0 Comments
Οι οδηγίες που ακολουθούν ενδείκνυνται για ασθενείς με επηρεασμένη αναπνευστική λειτουργία, οι οποίοι χρειάζονται διαιτολογική παρέμβαση.
Στα νοσήματα που σχετίζονται με το αναπνευστικό ανήκουν εκείνοι με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), Χρόνια Βρογχίτιδα, Εμφύσημα, Ίνωση, Οξεία και Χρόνια Αναπνευστική Ανεπάρκεια.
Οι οδηγίες ως στόχο έχουν:
- Την προαγωγή και διατήρηση των λειτουργιών εισπνοής και εκπνοής των αναπνευστικών μυών.
- Την βελτίωση της ανταπόκρισης στην υποξία και την υπερκαπνία.
- Την διευκόλυνση της εξόδου από την μηχανική υποστήριξη
- Την προστασία από τις μολύνσεις
- Την προαγωγή της αντοχής σε οποιαδήποτε μορφή άσκησης
- Την προστασία από την υποθρεψία
Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι θα πρέπει:
Ο θεραπευόμενος να διατηρήσει το σωματικό του βάρος, αν αυτό κυμαίνεται σε φυσιολογικό εύρος, ή να χάσει το επιπλέον βάρος του αν είναι παχύσαρκος ή υπέρβαρος Όταν οι ασθενείς με προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα έχουν φυσιολογικό βάρος αναπνέουν με μεγαλύτερη ευκολία.
Στην περίπτωση υποθρεψίας ο θεραπευόμενος να ακολουθήσει διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε ενέργεια και πρωτεΐνες προκειμένου να γίνει ανάκτηση της μυικής μάζας και τυχόν διόρθωση του σωματικού βάρους.
Να καταναλώνονται τροφές ώστε το Αναπνευστικό Πηλίκο να είναι μικρότερο του 1.
Ως αναπνευστικό πηλίκο ορίζεται ο λόγος των μορίων διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται στον οργανισμό προς τα μόρια οξυγόνου που προσλαμβάνονται από αυτόν.
Όταν το αναπνευστικό πηλίκο είναι πάνω από 1 σημαίνει ότι παράγονται μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από ότι τα μόρια του οξυγόνου που προσλαμβάνονται. Αυτό έχει ως βασική επίπτωση την δυσκολία στην αναπνοή.
Τα μακροθρεπτικά συστατικά της δίαιτας (Πρωτεΐνες, Λίπη, Υδατάνθρακες) παρέχουν στον οργανισμό μόρια οξυγόνου, άρα συμβάλλουν ενεργά στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα.
Αν ο άνθρωπος καταναλώνει:
- Μόνο υδατάνθρακες το αναπνευστικό πηλίκο θα είναι ίσο με 1, γιατί τα μόρια οξυγόνου που παράγονται είναι ίσα με τα μόρια διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται.
- Μόνο πρωτεΐνες το αναπνευστικό πηλίκο θα είναι ίσο με 0,82.
- Μόνο λίπη το αναπνευστικό πηλίκο θα είναι ίσο με 0,70.
- Μικτή δίαιτα (συνδυασμό όλων των μακροθρεπτικών συστατικών) το αναπνευστικό πηλίκο θα είναι ίσο με 0,85.
Με βάση όλα τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα πρέπει να καταναλώνουν τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων, με ιδιαίτερη έμφαση στην κατανάλωση λιπών και πρωτεϊνών, προκειμένου να παραχθούν μικρές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα.
Ειδικότερα
Κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων πρωτεϊνών, ζωικής και φυτικής προέλευσης (υψηλής και χαμηλής βιολογικής αξίας αντίστοιχα), δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης. Οι πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζεται ο οργανισμός (αυτά που δεν παράγονται στον οργανισμό). Πηγές πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας είναι τα κόκκινα κρέατα, πουλερικά, αυγά, τυρί κτλ.
Η κατανάλωση των τροφίμων πρέπει να γίνεται μικρά και συχνά γεύματα, τουλάχιστον 3 κύρια και 3 ενδιάμεσα σνάκ. Τα μικρά γεύματα δεν προκαλούν κόπωση και συνεπώς επιβάρυνση της αναπνοής
Όταν ο ασθενής με νοσήματα του αναπνευστικού καταπίνει μεγάλες ποσότητες αέρα (αεροφαγία) μπορεί να δημιουργηθεί αίσθημα δυσφορίας ή επίπονος αερισμός, με αποτέλεσμα την μείωση της προσλαμβανόμενης τροφής. Για να αποφύγει την αεροφαγία, θα πρέπει:
- Η αναπνοή να γίνεται με κλειστά χείλη και κυρίως από το ρινικό διάφραγμα.
- Η εισπνοή να γίνεται από την μύτη και η εκπνοή από το στόμα.
