0 Comments
Η έμμηνος ρύση στον γυναικείο οργανισμό είναι μια κατάσταση η οποία είναι κοινή για όλες τις γυναίκες και σηματοδοτεί την αναπαραγωγική υγεία και την εξέλιξη. Αποτελεί επίσης μια μοναδική συναισθηματική και σωματική εμπειρία.
Όπως κάθε σωματική λειτουργία έτσι και η έμμηνος ρύση είναι άμεσα συνυφασμένη με τον τρόπο διατροφής και επηρεάζεται άμεσα από αυτόν. Η συμμετοχή των ορμονών είναι επίσης σημαντική για την ομαλή λειτουργία της εμμήνου ρύσεως και παίζει σημαντικό ρόλο στην μεταβολή όχι μόνο της διάθεσης αλλά και των διατροφικών συνηθειών.
Μεταβολές στην Πρόληψη Τροφής
Οι μεταβολές στην πρόληψη τροφής στις γυναίκες έχει σχετιστεί με τις ορμονικές διακυμάνσεις οι οποίες λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Τα ευρήματα πολλών μελετών που έχουν καταγραφεί στη βιβλιογραφία δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου, οι γυναίκες εκδηλώνουν αλλαγές στην όρεξη και στα μεγέθη των γευμάτων, καθώς και στα είδη των μακροθρεπτικών συστατικών τα οποία καταναλώνονται (SMCS, 2012; Santos, et.al., 2012). Οι επιλογές αυτές στις τροφές επηρεάζονται από τις μεταβολές στη γεύση οι οποίες λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια των φάσεων του έμμηνου κύκλου. Τα βασικά είδη γεύσεων όπως το γλυκό, το αλμυρό και το πικρό επηρεάζονται διαφορετικά από τα επίπεδα ορού των ορμονών κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου (Kuga, Ikeda&Suzuki, 1999;Alberti- Fidanza et.al 1998)
Eχουν παρατηρηθεί αλλαγές στην ποσότητα των μακροθρεπτικών συστατικών που καταναλώνονται κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου, όπως η ταυτόχρονη αύξηση της κατανάλωσης υδατανθράκων και λιπιδίων και την μείωση των πρωτεϊνών (Cheikh Ismail, et, al., 2009). Η πλειοψηφία των μελετών καταγράφουν μείωση στη κατανάλωση των πρωτεϊνών κάποιες μέρες πριν την αιμορραγία αλλά και κατά τη διάρκεια αυτής (Mcneil & Doucet, 2012; Tucci, et.al, , 2010).
Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, δεν μεταβάλλεται μόνο η ποσότητα των υδατανθράκων η οποία καταναλώνεται αλλά και η ποιότητα.
Πιο συγκεκριμένα, στην ωχρινική φάση, κυρίως καταγράφεται η κατανάλωση απλών υδατανθράκων από γλυκά και ζάχαρη. Η μεταβολή αυτή στην πρόληψη των μακροθρεπτικών συστατικών, ειδικά αυτών που προέρχονται από γλυκά, έχει συσχετιστεί με τη βελτίωση της διάθεσης στην περίοδο αυτή. Πιστεύεται ότι οι γυναίκες αυξάνουν την κατανάλωση υδατανθράκων πριν την αιμορραγία -λόγω της απώλειας αίματος και κατά συνέπεια θρεπτικών συστατικών- αλλά και λόγω μιας ασυνείδητης αναζήτησης για την ¨ενεργοποίηση¨ νευροδιαβιβαστών που σχετίζονται με την βελτίωση της διάθεσης, δεδομένου ότι οι υδατάνθρακες αυξάνουν την διαθεσιμότητα της τρυπτοφάνης, ενός προδρόμου της σεροτονίνης στον εγκέφαλο (Rossi & Tirapegui, 2004).
