδο.
Σύμφωνα με πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, στον ελλαδικό χώρο, δείχνουν ότι η πρόσληψη των Ω- λιπαρών είναι μικρότερη με αντίστοιχες διατροφικές προσλήψεις του Π.Ο.Υ.
Ο Π.Ο.Υ. συστήνει:
- Αύξηση κατανάλωσης ω-3 και ω-6 λιπαρών
- Μείωση ποσότητας κορεσμένων λιπαρών και αντικατάσταση τους από τα πολυακόρεστα λιπαρά, και
- Μείωση των trans- λιπαρών ή κακών λιπαρών.
Στις αρχές Μαΐου, η Ευρωπαϊκή ένωση, αναγνώρισε τη σημασία των απαραίτητων λιπαρών για την ομαλή ανάπτυξη των παιδιών, συστήνοντας 2γρ α- λινολεϊκό(ALA) και 10γρ λινολεϊκό (LA).
Αυτό πως επιτυγχάνεται;
- Με την κατανάλωση ελαίων και υγιεινών λιπών, όπως ελαιόλαδο, ξηρών καρπών όπως π.χ καρύδια, αμύγδαλα, κουκουνάρι, σπόροι από ηλιόσπορο, πασατέμπο, σουσάμι, καθώς και λιπαρών ψαριών όπως σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα.
- Με την αφαίρεση ορατού λίπους (πέτσας), από το κρέας
- Με την κατανάλωση άπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων
- Με την επιλογή φυτικών ελαίων και αντικατάσταση των λιπαρών ζωικής προέλευσης όπως π.χ. βούτυρο (υψηλό σε κορεσμένα λιπαρά) με φυτικές μαργαρίνες (καλή πηγή απαραίτητων λ.ο).
Έρευνα, σε παιδιά ηλικίας 6 έως 12 μηνών έδειξε ότι υπήρχε σχέση της αυξημένης κατανάλωσης πολυακόρεστων λιπαρών με μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης του αίματος των παιδιών και της συγκέντρωσης της LDL – Χοληστερόλης στο αίμα αυτών.
Μια άλλη έδειξε την συσχέτιση της υψηλή συγκέντρωση ω-3 λιπαρών οξέων (πολυακόρεστα)σε παιδιά, σε αναπτυσσόμενες χώρες να βελτιώνουν την ανάπτυξη, την βραχυπρόθεσμη μνήμη, καθώς επίσης μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα να σκέφτεται λογικά.
Ενώ μια πρόσφατη μεγάλη μελέτη, έδειξε τη συσχέτιση του ΔΜΣ στην παιδική ηλικία και καρδιαγγειακών νοσημάτων στην ενήλικο ζωή.
Τα αποτελέσματα όλων των παραπάνω μελετών κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα:
- Η πρόσληψη των λιπαρών παίζει σημαντικό ρόλο στην παιδική ηλικία τόσο για την ομαλή ανάπτυξη όσο και για την πρόληψη της παχυσαρκίας. (δίαιτες κοντά στο 40% λ.ο αν και δεν επηρεάζουν τον ΔΜΣ, αυξάνουν το λιπώδη ιστό).
- Η μείωση της συνολικής πρόσληψης των λιπαρών να προέρχεται από τη μείωση των κορεσμένων, ενώ αντίθετα, η αύξηση των πολυακόρεστων (PUFA) θα μπορούσε να αυξηθεί κυρίως του DHA =>στο να διατηρούμε την καρδιά και τις αρτηρίες μας υγιείς, ενώ παράλληλα, βοηθούν και στην ομαλή ανάπτυξη των κυττάρων.
- . Στην καθημερινή διατροφή των παιδιών, να αντικαταστήσουμε τα κορεσμένα ζωικά λιπαρά με «καλά» φυτικά => για να μειώσουμε τον κίνδυνο για καρδιοπάθειες, αλλά και για την ομαλή ανάπτυξη του εγκεφάλου και της όρασης. Μείωση του κόκκινου κρέατος, γαλακτοκομικών που είναι πλήρη σε λιπαρά , καθώς και βουτύρου με αύξηση λιπαρών ψαριών όπως (π.χ τόνος, ο ξιφίας, ο σολομός, οι σαρδέλες, το σκουμπρί, η ρέγκα, ο γαύρος), ξηρών καρπών και φυτικών λιπαρών, όπως είναι το ελαιόλαδο και οι φυτικές μαργαρίνες.
Συνολικά η πρόσληψη λίπους, στα παιδιά, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 30-35% των συνολικών προσλαμβανόμενων θερμίδων,δηλαδή περίπου τα 70-80 γραμμ λίπους ημερησίως.
Βιβλιογραφία
Dietary fat in infancy should be more focused on quality than on quantity, Ι Öhlund, A Hörnell, T Lind and O Hernell ,European Journal of Clinical Nutrition (2008) 62, 1058–1064
Effect of fortification with multiple micronutrients and n-3 fatty acids on growth and cognitive performance in Indian schoolchildren: the CHAMPION Study(Children’s Health and Mental Performance Influenced by Optimal Nutrition).
Muthayya S, Eilander A, Transler C, Thomas T, van der Knaap HC, Srinivasan K, van Klinken BJ, Osendarp SJ, Kurpad AV. Am J Clin Nutr. 2009 Apr 15.
Sweedish National food Administration. Ricksmaten f, or children 3 groups, National food survey, Sweedish National Food Administration 2003.
Official Journal of the European Union Commision Regulation (EU)No 376/2010, 3/05/2010
Αναδημοσίευση άρθρου Σεργίου Μαργαρίτα , ηλεκτρονικό περιοδικό Ελαίς