- Επίσης η κατανάλωση τροφής θα πρέπει να γίνεται με αργό ρυθμό και να μασιέται καλά σε ένα ήρεμο και ήσυχο περιβάλλον.
Ο ασθενής θα πρέπει να τροποποιεί την υφή των τροφίμων που καταναλώνει, ώστε να μην δυσχεραίνεται η αναπνοή του. Αν θεωρεί ότι τα τρόφιμα με συμπαγή υφή («σκληρά») προκαλούν δυσφορία, μπορεί να καταναλώνει τρόφιμα μαλακής υφής (καλοβρασμένα ή καλοψημένα κρέατα, πουλερικά, ή ψάρι κτλ) και να αποφεύγει τα τηγανητά τρόφιμα ή τα ξεροψημένα.
Η επαρκής λήψη υγρών είναι επιβεβλημένη, ώστε να εξασφαλιστεί η ενυδάτωση του οργανισμού. Στους ασθενείς με ΧΑΠ και Αναπνευστική Ανεπάρκεια η αφυδάτωση δυσκολεύει την επαρκή κάθαρση των πνευμονικών εκκρίσεων με αποτέλεσμα την δημιουργία ινώδους ιστού στους πνεύμονες. Στις περισσότερες περιπτώσεις η πρόσληψη 2.0 – 2.5lt (8 – 10 ποτήρια) υγρών είναι επαρκής. Σε κάθε περίπτωση όμως ο ασθενής πρέπει να συμβουλευτεί την ιατρική ομάδα (γιατρό, διαιτολόγο κτλ) που τον παρακολουθεί για το πόσα υγρά θα πρέπει να λαμβάνει.
Σε πολλές περιπτώσεις ασθενείς με αναπνευστική δυσλειτουργία λαμβάνουν διάφορα φάρμακα (όπως βρογχοδιασταλτικά, κορτικοστεροειδή κτλ) που αλληλεπιδρούν με θρεπτικά συστατικά. Στις περιπτώσεις αυτές ο γιατρός και ο διαιτολόγος θα συστήσουν δίαιτα χαμηλή σε νάτριο δηλαδή σε αλάτι, [στο τέλος των οδηγιών παρατίθενται οδηγίες για την μειωμένη πρόσληψη νατρίου ή άλατος] και χαμηλή σε ζάχαρη (να αποφεύγετε την κατανάλωση γλυκών και τροφίμων που περιέχουν ζάχαρη, σουκρόζη γλυκόζη, μέλι, μαρμελάδα κτλ).
Αν ο ασθενής λαμβάνει συμπληρώματα διατροφής για την κάλυψη των αναγκών του σε ενέργεια, πρωτεΐνες και ιχνοστοιχεία, όταν η πρόσληψη τροφής δεν μπορεί να τις καλύψει (κυρίως στην οξεία φάση της νόσου ή σε πολύ προχωρημένο στάδιο αυτής). Για το είδος και την ποσότητα του συμπληρώματος θα πρέπει να συμβουλευτεί τον γιατρό και τον διαιτολόγο , ώστε να εξασφαλισθεί η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.
Για εξατομικευμένη διατροφική αγωγή απευθυνθείτε στον Διαιτολόγο σας, ο οποίος σε συνεργασία με τον γιατρό σας, θα σας δώσει τις κατάλληλες οδηγίες.
Ειδικές Οδηγίες για την μείωση της πρόσληψης νατρίου (αλατιού)
- Απομακρύνετε την αλατιέρα από την κουζίνα και το τραπέζι.
- Αποφύγετε να καταναλώνετε έτοιμα φαγητά σε κονσέρβες ή κατεψυγμένα.
- Προκειμένου να βελτιώσετε τη γεύση των φαγητών δοκιμάστε μπαχαρικά, βότανα, μυρωδικά, ξύδι, λεμόνι.
- Διαβάζετε τις ετικέτες με τα συστατικά στις συσκευασίες των τροφίμων, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη περιεκτικότητα σε νάτριο ή αλάτι.
- Αποφύγετε τρόφιμα που περιέχουν αλάτι, σάλτσα σόγιας, μαγειρική σόδα (δικαρβονικό νάτριο) και γενικά όποιο συστατικό περιέχει τη λέξη νάτριο.
- Φτιάξτε το δικό σας ζωμό λαχανικών, πουλερικών ή κρέατος γιατί οι ζωμοί του εμπορίου σε κύβο ή κονσέρβα περιέχουν πολύ αλάτι.
- Όταν τρώτε σε εστιατόρια αποφύγετε φαγητά που είναι καπνιστά ή μαριναρισμένα ή περιέχουν ζωμό, πίκλες, σάλτσα σόγιας, σάλτσα τομάτας, σάλτσα μουστάρδας, σάλτσα cocktail, παρμεζάνα. Γενικά ρωτήστε τι περιέχει το φαγητό, ζητήστε τις σάλτσες ξεχωριστά και ζητήστε να μην προσθέσουν αλάτι στο δικό σας πιάτο