Μεταβολές στη Γεύση
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν και πολλές μεταβολές στην αίσθηση της γεύσης κατά τη διάρκεια του κύκλου η οποία μπορεί να επηρεάσει την πρόσληψη τροφής Ανάμεσα από τις γεύσεις που μελετήθηκαν, η όξινη γεύση είναι η μόνη η οποία μεταβλήθηκε με μειωμένη ευαισθησία στην ωχρινική φάση. Οι μεταβολές στη γεύση δεν συμβαίνουν μόνο στην ωχρινική φάση αλλά και στη θυλακιώδη φάση επηρεάζοντας την επιλογή τροφών που καταναλώνονται. Έτσι, η μειωμένη ευαισθησία στην όξινη γεύση ωθεί τον ανθρώπινο οργανισμό για την αναζήτηση τροφών με την συγκεκριμένη γεύση. Συνήθως, τροφές με αυτά τα χαρακτηριστικά θα πρέπει να καταναλώνονται με φειδώ και ιδιαίτερη προσοχή (Kuga, Ikeda&Suzuki, 1999).
Οι τροφές με όξινη γεύση είναι συχνά ζαχαρώδη ή με κάποια γλυκιά γεύση, όπως τα εσπεριδοειδή, τα αναψυκτικά και μερικές καραμέλες.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει αλλαγές στις τροφές που επιλέγονται στη διάρκεια του κύκλου με αυξημένη κατανάλωση των γλυκών και των ζαχαρωδών (Santos, 2013). Στην μελέτη των Alberti-Fidanzaet.al (1998), όπου αναλύθηκε η ευαισθησία στις γεύσεις, βρέθηκε ότι η ευαισθησία στην αλμυρή γεύση μειώνεται εξαιτίας της συγκέντρωσης της προγεστερόνης καθώς και η γλυκιά και η όξινη γεύση μπορεί να επηρεαστεί από την προγεστερόνη αλλά και από τα οιστρογόνα αντίστοιχα. Σύμφωνα με την συγκεκριμένη έρευνα, η ευαισθησία στη γλυκιά γεύση αυξήθηκε σύμφωνα με τα επίπεδα των οιστρογόνων και όταν η συγκέντρωση προγεστερόνης αυξάνει, αυξάνει ταυτόχρονα και η ευαισθησία στην πικρή γεύση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη έρευνα δεν διαπιστώνει επίδραση στην ευαισθησία της όξινης γεύσης. Μια άλλη ενδιαφέρουσα έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε το 2005 από τους Verma et.al , διερεύνησε την προτίμηση των αλμυρών τροφών σε όλες τις φάσεις του κύκλου. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας αυτής, παρατηρήθηκε ότι οι γυναίκες προτιμούν το ποπ κορν χωρίς αλάτι κατά την αιμορραγική φάση του κύκλου από ότι κατά τη διάρκεια της ωχρινικής φάσης. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες μελέτες δεν καταγράφουν μεταβολές στην αντίληψη της πικρής γεύσης, καταγράφονται θετικές συσχετίσεις μεταξύ της αντίληψης για την πικρή γεύση και την πρόσληψη θερμίδων, υδατανθράκων και λιπιδίων στην ωχρινική φάση του κύκλου. Φαίνεται ότι η πικρή γεύση σε μεγάλη ποσότητα, περιορίζει την πρόσληψη τροφής (Bachmanov & Beauchamp, 2007; Chandrashekar, et. al., 2006; Wu, etal., 2002).
Ο Ρόλος της Σεροτονίνης στην Επιθυμία Συγκεκριμένων Ειδών Τροφής
Τις τελευταίες δεκαετίες, τα ευρήματα πολλών ερευνών έχουν χαρακτηρίσει τον νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη, γνωστή ως 5-υδροξυτρυπταμίνη (5-ΗΤ), ως σημαντικό στοιχείο του ανθρώπινου βιολογικού συστήματος το οποίο επηρεάζει την διατροφή. Η σεροτονίνη εμπλέκεται στην σύνθεση του τρόπου διατροφής στη λειτουργία του εγκεφάλου και στο έλεγχο των γευμάτων καθώς και στην ώθηση για κατανάλωση τροφής (Blundell, 1992). H σεροτονίνη επίσης εμπλέκεται ως παράγοντας μεσολάβησης στη σχέση όρεξης και διάθεσης (Wurtman, 1993). Αυτή η υπόθεση βασίζεται στο δεδομένο ότι τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης σχετίζονται με την δυσφορική διάθεση. Θεωρείται επίσης ότι η έντονη επιθυμία για συγκεκριμένες τροφές υφίσταται έτσι ώστε να αυξηθούν τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλό.
