Το νερό αποτελεί ένα απαραίτητο συστατικό για την επιβίωση του ανθρώπινου οργανισμού. Περίπου το 60% του σωματικού μας βάρους αποτελείται από νερό. Το ποσοστό αυτό τροποποιείται βάσει του φύλου αλλά και της ηλικίας εντός ενός εύρους 45-75%. Το νερό εμπλέκεται σχεδόν σε κάθε βιολογική λειτουργία του σώματος και το επίπεδο ενυδάτωσης του επηρεάζει άμεσα το μεταβολισμό.
Το νερό κατανέμεται στο σώμα και διακρίνεται σε αυτό που υπάρχει εντός των κυττάρων, ενδοκυττάριο υγρό, και σε αυτό που βρίσκεται εκτός των κυττάρων, εξωκυττάριο υγρό.
Η αυξημένη πρόσληψη νερού σχετίζεται με απώλεια σωματικού βάρους, η οποία βασίζεται σε δύο μηχανισμούς: (α) μειωμένη σίτιση και (β) αυξημένη λιπόλυση. Από την άλλη πλευρά, ήπια αλλά χρόνια υποϋδάτωση συσχετίζεται με αυξημένο σωματικό βάρος και συνακόλουθες δυσλειτουργίες. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να διαδραματίζει η αγγειοτενσίνη II (AngII), η οποία είναι η κύρια ορμόνη που σχετίζεται με τη ρύθμιση των σωματικών υγρών.
Ας δούμε λοιπόν πως μπορεί να δρα η AngII…
Η AngII διεγείρει τη δίψα, την όρεξη για νάτριο, την απελευθέρωση της αντιδιουρητικής ορμόνης (ADH ή αγγειοπιεσίνη) για τη διατήρηση του νερού μέσω των νεφρών και την αγγειοσυστολή. Το κύριο φυσιολογικό σήμα για την αύξηση της AngII στο πλάσμα του αίματος είναι η εξωκυτταρική αφυδάτωση. Οι απαντήσεις του οργανισμού που αναφέρονται παραπάνω επιτρέπουν την ταχεία επαναφορά του όγκου του πλάσματος σε κανονικά επίπεδα, καταστέλοντας έτσι το σήμα για την παραγωγή AngII.
Η χρόνια αυξημένη AngII φαίνεται να εμπλέκεται σε διάφορες χρόνιες παθήσεις, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, ο καρκίνος και η νόσος Αλτσχάιμερ. Η χρόνια υποϋδάτωση μπορεί να οδηγεί σε συνεχή απελευθέρωση του AngII και σε μεταβολική δυσλειτουργία που εντοπίζεται στις χρόνιες αυτές παθήσεις.
Γενικότερα η βιβλιογραφία έχει αναδείξει τη σχέση μεταξύ της αυξημένης ενυδάτωσης και της απώλειας βάρους. Η αύξηση του μεταβολισμού είναι ένας πιθανός μηχανισμός που οδηγεί σε απώλεια βάρους, χάρη στην αυξημένη μιτοχονδριακή λειτουργία. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν σκεφτούμε ότι στα λιποκύτταρα η αύξηση της μιτοχονδριακής δραστηριότητας αυξάνει τη λιπόλυση. Η ρύθμιση του σωματικού βάρους είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και η αυξημένη πρόσληψη νερού πρέπει να αποτελεί μέρος των μέτρων που λαμβάνονται για τη μείωση των συνολικών παραγόντων κινδύνου.
Συνολικά, η επίδραση της χρόνιας και ήπιας υπουδάτωσης προάγει τη παχυσαρκία. Η αύξηση της AngII από εξωκυτταρική αφυδάτωση και η πιθανή μιτοχονδριακή δυσλειτουργία, μπορεί να συμβάλλουν όχι μόνο στην παχυσαρκία και στον διαβήτη, στην καρδιαγγειακή νόσο, στον καρκίνο και στη νόσο Αλτσχάιμερ.
Μεταβολισμός πρωτεϊνών – υδατανθράκων – λιπιδίων:
Η συρρίκνωση των κυττάρων, η οποία είναι αποτέλεσμα της υπερωσμωτικότητας, και η διόγκωση τους οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσματα στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπιδίων. Σε μελέτες έχει φανεί ότι υπο-οσμωτικότητα, η οποία είναι αποτέλεσμα της η υψηλής πρόσληψης υγρών, προάγει τη λιπόλυση σε συνδυασμό με την αντιστάθμιση της πρωτεόλυσης και της γλυκογονόλυσης. Αντίθετα, υπεροσμωτικότητα προκαλεί γλυκογονόλυση. Αναφορικά με τα ενεργειακά αποθέματα, τα αποτελέσματα της οξείας υπο-οσμωτικότητας μοιάζουν με αυτά της οξείας νηστείας. Θα μπορούσαμε να πούμε λοιπόν ότι η υψηλή πρόσληψη υγρών που οδηγεί σε υπο-οσμωτικότητα προκαλεί μείωση των αποθεμάτων του σωματικού σώματος.
6 λόγοι χάρη στους οποίους η ενυδάτωση μπορεί να συμβάλει στην απώλεια βάρους είναι:
- Το νερό είναι φυσικό κατασταλτικό της όρεξης.
- Το νερό αυξάνει την κατανάλωση θερμίδων.
- Το νερό συμβάλει στην απομάκρυνση των άχρηστων ουσιών από τον οργανισμό.
- Η κατανάλωση νερού μπορεί να περιορίσει τη πρόσληψη θερμίδων μέσω ροφημάτων.
- Το νερό είναι απαραίτητο για την καύση του λίπους.
- Το νερό βοηθάει στη σωματική άσκηση.
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
- Keller, U., Szinnai, G., Bilz, S., & Berneis, K. (2003). Effects of changes in hydration on protein, glucose and lipid metabolism in man: impact on health. European journal of clinical nutrition, 57 Suppl 2, S69–S74.
- Thornton, S. N., Even, P. C., & van Dijk, G. (2009). Hydration increases cell metabolism. International journal of obesity (2005), 33(3), 385–386.
- Thornton, S. N. (2016). Increased Hydration Can Be Associated with Weight Loss. Frontiers in nutrition, 3, 18.
- Luo, E. K., Huizen. J. (2018). Can water help you lose weight?. Medical News Today.
- Lang F. (2011). Effect of cell hydration on metabolism. Nestle Nutrition Institute workshop series, 69, 115–130.