Οι καλύτερες και οι χειρότερες δίαιτες – 1η η Μεσογειακή δίαιτα

Ως η καλύτερη δίαιτα αναδείχθηκε η Μεσογειακή δίαιτα για τρίτη συνεχόμενη φορά ανάμεσα σε 35 δίαιτες για το 2020.

Την ίδια στιγμή 2^η στη λίστα βρέθηκε η δίαιτα DASH, 9^η η χορτοφαγική δίαιτα, 17^η η αυστηρά χορτοφαγική (vegan) δίαιτα, ενώ στις τελευταίες θέσεις βρέθηκαν οι δημοφιλείς δίαιτες Fast Diet 5:2 (είδος διαλειμματικής νηστείας), Atkins, Κετογονική (δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες) και Dukan (US News and World Report’s 2020 ranking of best diets).

Ανά περιόδους νέες δίαιτες κάνουν την εμφάνιση τους που υπόσχονται οφέλη όπως την γρήγορη απώλεια βάρους.

Συχνά αυτές οι δίαιτες δεν επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα για πολλούς λόγους με κύριο λόγο την απουσία επιστημονικής βάσης, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να είναι επικίνδυνες για την υγεία μας. Η κατάταξη των διαιτών κάθε χρόνο γίνεται από μια διεθνώς αναγνωρισμένη επιτροπή επιστημόνων υγείας στους τομείς της διατροφής, της παχυσαρκίας, του σακχαρώδους διαβήτη, της καρδιαγγειακής νόσου και της ψυχολογίας με βάση τα εκάστοτε διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα. Πιο συγκεκριμένα, κάθε χρόνο η επιτροπή αξιολογεί κάθε είδος δίαιτας με βάση τα εξής κριτήρια:

Κριτήρια με βάση τα οποία έγινε η αξιολόγηση των διαιτών

Βραχυπρόθεσμη απώλεια βάρους

Μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους

Ευκολία συμμόρφωσης

Θρεπτική πληρότητα (δηλαδή επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά)

Πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων

Πρόληψη και διαχείριση σακχαρώδους διαβήτη

Ασφάλεια

 

Η συντάκτρια σε θέματα υγείας στο U.S. News and World Report, Angela Haupt, επισημαίνει ότι το ενδιαφέρον τους βρίσκεται στις δίαιτες που έχουν αποδείξει την αξία τους μέσα από επιστημονικές μελέτες (LaMotte S., 2020). Στον παρακάτω πίνακα βρίσκεται η κατάταξη που έλαβαν για το 2020 δημοφιλείς δίαιτες.

	Καλύτερη δίαιτα (συνολικά)	Υγεία (θρεπτικά συστατικά και ασφάλεια)	Απώλεια βάρους	Γρήγορη απώλεια βάρους	Ευκολία συμμόρφωσης	Πρόληψη και διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη	Πρόληψη και διαχείριση καρδιαγγειακών νοσημάτων
Μεσογειακή	1η	1η	15η	27η	1η	1η	2η
DASH	2η	1η	10η	23η	6η	2η	3η
Χορτοφαγική	9η	12η	10η	18η	13η	11η	7η
Vegan	17η	23η	2η	10η	31η	2η	4η
Fast Diet 5:2	29η	29η	28η	21η	22η	32η	30η
Atkins	32η	33η	15η	3η	28η	28η	31η
Κετογονική	34η	35η	15η	3η	32η	24η	31η
Dukan	35η	33η	30η	21η	34η	35η	35η

US News and World Report’s 2020 ranking of best diets

Όπως φαίνεται στον παραπάνω πίνακα η Μεσογειακή δίαιτα κατατάχθηκε συνολικά ως η καλύτερη δίαιτα, ενώ κατατάχθηκε πρώτη και στις κατηγορίες που αφορούν την υγεία (θρεπτικά συστατικά και ασφάλεια), την ευκολία συμμόρφωσης, την πρόληψη και διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη.

