0 Comments
Με στόχο την αντιμετώπιση της υπερβαρότητας και πολλές φορές της παχυσαρκίας με τη πάροδο των ετών έχουν δημιουργηθεί νέες στρατηγικές, έχουν γίνει δημοφιλείς και ευρέως υιοθετημένες. Ωστόσο, πολλές φορές αυτές οι νέες στρατηγικές, με άλλα λόγια νέες δίαιτες, βασίζονται κυρίως σε προσωπικές εντυπώσεις και αναφορές και όχι σε επιστημονικά δεδομένα.
Η σύσταση μιας δίαιτας σε μακροθρεπτικά συστατικά, δηλαδή λίπη, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, έχει λάβει σημαντική προσοχή τις τελευταίες δεκαετίες όσον αφορά τη πιθανή σημασία της στην απώλεια βάρους και τη διατήρηση του. Μία από τις ευρέως χρησιμοποιούμενες στρατηγικές για την απώλεια βάρους είναι και η δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων.
Η δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες
Η δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1 και έγινε δημοφιλής για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μέσω της δίαιτας Atkins τη δεκαετία του 1970. Όταν αναφερόμαστε σε μία δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες, εννοούμε μία διατροφή που όπως λέει και το όνομα της περιορίζει σημαντικά την κατανάλωση υδατανθράκων, ενώ βασίζεται στην κατανάλωση λίπους και πρωτεΐνης για την παροχή ενέργειας.
Πιο συγκεκριμένα, δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες μπορεί να χαρακτηριστεί μία δίαιτα όταν καλύπτεται έως 26% της ενεργειακής πρόσληψης από το θρεπτικό συστατικό αυτό ή όταν προσλαμβάνονται έως 130 γραμμάρια υδατανθράκων ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα. Παράλληλα, υφίσταται και οι δίαιτες πολύ χαμηλών υδατανθράκων όπου καλύπτεται έως 10% της ενεργειακής πρόσληψης από υδατάνθρακες ή με άλλα λόγια προσλαμβάνονται ημερησίως 20-50 γραμμάρια υδατανθράκων ανά κιλό σωματικού βάρους.
Το σωματικό βάρος
Μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες και υψηλή σε πρωτεΐνη έχει προταθεί για την αποτελεσματικότητα της στη μείωση του σωματικού βάρους αλλά και την αναστολή της ανάκτησης του. Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι συμβάλλει στη διατήρηση της άλιπης μάζας σώματος, την πρόκληση κορεσμού και την καταστολή της πείνας, τη μείωση της εναπόθεσης λίπους στο ήπαρ και την αύξηση της θερμογένεσης. Ωστόσο, μελέτες που συνέκριναν την αποτελεσματικότητα της δίαιτας χαμηλής σε υδατάνθρακες με τα τυπικά διατροφικά πρότυπα, όσον αφορά την απώλεια βάρους και τον μεταβολισμό της γλυκόζης, παρέχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών της μελέτης DIRECT, αρχικά φάνηκε ότι τα άτομα που ακολουθούσαν δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες και χωρίς περιορισμό θερμίδων πέτυχαν 40-50% μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σύγκριση με τις υπόλοιπες δίαιτες με περιορισμένες θερμίδες. Όμως, τα άτομα αυτά έτειναν να ανακτούν βάρος στους 12 μήνες κατά τη διάρκεια της φάσης διατήρησης του βάρους.
Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα μιας δίαιτας χαμηλών υδατανθράκων με τη αυτά της Μεσογειακής διατροφής, δεδομένου ότι είναι υποθερμιδικές, και στις δύο περιπτώσεις αναμένεται να επιτευχθεί απώλεια βάρους η οποία θα είναι μεγαλύτερη στην χαμηλών υδατανθράκων. Η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη απώλεια υγρών στην δίαιτα αυτή. Παράλληλα, πρέπει να τονιστεί το γεγονός πως εφαρμόζοντας τη Μεσογειακή διατροφή αναμένεται να υπάρχει μεγαλύτερη μείωση του λίπους, παρότι η διαφορά στο συνολικό βάρος είναι μικρότερη.
