0 Comments
Η τομάτα, ή αλλιώς ντομάτα είναι φυτό της οικογένειας των Στρυχνοειδών , ιθαγενές της Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής, από το Μεξικό μέχρι το Περού. Ζει μόνο μερικά χρόνια και συνήθως καλλιεργείται ως μονοετές φυτό.
Τον Μάιο του 2012 δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature το γονιδίωμα της τομάτας, ολοκληρωμένο κατά σχεδόν 80%. Το πρόγραμμα αποκωδικοποίησης του γονιδιώματος της τομάτας, γνωστό ως Tomato Genome Consortium, ξεκίνησε το 2003 Συνολικά στο πρόγραμμα συμμετείχαν 300 επιστήμονες από 14 χώρες. Το γονιδίωμα της τομάτας έχει 12 χρωμοσώματα, στα οποία βρίσκονται 31.760 γονίδια. Εκτιμάται ότι η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος θα οδηγήσει σε νέες ποικιλίες σε περίπου 5 χρόνια. Από βοτανικής άποψης η τομάτα είναι φρούτο (ράγα). Όμως με βάση μια δικαστική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών το 1893, η ντομάτα προκηρύχθηκε ως λαχανικό
Θερμίδες και θρεπτικά συστατικά
Η ντομάτα είναι φτωχή σε θερμίδες. Μια μέτρια ντομάτα βάρους περίπου 120 γραμμαρίων αποδίδει 22 θερμίδες, περιέχει 5 γραμμάρια υδατανθράκων, 1 γραμμάριο πρωτεϊνών και καθόλου λιπαρά.
Επίσης, η ντομάτα είναι καλή πηγή φυτικών ινών. Μια μέτρια ντομάτα μάς εφοδιάζει με 1,5 γραμμάριο φυτικών ινών. Οι περισσότερες φυτικές ίνες της ντομάτας ανήκουν στην ομάδα των αδιάλυτων φυτικών ινών, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευεργετικές για την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου.
Από πλευράς μικροθρεπτικών συστατικών, οι ντομάτες αποτελούν καλή πηγή πολλών βιταμινών και μετάλλων. Μια μέτρια ντομάτα καλύπτει το 28% των ημερήσιων αναγκών του ανθρώπινου οργανισμού σε βιταμίνη C, η οποία έχει αντιοξειδωτική δράση.
Η ντομάτα περιέχει επίσης φυλλικό οξύ, , το οποίο είναι απαραίτητο για την κυτταρική λειτουργία και την ανάπτυξη των ιστών. Η ντομάτα μας εφοδιάζει όμως και με κάλιο, ένα μέταλλο χρήσιμο για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και για την καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος. Ένα φλιτζάνι χυμού ντομάτας περιέχει 534 mg καλίου και ½ φλ. σάλτσα ντομάτας περιέχει 454 mg.
Η ντομάτα είναι πλούσια σε ουσίες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες που προστατεύουν τον οργανισμό από τις βλαβερές δράσεις των ελευθέρων ριζών. Τέτοιες ουσίες είναι το λυκοπένιο, το άλφα-λιποϊκό οξύ, η χολίνη, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη. Η αντιοξειδωτική ουσία της ντομάτας που «ξεχωρίζει» είναι το λυκοπένιο, ένα καροτενοειδές με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση ντομάτας και των προϊόντων της συνδέεται με πολλαπλά οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω της περιεκτικότητάς της στις προαναφερόμενες αντιοξειδωτικές ουσίες. Παρατηρείται ευεργετική επίδραση στην καρδιαγγειακή λειτουργία, στην όραση και στο δέρμα. Επίσης, πολλές μελέτες δείχνουν ότι η αυξημένη κατανάλωση τροφίμων με λυκοπένιο σχετίζεται με μειωμένα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
Το λυκοπένιο είναι μια πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία με αντικαρκινική δράση. Είναι δύο φορές ισχυρότερο από την β-καροτίνη (προβιταμίνη Α). Με την αντιοξειδωτική της δράση, εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου που παράγονται από το φυσιολογικό μεταβολισμό των κυττάρων. Οι ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου μπορούν, να οδηγήσουν σε αλλοιώσεις του DNA που με τη σειρά τους οδηγούν στον καρκίνο. Η συγκέντρωση και διαθεσιμότητα του λυκοπενίου είναι υψηλότερη όταν η ντομάτα είναι ψημένη. Για το λόγο αυτό οι σάλτσες ντομάτας περιέχουν υψηλές ποσότητες της ουσίας αυτής
Η κατανάλωση φρέσκων εποχιακών λαχανικών, μπορεί να συμβάλλει στην βελτίωση της υγείας αλλά και στην κάλυψη των καθημερινών αναγκών μας σε θρεπτικά συστατικά. Ακόμα και η ντομάτα, η οποία συνήθως αποφεύγεται η κατανάλωση της, καθώς πολλοί πιστεύουν πως έχει πολλές θερμίδες η ζάχαρη, στην πραγματικότητα αποτελεί μία εξαιρετική επιλογή για την βελτίωση της υγείας μας.
Βιβλιογραφία
- Hill (30 Μαΐου 2012) Tomato genome sequence bears fruit Nature. Ανακτήθηκε την 2 Ιουνίου 2012
- Li X, Wang Y, Chen S, Tian H, Fu D, Zhu B, Luo Y, Zhu H.Lycopene Is Enriched in Tomato Fruit by CRISPR/Cas9-Mediated Multiplex Genome Editing. Front Plant Sci. 2018 Apr
- Tommonaro G, Speranza G, De Prisco R, Iodice C, Crudele E, Abbamondi GR, Nicolaus B. Antioxidant activity and bioactive compound contents before and after in vitro digestion of new tomato hybrids. J Sci Food Agric. 2017 Dec