Παράλληλα, κατατάχθηκε στη δεύτερη θέση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της στην πρόληψη και διαχείριση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) αποτελεί ένα πλάνο διατροφής που έχει στόχο την μείωση της αρτηριακής πίεσης. Τα οφέλη της όμως όπως φαίνεται είναι πολλά παραπάνω. Η χορτοφαγική και η vegan δίαιτα, όπως έχει αποδειχθεί, είναι υποστηρικτικές στην απώλεια βάρους, την πρόληψη και τη διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη και των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η Fast Diet 5:2, που αποτελεί ένα είδος διαλειμματικής νηστείας, φαίνεται να είναι αρκετά αναποτελεσματική σε όλες τους τομείς. Η Κετογονική (Keto) δίαιτα και η δίαιτα Atkins βρέθηκαν στις τελευταίες θέσεις, αν και οι δύο φαίνεται να είναι αρκετά αποτελεσματικές στη γρήγορη απώλεια βάρους. Και οι δύο δίαιτες στοχεύουν στην κέτωση, μια μεταβολική διαδικασία κατά την οποία ο οργανισμός χρησιμοποιεί τις αποθήκες λίπους στο σώμα αντί για υδατάνθρακες ως πηγή ενέργειας. Ωστόσο αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι μακροπρόθεσμα μία κετογονική δίαιτα δεν υπερτερεί στη μείωση του βάρος από μία μεσογειακού τύπου δίαιτα (Shai I. et al., 2008, Nordmann A.J. et al., 2006).

Πώς έγινε κατανομή των διαιτών σε κάθε κατηγορία

Υγεία (θρεπτικά συστατικά και ασφάλεια)

Κάθε δίαιτα πρέπει να παρέχει επαρκή ποσότητα θερμίδων και θρεπτικών συστατικών. Η κατάταξη των διαιτών στη συγκεκριμένη κατηγορία γίνεται με βάση την επάρκεια τους σε θρεπτικά συστατικά και το πόσο ασφαλείς είναι για την υγεία μας.

Απώλεια βάρους

Η κατάταξη των διαιτών σε αυτήν την κατηγορία γίνεται με βάση την βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους. Ενώ κάποιες δίαιτες παρέχουν βραχυπρόθεσμα την ίδια ή καλύτερη απώλεια βάρους από ότι μακροχρόνια, η μακροχρόνια απώλεια βάρους είναι πιο σημαντική για την υγεία.

Ευκολία συμμόρφωσης

Όσο πιο εύκολο είναι να εφαρμόσουμε μία δίαιτα, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να την ακολουθήσουμε για περισσότερο χρονικό διάστημα. Οι τομείς που εξετάστηκαν σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνουν την γευστικότητα, την επιβολή αυστηρών οδηγιών (π.χ. ο επιτρεπόμενος αριθμός γευμάτων την ημέρα).

Πρόληψη και διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη

Στην συγκεκριμένη κατηγορία οι δίαιτες αξιολογήθηκαν με βάση την ικανότητα της κάθε δίαιτας να προλαμβάνει και να διαχειρίζεται το διαβήτη.

Πρόληψη και διαχείριση καρδιαγγειακών νοσημάτων

Μία δίαιτα δεν μπορεί να βοηθήσει μόνο στην απώλεια βάρους αλλά και στη μείωση της χοληστερίνης, της αρτηριακής πίεσης και των τριγλυκεριδίων. Μία δίαιτα που αποφέρει θετικά αποτελέσματα στα παραπάνω είναι προστατευτική για τα καρδιαγγειακά νοσήματα (US News and World Report’s 2020 ranking of best diets).

Η Μεσογειακή δίαιτα                         

Η ωφέλιμη δράση της Μεσογειακής δίαιτας έχει φανεί μέσα από πληθώρα μελετών. Ανάμεσα στα οφέλη της είναι η μείωση του αυξημένου σωματικού βάρους και η προστατευτική δράση στα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον μεταβολισμό των λιπιδίων, την υπέρταση, το διαβήτη, τη φλεγμονή, διάφορες μορφές καρκίνου, τη νόσο Alzheimer και τη νόσο Parkinson (Tektonidis T.G. et al., 2015; Martínez-Gonzále et al., 2008; La Vecchia C., 2009; Buckland G. et al., 2013; Scarmeas N. et al., 2009; Gao X. et al., 2007; Núñez-Córdoba et al., 2009; Panagiotakos D.B. et al., 2005). Πρόκειται για μία δίαιτα που περιλαμβάνει υψηλή κατανάλωση εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, λαχανικών (συμπεριλαμβανομένων των πράσινων φυλλωδών λαχανικών, φρούτων, δημητριακών, ξηρών καρπών, οσπρίων, μέτρια κατανάλωση ψαριού, κρέατος, γαλακτοκομικών προϊόντων, κόκκινου κρασιού καθώς και μειωμένη πρόσληψη αυγών και γλυκών (Panagiotakos D.B. et al., 2005). Πιο συγκεκριμένα η Μεσογειακή δίαιτα παρουσιάζει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

