Πώς θα περιορίσεις την αγορά ανθυγιεινών τροφίμων

Τα τρόφιμα που επιλέγουμε να αγοράσουμε σχετίζονται άμεσα με τη διατροφή που ακολουθούμε. Ενώ μπορεί να έχουμε πάρει την απόφαση να μπούμε στη διαδικασία να υιοθετήσουμε πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες ή ακόμη να ακολουθήσουμε μία συγκεκριμένη δίαιτα για οποιονδήποτε λόγο (απώλεια σωματικού βάρους, αύξηση μυϊκής μάζας, εγκυμοσύνη, προβλήματα υγείας κ.α.), είναι πολύ πιθανό να συναντήσουμε δυσκολίες κατά την προσπάθεια αυτή.

Μία από τις δυσκολίες που σίγουρα θα αντιμετωπίσει κανείς είναι να αντισταθεί στον πειρασμό να αγοράσει ανθυγιεινά τρόφιμα κατά την περιήγηση του στα καταστήματα τροφίμων.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά ενός προϊόντος

Έρευνες έχουν δείξει ότι το 63-76% της συνολικής θερμιδικής πρόσληψης των Αμερικάνων προέρχεται από τρόφιμα που βρίσκονται στα καταστήματα τροφίμων, όπως τα σουπερμάρκετ (Ver Ploeg M., et al., 2015, Drewnowski A., Rehm C., 2013). Η αντίσταση στην αγορά ανθυγιεινών τροφίμων δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Οι παράγοντες που σχετίζονται με την αγορά ενός προϊόντος είναι η εμφάνιση του ραφιού στο οποίο βρίσκεται το προϊόν καθώς και παράγοντες που σχετίζονται με το ίδιο το προϊόν (π.χ. μάρκα, διατροφική ετικέτα), η τιμολόγηση και παράγοντες που σχετίζονται με την προώθηση του προϊόντος, παράγοντες που σχετίζονται με το ίδιο το κατάστημα καθώς και παράγοντες που σχετίζονται με τη διαδικασία που λαμβάνει αποφάσεις ο πελάτης (Castro I.A., et al., 2018).

Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη διατροφική συμπεριφορά του ατόμου κατά τη διαδικασία των αγορών του είναι ο βαθμός κινητοποίησης για την επίτευξη του στόχου του (π.χ. απώλεια σωματικού βάρους), η διάρκεια νηστείας – αφαγίας που έχει προηγηθεί, η συναισθηματική πείνα κ.α.

Σε επίπεδο ραφιού, η τοποθεσία του προϊόντος μπορεί να επηρεάσει την οπτική επαφή μας με το προϊόν και κατά συνέπεια την πιθανότητα αγοράς του (Clement J., Aastrup J., Forsberg S.C., 2015, Atalay A.S., Bodur H.O., Rasolofoarison D., 2012). Έχουμε περισσότερη οπτική επαφή με τα προϊόντα που βρίσκονται οριζοντίως στο κέντρο του ραφιού με αποτέλεσμα αυτά τα προϊόντα να έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να επιλεχτούν σε σχέση με προϊόντα της ίδιας κατηγορίας που βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία (Atalay A.S., Bodur H.O., Rasolofoarison D., 2012). Σε επίπεδο προϊόντος, η συσκευασία συσχετίζεται με την πρόθεση μας να αγοράσουμε το συγκεκριμένο προϊόν, ενώ η επανειλημμένη επαφή μας σε ένα προϊόν αυξάνει την πιθανότητα να αγοράσουμε το προϊόν σε μεταγενέστερο χρόνο (Vilnai-Yavetz I., Koren R. 2013, Janiszewski, C., Kuo, A., Tavassoli, N.T. 2013). Επιπρόσθετα, η αναγραφή πληροφοριών στη συσκευασία ενός τροφίμου που σχετίζονται με την υγεία μπορεί να επηρεάσει θετικά είτε αρνητικά την αγοραστική συμπεριφορά μας. Τα άτομα που είναι κινητοποιημένα όσον αφορά τη διατροφή τους και έχουν την γνώση για να κατανοήσουν και να αξιολογήσουν τις διατροφικές ετικέτες, φαίνεται να έχουν χαμηλότερη πρόθεση να αγοράσουν πιο ανθυγιεινά προϊόντα (π.χ. τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε υδρογονωμένα (trans) λιπαρά).

Από την άλλη πλευρά, τα άτομα που είναι κινητοποιημένα όσον αφορά τη διατροφή τους, άλλα δεν έχουν την απαραίτητη γνώση ώστε να κατανοήσουν και να αξιολογήσουν σωστά τις διατροφικές ετικέτες έχουν υψηλότερη πρόθεση να αγοράσουν πιο ανθυγιεινά τρόφιμα (Howlett E., Burton S., Tangari A.H., Bui M. 2012, Howlett E., Burton S., Kozup J. 2008).

 

Τι μπορείς να κάνεις πρακτικά για να μειώσεις την αγορά ανθυγιεινών τροφίμων

Στη συνέχεια μπορείς να δεις τρόπους που μπορούν να σε βοηθήσουν πρακτικά να κάνεις πιο υγιεινές επιλογές τροφίμων, καθώς και να μειώσουν την επιθυμία σου να καταφύγεις στην αγορά ανθυγιεινών τροφίμων.