Επιπλέον, υποστηρίζεται ότι, η επιθυμία αυτή είναι ένας μηχανισμός ο όποιος αποζημιώνει για την πιθανή έλλειψη σεροτονίνης πριν την έναρξη του εμμήνου κύκλου.
Έτσι, η κατανάλωση υδατανθράκων είναι μια μορφή ¨αυτοθεραπείας¨ για την βελτίωση της διάθεσης. Οι μηχανισμοί, μέσα από τους οποίους οι υδατάνθρακες επηρεάζουν την πρόσληψη της τρυπροφάνης στον εγκέφαλο στη συνέχεια αυξάνουν τη σύνθεση της σεροτονίνης. H σεροτονίνη επίσης φαίνεται να καθορίζει τον κορεσμό αναφορικά με το μέγεθος του γεύματος και τις αναστολές μετά το γεύμα. Κατά τη διάρκεια της προεμμηνορροϊκής φάσης, η δραστηριότητα της σεροτονίνης είναι χαμηλή και κατά συνέπεια υπάρχει αδυναμία ελέγχου της όρεξης. Συνεπώς, οι γυναίκες σε αυτή τη φάση είναι πιο ευαίσθητες σε ερεθίσματα (εσωτερικά και περιβαλλοντικά) τα οποία διευκολύνουν την κατανάλωση τροφών και δημιουργούν επιθυμία για συγκεκριμένες τροφές καθώς και διατρέχουν το κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης (Cheικh,etal.,1997).
Βιβλιογραφία
- Santos L (2011) Estado nutricional e consumo alimentar de mulheres jovens na fase lutea e folicular do ciclo menstrual. Revista de Nutricao. 242: 323-331
- Cheikh Ismail LI, Al-Hourani H, Lightowler HJ, Aldhaheri AS, Henry CJ (2009) Energy and nutrient intakes during different phases of the menstrual cycle in females in the United Arab Emirates. Ann Nutr Metab 54: 124-128. 18.
- Wurtman, R.J. et al. (1990) d-Fenfluramine . suppresses the increased calorie and carbohydrate intakes and improves the cycle and L-tryptophan on food intake in lean women. . Gynecol., 76, 296–301.
- Blundell, J. E. (1984). “Serotonin and appetite”. Neuropharmacology. 23 :1537–1551. doi:1016/0028-3908(84)90098-4
- Bachmanov AA, Beauchamp GK (2007) Taste receptor genes. Annu Rev Nutr 27: 389-414. 34.
- Alberti-Fidanza A, Fruttini D, Servili M (1998) Gustatory and food habit changes during the menstrual cycle. Int J Vitam Nutr Res 68: 149-153.
- Rossi L, Tirapegui J (2004) Serotoninergic system and its implications on physical exercise. Arq Bras Endocrinol Metabol 48: 227-233.
- Kuga M, Ikeda M, Suzuki K (1999) Gustatory changes associated with the menstrual cycle. Physiol Behav 66: 317-322
- Mcneil J, Doucet E (2012) Possible factors for altered energy balance across the menstrual cycle: a closer look at the severity of PMS, reward driven behaviors and leptin variations. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 163: 01-06. 21.
- Savouret, J.F.; Misrahi, M.; Milgrom, E. (1990) Molecular action of progesterone. J. Biochem 22, 579–594
- Schwartz DH, Romans SE, Meiyappan S, De Souza MJ, Einstein G (September 2012). “The role of ovarian steroid hormones in mood”. Horm Behav. 62 (4): 448–54
- Fernstrom, J.D. & Wurtman, R.J. (1971) Brain serotonin content: Increase following ingestion of carbohydrate diet. Science, 174, 1023–1025.
