Πως προωθούνται οι διατροφικές οδηγίες στις διαφορετικές γωνιές του κόσμου;
Η Διατροφική Πυραμίδα έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή της το 1992, και τα δεδομένα για την κατασκευή της προήλθαν από την μελέτη των 7 χωρών, μια μελέτη η οποία απέδειξε ότι η Μεσογειακή Διατροφή, δηλαδή εκείνο το διατροφικό πρότυπο που βασίζεται στην κατανάλωση οσπρίων, ελαιόλαδου, ψαριών, φρούτων, λαχανικών, λευκού κρέατος και κρασιού, συμβάλλει στην πρόληψη νοσημάτων όπως ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες. Έτσι, οι τροφές οι οποίες προτείνεται να καταναλώνει κάποιος καθημερινά τοποθετήθηκαν στην βάση της πυραμίδας, που είναι και φαρδύτερη, ενώ όσο πιο μικρή θα έπρεπε να είναι συχνότητα κατανάλωσής ενός τρόφιμου, τόσο πιο κοντά στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται.
Ουσιαστικά, δηλαδή, η Διατροφική Πυραμίδα είναι ένας τρόπος να επικοινωνηθούν πληροφορίες σχετικές με ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής στον γενικό πληθυσμό, με ελκυστικό και κατανοητό τρόπο. Παρόλα αυτά, η κάθε χώρα διαλέγει να προσαρμόσει αυτόν τον οδηγό στις ιδιαίτερες συνήθειες που μπορεί να έχουν οι πολίτες της γύρω από τη διατροφή (π.χ. στην πυραμίδα της Ιταλίας, τα ζυμαρικά είναι ξεχωριστή ομάδα τροφίμων), ή και να αντικατοπτρίσει την κουλτούρα της με ευφάνταστο τρόπο. Ενώ κανένας διατροφικός οδηγός δεν είναι άρτιος – όλοι έχουν διάφορα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα – παρουσιάζει ενδιαφέρον η μελέτη των προτάσεων των άλλων χωρών, και αυτό ενδεχομένως να οδηγήσει στην αναθεώρηση και στην αναβάθμιση των ήδη υπαρχόντων οδηγών.
Η.Π.Α. – MyPlate
Αφού πέρασαν 19 χρόνια από την κατασκευή της πρώτης διατροφικής πυραμίδας, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υιοθέτησαν ως διατροφικό οδηγό το MyPlate. Είναι ξεκάθαρα πιο απλοποιημένο από την πυραμίδα, όμως το χαρακτηρίζει μια ασάφεια. Στα μειονεκτήματά του είναι το γεγονός ότι δεν διαχωρίζει τα αμυλώδη λαχανικά, όπως οι πατάτες, από τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ενώ οι δύο κατηγορίες έχουν ξεκάθαρα διαφορετική διατροφική αξία. Δεν γίνεται διαχωρισμός επίσης του κρέας του κοτόπουλου από το κρέας των ψαριών ή του μοσχαριού. Ατυχής είναι δε η τοποθέτηση του γάλακτος στο σχήμα, καθώς φαίνεται σαν να πρέπει κάθε γεύμα να συνοδεύεται από γαλακτοκομικά.
Σύντομα μετά την δημοσίευση του MyPlate, το Harvard πήρε την πρωτοβουλία να προσθέσει κάποιες επιπλέον οδηγίες στο σχήμα, του τύπου «οι τηγανιτές πατάτες δεν κατατάσσονται στα λαχανικά». Επιπλέον, αντικατέστησε το γάλα με νερό. Αυτές οι μικρές αλλαγές τροποποίησαν σημαντικά τον οδηγό προς το καλύτερο.
Ουγγαρία – House of Healthy Nutrition
Ένα πολύχρωμο σπίτι έχει διαλέξει η Ουγγαρία για να βοηθήσει τους πολίτες να καταλάβουν τα βασικά γύρω από την υγιεινή διατροφή. Όπως και το MyPlate, στερείται σαφήνειας, αλλά είναι κάπως πιο εμπλουτισμένο, καθώς η καμινάδα του είναι από ζάχαρη και λίπος.