Καθημερινή κατανάλωση	Εβδομαδιαία κατανάλωση	Μηνιαία κατανάλωση
8 μερίδες μη επεξεργασμένων δημητριακών συμπεριλαμβανομένων του ψωμιού ολικής αλέσεως, ζυμαρικών, ρυζιού	4-5 μερίδες πατάτες 4-5 μερίδες ψάρι 1-3 πουλερικά 1-3 αυγά 1-3 γλυκά	4-5 μερίδες κόκκινου κρέατος και προϊόντων κρέατος
2-3 μερίδες λαχανικά
4-6 μερίδες φρούτα
1-2 μερίδες άπαχα ή ημιάπαχα γαλακτοκομικά όπως τυρί, γιαούρτι, γάλα
Ελαιόλαδο στο μαγείρεμα
1-2 ποτήρια (120 mL/ ποτήρι) (κόκκινο) κρασί με την κατανάλωση γεύματος

Supreme Scientific Health Council, Hellenic Ministry of Health, 1999

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Buckland, G. et al. (2012). Adherence to the mediterranean diet and risk of breast cancer in the European prospective investigation into cancer and nutrition cohort study. International Journal of Cancer, 132(12), pp.2918-2927.
2. Gao, X. et al. (2007). Prospective study of dietary pattern and risk of Parkinson disease. The American Journal of Clinical Nutrition, 86(5), pp.1486-1494.
3. La Vecchia, C. (2009). Association between Mediterranean dietary patterns and cancer risk. Nutrition Reviews, 67, pp.S126-S129.
4. Martínez-González, M. et al. (2008). Adherence to Mediterranean diet and risk of developing diabetes: prospective cohort study. BMJ, 336(7657), pp.1348-1351.
5. Nordmann, A.J. et al. (2006). Effects of Low Carbohydrate vs Low Fat Diets on Weight Loss and Cardiovascular Risk Factors. Arch Intern Med. 166, pp. 285-293.
6. Nunez-Cordoba, J., Valencia-Serrano, F., Toledo, E., Alonso, A. and Martinez-Gonzalez, M. (2008). The Mediterranean Diet and Incidence of Hypertension: The Seguimiento Universidad de Navarra (SUN) Study. American Journal of Epidemiology, 169(3), pp.339-346.
7. Panagiotakos, D., Pitsavos, C. and Stefanadis, C. (2006). Dietary patterns: A Mediterranean diet score and its relation to clinical and biological markers of cardiovascular disease risk. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 16(8), pp.559-568.
8. Sandee LaMotte, C. (2020). Best and worst diets for 2020, ranked by experts, with a popular one near last. [online] CNN. Available at: https://edition.cnn.com/2020/01/02/health/best-diet-worst-diet-2020-wellness/index.html?fbclid=IwAR20cS8SnbPFDDmoTeivsWdIUaR3HrashGmUYl6UuBNpVdr7GlfpLv3goBA [Accessed 24 Jan. 2020].
9. Scarmeas, N. (2009). Physical Activity, Diet, and Risk of Alzheimer Disease. JAMA, 302(6), p.627.
10. Shai, I. et al. (2008). Weight Loss with a Low Carbohydrate, Mediterranean, or Low Fat Diet. The New England Journal of Medicine. 359,pp. 229-241.
11. Supreme Scientific Health Council, Ministry of Health and Welfare of Greece. (1999). Dietary guidelines for adults in Greece. Arch Hellen Med. 16, pp.516-524.
12. Tektonidis, T. et al. (2015). A Mediterranean diet and risk of myocardial infarction, heart failure and stroke: A population-based cohort study. Atherosclerosis, 243(1), pp.93-98.
13. US News and World Report’s 2020 ranking of best diets. [online] Available at: https://health.usnews.com/best-diet/best-diets-overall [Accessed 25 Jan. 2020]

Συντάκτης Άρθρου