Βήμα 1^ο: Φτιάξε μία λίστα πριν πας για τις αγορές σου

Τα άτομα που επιλέγουν τα τρόφιμα που θα αγοράσουν ενώ βρίσκονται σε κάποιο κατάστημα τροφίμων έχουν χαμηλότερο αυτοέλεγχο και επιλέγουν πιο ανθυγιεινά τρόφιμα σε σχέση με όσους ακολουθούν συγκεκριμένες οδηγίες για τις αγορές τους π.χ. φτιάχνοντας μια λίστα αγορών με συγκεκριμένα προϊόντα και μάρκες (Bruyneel S., et al., 2006). Η λίστα θα σε βοηθήσει να αποφύγεις αυθόρμητες αγορές και θα μειώσει το άγχος σου. Αγόρασε μόνο ό,τι έχεις καταγράψει στη λίστα σου (Hensrud D., 2000).

Βήμα 2^ο: Ψώνισε μετά το γεύμα

Είναι πιο δύσκολο να αντισταθείς σε απερίσκεπτες αγορές και ανθυγιεινά τρόφιμα, που συνήθως είναι πλούσια σε λίπη, θερμίδες και νάτριο, όταν πεινάς. Προσπάθησε να πηγαίνεις για τις αγορές σου αφού έχεις καταναλώσει κάποιο γεύμα. Με αυτόν τον τρόπο θα περιορίσεις την επιθυμία σου για αγορά τροφίμων που δεν χρειάζεσαι πραγματικά και κυρίως ανθυγιεινών τροφίμων. Όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, το καλύτερο που έχεις να κάνεις αν χρειαστεί να ψωνίσεις με άδειο στομάχι είναι να πιεις αρκετό νερό ή να φας ένα φρούτο προτού πας στο σουπερμάρκετ (Hensrud D., 2000).

Βήμα 3^ο: Περιόρισε τις βόλτες μέσα στο κατάστημα

Επικεντρώσου στις αγορές που έχεις πραγματικά ανάγκη και μην τριγυρνάς στο σουπερμάρκετ άσκοπα. Κατευθύνσου κατευθείαν στους διαδρόμους και τα σημεία που βρίσκονται τα τρόφιμα της λίστας σου (Hensrud D., 2000).

Βήμα 4^ο: Διάβαζε τις ετικέτες των τροφίμων

Από το Μάιο του 1994, τα συσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να έχουν ετικέτα που να αναγράφει τα συστατικά τους. Κάθε ετικέτα πρέπει να αναγράφει πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος της μερίδας, τα συνολικά λίπη και τις ημερήσιες τιμές (Hensrud D., 2000). Ο διαιτολόγος σου είναι ο κατάλληλος για να σε εκπαιδεύσει στην καλύτερη κατανόηση και αξιολόγηση των διατροφικών ετικετών, ώστε να επιλέξεις το καλύτερο προϊόν ανάλογα με τις ανάγκες σου.

Σε κάθε περίπτωση, να θυμάσαι ότι όσοι πειρασμοί και να υπάρχουν εσύ είσαι αυτός που τελικά επιλέγει τι θα αγοράσει. Φυσικά, όλοι θα μπούμε στη διαδικασία να αγοράσουμε ανθυγιεινά τρόφιμα κάποια στιγμή (όπως και ο διαιτολόγος σου). Πάρε όμως τον έλεγχο της απόφασης στα χέρια σου. Και να θυμάσαι «παν μέτρον άριστον».

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Atalay, A.S., Bodur, H.O., Rasolofoarison, D. 2012. Central gaze cascade effect on product choice. J. Consum. Res. 39, 848-866
2. Bruyneel, S., Dewitte, S., Vohs, K.D., Warlop, L. 2006. Repeated choosing increases susceptibility to affective product features. Int. J. Res. Mark. 23, 215-225
3. Castro, I.A., Majmundar, A., Williams, C.B., Baquero, B. 2018. Customer Purchase Intentions and Choice in Food Retail Environments: A Scoping Review. Int. J. Environ. Res. Public Health. 15, 2493
4. Clement, J., Aastrup, J., Forserbg, S.C. 2015. Decisive visual saliency and consumers’ in-store decisions. J. Retail. Consum. Serv. 22, 187-194
5. Drewnowski, A., Rehm, C. 2013. Energy intakes of US children and adults by food purchase location and by specific food source. Nutr J. 12, 59
6. Hensrud, D. 2000. Mayo Clinic on Healthy Weight
7. Howlett, E., Burton, S., Kozup, J. 2008. How modification of the Nutrition Facts panel influences consumers at risk for heart disease. The case of trans fat. J. Public Policy Mark. 27, 83-97
8. Howlett, E., Burton, S., Tangari, A.H., Bui, M. 2012. Hold the Salt! Effects of Sodium information provision, sodium content, and hypertension on perceived cardiovascular disease risk and purchase intentions. J. Public Policy Mark. 314-318
9. Janiszewski, C., Kuo, A., Tavassoli, N.T. 2013. The influence of selective attention and inattention to products on subsequent choice. J. Consum. Res. 39, 1258-1274

10. Ver Ploeg, M., Mancino, L., Todd, J., Clay, D., Scharadin, B. 2015. Where do Americans usually shop for food and how do they travel to get there? Initial findings for the National Household Food Acquisition and Purchase Survey. Econ Res Serv Econ Inf Bull. EIB-138
11. Vilnai-Yavetz, I., Koren, R. 2013. Cutting through the clutter: Purchase intentions as a function of packaging instrumentality, aesthetics, and symbolism. Review Retail Distrib. Consum. Res. 23, 394-417

Συντάκτης Άρθρου