Κίνα – Food Guide Pagoda
Η Κίνα έχει διαλέξει να απεικονίσει τις διατροφικές οδηγίες με μία παγόδα, και όχι, δεν είναι η συμβατική διατροφική πυραμίδα απλά με τη μορφή παγόδας. Η παγόδα της Κίνας συμβουλεύει τους πολίτες να καταναλώνουν υψηλές ποσότητες γλυκοπατάτας, οσπρίων και σόγιας, ενώ στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκονται το αλάτι και το λάδι. Επίσης, η σύσταση για σωματική άσκηση είναι ξεκάθαρη, καθώς στο σχήμα είναι ενσωματωμένο και το σκίτσο του άνδρα που αθλείται.
Ιαπωνία – Spinning Top
Στην Ιαπωνία, ο διατροφικός οδηγός έχει το σχήμα μιας σβούρας που γυρίζει. Στην κορυφή, που είναι και το φαρδύτερο τμήμα του σχήματος υπάρχει ένα ανθρωπάκι που τρέχει, τονίζοντας της σημασία της άσκησης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κατανάλωση σιτηρών, η οποία υπερτερεί της προτεινόμενης κατανάλωσης για τα λαχανικά και τα φρούτα.
Γαλλία – Food Stairs
Το γεγονός ότι ο ίδιος ο διατροφικός οδηγός είναι σκάλες, ενθαρρύνει την σωματική άσκηση. Τα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται βρίσκονται προς τη βάση της σκάλας, ενώ στην κορυφή της σκάλας βρίσκεται κάτι που σπανίως υπάρχει ενσωματωμένο σε διατροφικές πυραμίδες: το νερό. Υπάρχει και ένας μεγεθυντικός φακός που δείχνει ποιων τροφίμων η κατανάλωση πρέπει να ελαχιστοποιηθεί, ενώ ενθαρρύνεται γενικά η πρακτική του να τρώει κανείς όταν πεινάει και να σταματάει όταν χορτάσει, καθώς, στην κατηγορία των δημητριακών, αναγράφεται ότι πρέπει να καταναλώνονται ανάλογα με την όρεξη.
Σουηδία – One minute advice
Στη Σουηδία, το μήνυμα είναι εντελώς απλοποιημένο, παρόλα αυτά δεν στερείται επιστημονικής βάσης. Ένα επιπλέον μήνυμα που ενσωματώνεται στις οδηγίες της Σουηδίας, είναι ότι το κόκκινο κρέας θα έπρεπε να καταναλώνεται αραιά, όχι μόνο για λόγους υγείας, αλλά και λόγω του μεγάλου οικολογικού αποτυπώματος που έχει. Έτσι, έχοντας σαν στόχο και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιδράσεων που έχουν στον πλανήτη οι ανθρώπινες δραστηριότητες, ενθαρρύνεται η προαγωγή της βιωσιμότητας και η προστασία του περιβάλλοντος.
Βραζιλία – Dietary Guidelines Book
Η Βραζιλία δεν χρησιμοποιεί διατροφικό οδηγό. Δεν εστιάζει ούτε σε θρεπτικά συστατικά, ούτε σε ομάδες τροφίμων. Αντιθέτως, το βιβλίο που έχουν δημοσιεύσει ενθαρρύνει τους πολίτες να μαγειρεύουν σπιτικό φαγητό και να εξασκούν την κριτική τους σκέψη όσον αφορά το μάρκετινγκ των τροφίμων. Δηλαδή, το βιβλίο προτρέπει τους πολίτες να μην προτιμούν τα έτοιμα μίγματα και τα προπαρασκευασμένα ή «στιγμιαία» φαγητά που πωλούνται, και αντιθέτως να προετοιμάζουν οι ίδιοι τα γεύματά τους. Ο χρυσός κανόνας που περνάνε στους πολίτης είναι ο εξής: «Πάντα να προτιμώνται τρόφιμα που έχουν υποστεί ελάχιστη ή καθόλου επεξεργασία, και φρέσκα γεύματα έναντι των επεξεργασμένων τροφών. Με άλλα λόγια, να προτιμώνται το γάλα, το νερό και τα φρούτα από τα αναψυκτικά και τα μπισκότα.» Η βιωσιμότητα της διατροφής για το περιβάλλον είναι επίσης ενσωματωμένη στον οδηγό τους, όπως συμβαίνει και με τη Σουηδία.
Πηγές
FAO