Θεωρείς τη σχέση σου με την τροφή βασανιστική; Αναλογίζεσαι συνεχώς τι θα φας και πόσο θα φας κάθε φορά που πλησιάζει η ώρα του γεύματος; Είναι για σένα το φαγητό ο χειρότερος εχθρός αλλά και ταυτόχρονα ο πιο πιστός σου φίλος; ‘Όλες οι παραπάνω πεποιθήσεις είναι πολύ συχνές σε άτομα με διατροφικές διαταραχές.
Τι ορίζεται όμως σαν διατροφική διαταραχή;
Είναι μια πολύπλοκη διαταραχή που εκφράζει συνήθως συναισθηματικά προβλήματα. Εμφανίζεται σαν αντίδραση σε δύσκολες καταστάσεις, ανοίγοντας ένα μοναχικό δρόμο αντιμετώπισης των προβλημάτων με αντίκτυπο στην πρόσληψη τροφής. Η διαταραγμένη πρόσληψη τροφής μπορεί να περιλαμβάνει την μη λήψη φαγητού, την υπερφαγία αλλά και τη χρήση εκκαθαριστικών συμπεριφορών, όπως υπεργυμναστικής ή καθαρτικών.
Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω είναι πιθανός. Η μια κατάσταση μπορεί να διαδέχεται την άλλη κατά την πάροδο του χρόνου και σε περίπτωση που δεν υπάρξει ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση, η διαταραχή μπορεί να παραμείνει πιστός σύντροφος στην ζωή κάποιου.
Πως κατατάσσονται οι διατροφικές διαταραχές;
Οι κυριότερες διαγνώσεις αφορούν στην ψυχογενή ανορεξία (Anorexia Nervosa), στην ψυχογενή βουλιμία (Bulimia Nervosa) και τη διαταραχή μη-προσδιοριζόμενη αλλιώς (EDNOS). Τα κύρια χαρακτηριστικά των παραπάνω διαταραχών είναι τα εξής:
- Anorexia Nervosa: Το άτομο που πάσχει από νευρική ανορεξία κατά κύριο λόγο αρνείται να διατηρήσει το βάρος του σώματος του ακόμη και στα κατώτερα φυσιολογικά επίπεδα. Παρουσιάζει έντονο φόβο για την αύξηση βάρους αλλά και για την αλλαγή στο σχήμα του σώματός του (συνήθως επιδιώκουν μια παιδική απεικόνιση σώματος). Πολύ σημαντικό κριτήριο για τον χαρακτηρισμό της ανορεξίας στις γυναίκες είναι η απουσία τουλάχιστον τριών διαδοχικών εμμηνορρυσιακών κύκλων ή μη εμφάνιση έμμηνου ρήσης όταν πρόκειται για εφηβικές ηλικίες.
- Boulimia Nervosa:τα άτομα που πάσχουν από νευρική βουλιμία, συνήθως χρησιμοποιούν εκκαθαριστικούς τρόπους (καθαρτικά ή διουρητικά χάπια, εμετό, υπεργυμναστική) για να αντισταθμίσουν την πρόσληψη τροφής. Για να χαρακτηριστεί κάποιος ως πάσχων από νευρική βουλιμία, πρέπει να εμφανίζει παρόμοιες συμπεριφορές τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα για διάστημα 3 μηνών.
Η μεταβολή στο βάρος του πάσχοντος καθορίζει την συμπεριφορά του αλλά και την αυτοεκτίμησή του. Συνήθως τα άτομα που πάσχουν από νευρική βουλιμία επιδίδονται σε ατελείωτες δίαιτες, χάνουν σύντομα τον έλεγχο και εμφανίζουν υπερφαγία η οποία τους οδηγεί στις εκκαθαριστικές συμπεριφορές. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται φαύλος κύκλος της βουλιμίας και είναι ιδιαίτερα ψυχοφθόρα.
- EDNOS:σε αυτή την κατηγορία συμπεριλαμβάνονται όσες διαταραχές δεν πληρούν αυστηρά τα κριτήρια των 2 παραπάνω κατηγοριών αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν μέρος αυτών. Για παράδειγμα μπορεί κάποιος να χάσει μεγάλο μέρος του βάρους του, αρνούμενος την τροφή αλλά παρόλα αυτά να έχει σταθεροποιηθεί σε φυσιολογικό βάρος ή ακόμα να εμφανίζει εκκαθαριστικές συμπεριφορές χωρίς έντονα επεισόδια υπερφαγίας σε μικρό χρονικό διάστημα.
Σε γενικές γραμμές υπάρχουν αρκετά κοινά στοιχεία μεταξύ των διαταραχών πρόσληψης τροφής και αυτό δυσχεραίνει την διάκριση τους σε κατηγορίες. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις τα άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές εμφανίζουν κοινά στοιχεία όπως τη διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος ή τη συνεχή απασχόληση της σκέψης τους με την τροφή.
Πως αντιμετωπίζονται;
Για να αντιμετωπιστούν οι περιπτώσεις διατροφικής διαταραχής, είναι απαραίτητη η πλήρη συνεργασία τουλάχιστον ενός διαιτολόγου και ενός ψυχολόγου. Η προσέγγιση συναισθηματικών θεμάτων που συνήθως αποτελούν την πηγή των διατροφικών διαταραχών σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφική συμπεριφορά, μπορεί να οδηγήσει τον πάσχοντα σε αντιμετώπιση των προβλημάτων του με τρόπους διαφορετικούς από τις ακραίες διατροφικές συμπεριφορές.
Μην ξεχνάτε πως οι άνθρωποι μπορούν να αναρρώσουν από όλες τις διατροφικές διαταραχές, αν υπάρχει διαφάνεια μεταξύ του εξεταζόμενου και των ειδικών αλλά και στενή στήριξη από το άμεσο κοινωνικό περιβάλλον.