Η απώλεια βάρους
Οφείλουμε να μην ξεχνάμε επίσης ότι τα περισσότερα άτομα που εφαρμόζουν μία δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων επιτυγχάνουν μία βραχυπρόθεσμη αλλά σημαντική απώλεια βάρους, την οποία δεν μπορούν να διατηρήσουν. Βασική αιτία αποτελεί το γεγονός ότι με τις δίαιτες αυτές περιορίζεται σημαντικά η κατανάλωση ενός θρεπτικού συστατικού και μετά το πέρας της εφαρμογής της ο διαιτώμενος δεν γνωρίζει πως να διαχειριστεί το θρεπτικό συστατικό αυτό, οπότε και δεν γνωρίζει πως να το εντάξει στη διατροφή του ισορροπημένα. Σημείο κλειδί και όφελος μιας ισορροπημένης διατροφής, έναντι αυτών με τον περιορισμό των υδατανθράκων, είναι η διατροφική εκπαίδευση και υιοθέτηση ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής.
Εάν κάποιος θέλει να εφαρμόσει μία δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες καλό θα ήταν να προσέξει την ποιότητα των λιπών, καθώς κατά κύριο λόγο τείνει να είναι πολύ υψηλή σε κορεσμένα λιπαρά και πρωτεΐνες, το οποίο μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για την υγεία της καρδιάς, των νεφρών αλλά και των οστών. Ο συγκεκριμένος τύπος δίαιτας πιθανώς να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μία λύση για μία βραχυπρόθεσμη απώλεια βάρους, με την προϋπόθεση ότι βασίζεται σε τροφές με υψηλή θερμιδική αξία. Βεβαίως μία ισορροπημένη διατροφή, όπως η Μεσογειακή διατροφή, παρέχει τη δυνατότητα να καταναλώνεται ποικιλία τροφών χωρίς να αποκλείεται ούτε κάποιο θρεπτικό συστατικό ούτε κάποια τροφή.
Στην πραγματικότητα όμως εάν κάποιος θέλει να στοχεύσει σε μία μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους και κατά συνέπεια τη διατήρηση του, συστήνεται να επιλέξει ένα ισορροπημένο διατροφικό πρότυπο, όπως τη δική μας Μεσογειακή διατροφή, περιορίζοντας τη θερμιδική πρόσληψη ώστε να προκύψει ένα αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο και κατά συνέπεια η επιδιωκόμενη απώλεια βάρους. Αξίζει να αναφερθεί για ακόμη μία φορά ότι με μία ισορροπημένη διατροφή επιτυγχάνεται τόσο η απώλεια βάρους όσο και η διατροφική εκπαίδευση, ώστε να μπορεί ο διαιτώμενος να είναι «ετοιμοπόλεμος» να διαχειριστεί και να διατηρήσει το βάρος του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Tricò, D., Moriconi, D., Berta, R., Baldi, S., Quinones-Galvan, A., Guiducci, L., Taddei, S., Mari, A., & Nannipieri, M. (2021). Effects of Low-Carbohydrate versus Mediterranean Diets on Weight Loss, Glucose Metabolism, Insulin Kinetics and β-Cell Function in Morbidly Obese Individuals. Nutrients, 13(4), 1345.
- Jung, C. H., & Choi, K. M. (2017). Impact of High-Carbohydrate Diet on Metabolic Parameters in Patients with Type 2 Diabetes. Nutrients, 9(4), 322.
- Manzoni, G. M., Castelnuovo, G., & Molinari, E. (2008). Weight loss with a low-carbohydrate, Mediterranean, or low-fat diet. The New England journal of medicine, 359(20), 2170–2172.
- Freire R. (2020). Scientific evidence of diets for weight loss: Different macronutrient composition, intermittent fasting, and popular diets. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 69, 110549.
- Bueno, N. B., de Melo, I. S., de Oliveira, S. L., & da Rocha Ataide, T. (2013). Very-low-carbohydrate ketogenic diet v. low-fat diet for long-term weight loss: a meta-analysis of randomised controlled trials. The British journal of nutrition, 110(7), 1178–1187.
- Seid, H., & Rosenbaum, M. (2019). Low Carbohydrate and Low-Fat Diets: What We Don’t Know and Why we Should Know It. Nutrients, 11(11), 2749.
- Tobias, D. K., Chen, M., Manson, J. E., Ludwig, D. S., Willett, W., & Hu, F. B. (2015). Effect of low-fat diet interventions versus other diet interventions on long-term weight change in adults: a systematic review and meta-analysis. The lancet. Diabetes & endocrinology, 3(12), 968–979.
- Bilsborough, S. A., & Crowe, T. C. (2003). Low-carbohydrate diets: what are the potential short- and long-term health implications?. Asia Pacific journal of clinical nutrition, 12(4), 396–404.
