0 Comments
Το φυλλικό οξύ και το φολικό οξύ ανήκουν στην ομάδα των υδατοδιαλυτών βιταμινών του συμπλέγματος Β. Το φυλλικό οξύ εμφανίζεται φυσικά στα τρόφιμα ενώ το φολικό οξύ είναι η συνθετική μορφή αυτής της βιταμίνης.
Το φυλλικό οξύ βρίσκεται στα φασόλια, σε διάφορα χόρτα, στους ηλιόσπορος και σε πολλά άλλα φρούτα και λαχανικά.
Το σώμα απορροφά το φυλλικό οξύ γρηγορότερα από ό, τι απορροφά το φολικό οξύ. Επίσης το φολικό οξύ πρέπει να μετατραπεί σε ενεργή μορφή μέσα στο έντερο πριν να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί από τους μηχανισμούς του σώματος μας.
Παίζει πολύ βασικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπινου οργανισμού βοηθώντας την κατασκευή και την επιδιόρθωση του DNA, της διπλής έλικας δηλαδή που φέρει το εγχειρίδιο λειτουργίας του σώματος και βοηθά επίσης το σώμα στον μεταβολισμό ορισμένων αμινοξέων. Η έλλειψη του έχει συσχετιστεί με την αναιμία, καθώς και με προβλήματα υγείας στο νεογνό.
Από τον Ιανουάριο του 1998, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ προχώρησε στην ενίσχυση με φολικό οξύ διαφόρων προϊόντων, όπως είναι τα δημητριακά πρωινού.
Ο κύριος στόχος αυτού του προγράμματος ήταν η πρόληψη γεννήσεων παιδιών με προβλήματα του νευρικού σωλήνα. Ήταν όμως λογικό πριν από την έναρξη του προγράμματος, να εκφραστούν ανησυχίες για το ενδεχόμενο υπερβολικής τελικά πρόσληψης φολικού οξέος και ποια θα είναι τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσουν στον οργανισμό, διότι το φολικό οξύ πέραν από τα μεμονωμένα σκευάσματα υπάρχει ευρέως και στα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής.
Φολικό οξύ και βιταμίνη Β12
Μεγάλες ποσότητες φολικού οξέος μπορούν να συγκαλύψουν τις βλαβερές επιδράσεις της ανεπάρκειας της βιταμίνης Β12 «διορθώνοντας» την μεγαλοβλαστική αναιμία που προκαλείται από ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, χωρίς όμως να διορθώνει της νευρολογικής φύσης βλάβες που εμφανίζονται με την έλλειψη της βιταμίνης Β12. Η μη αντιμετώπιση της έλλειψης αυτής μπορεί να παρουσιάσει μόνιμη βλάβη των νεύρων. Για αυτούς τους λόγους, η πρόσληψη φολικού οξέος από εμπλουτισμένα τρόφιμα και συμπληρώματα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1.000 mcg ημερησίως σε υγιείς ενήλικες.
Έρευνες σε ηλικιωμένους έδειξαν λοιπόν ότι η εξασθένηση της γνωστικής λειτουργίας μπορεί να είναι σύμπτωμα της χαμηλής βιταμίνης Β12 σε συνδυασμό με υψηλές ποσότητες φολικού στο αίμα. Όταν όμως οι τιμές στο αίμα της βιταμίνης Β12 ήταν φυσιολογικές, η υψηλή τιμή φολικού στον ορό του αίματος συσχετίστηκε με προστασία έναντι της γνωστικής εξασθένησης.
Φολικό οξύ και Εγκυμοσύνη
Η επαρκής πρόσληψη φυλλικού οξέος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι απαραίτητη για την σωστή ανάπτυξη του μωρού και την μείωση όπως είπαμε και παραπάνω του κινδύνου εμφάνισης δυσπλασιών. Επειδή πολλές γυναίκες αποτυγχάνουν να πάρουν την απαραίτητη ποσότητα φυλλικού μόνο από τα τρόφιμα, στην αναπαραγωγική ηλικία συχνά ενθαρρύνονται να λαμβάνουν συμπληρώματα φολικού οξέος.
Σε μια μελέτη, τα παιδιά ηλικίας 4 και 5 ετών των οποίων οι μητέρες κατανάλωναν πάνω από 1.000 mcg φολικού οξέος ημερησίως κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είχαν χαμηλότερη βαθμολογία στις εξετάσεις ανάπτυξης του εγκεφάλου, από τα παιδιά των γυναικών που έπαιρναν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης 400-999 mcg ημερησίως.
Άλλη μελέτη συνδέει τα υψηλά επίπεδα φολικού οξέος στο αίμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με μεγαλύτερο κίνδυνο αντίστασης στην ινσουλίνη σε παιδιά ηλικίας 9-13 ετών.
Αν και χρειάζονται περαιτέρω έρευνες, ίσως είναι καλύτερο να αποφύγετε τις υπερβολικές δόσεις φολικού οξέος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εκτός αν είναι οδηγία του γιατρού σας.
Φολικό οξύ και Καρκίνος
Η πρόσληψη φολικού οξέος συσχετίζεται με προστατευτικά αποτελέσματα για κάποιους τύπους καρκίνου, ελάχιστα ή καθόλου αποτελέσματα για άλλους, καθώς και πιθανότητα αυξημένου κινδύνου εμφάνισης με υψηλότερη πρόσληψη φολικού οξέος σε κάποιες άλλες μορφές καρκίνου.
Κάποιες πρώτες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη 800 mcg έως 1 g φολικού οξέος ημερησίως μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης τύπων καρκίνου.
Στοιχεία από μελέτες σε ζώα και ανθρώπους δείχνουν συνολικά ότι τα συμπληρώματα φυλλικού οξέος μπορεί να εμποδίσουν την έναρξη του καρκίνου αλλά μπορεί και να προάγουν την πρόοδο των προκαρκινικών αλλοιώσεων. Μέχρι να γίνουν περισσότερες έρευνες, τα άτομα με ιστορικό καρκίνου ή άτομα με υψηλό ποσοστό προδιάθεσης πρέπει να αποφεύγουν τις υψηλές δόσεις φολικού οξέος.
Η συνιστάμενη ημερήσια πρόσληψη για το φυλλικό οξύ είναι 400 mcg ημερησίως για τους περισσότερους ενήλικες, 600 mcg κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και 500 mcg κατά το θηλασμό. Οι δόσεις των συμπληρωμάτων κυμαίνονται συνήθως από 400-800 mcg.
Τα συμπληρώματα φυλλικού οξέος πωλούνται χωρίς ιατρική συνταγή και γενικά θεωρούνται ασφαλή όταν λαμβάνονται στις δόσεις που προαναφέραμε. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις ασθενών π.χ. ασθενείς με επιληπτικές κρίσεις που το φολικό οξύ μπορεί να αλληλoεπιδράσει με την φαρμακευτική τους αγωγή. Έτσι, αν κάποιος λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να συμβουλευτεί έναν επαγγελματία υγείας πριν ξεκινήσει την λήψη φολικού οξέος.
Βιβλιογραφία
- https://www.health.harvard.edu/newsletter_article/Folic_acid_Too_much_of_a_good_thing
- https://www.healthline.com/nutrition/folic-acid-side-effects?fbclid=IwAR1Iko5FI-i7QOJXGdUaxhzGZ7-4WVR056OXtxsnrdYeM8S7SRJYdzfSD-k
- Valera-Gran D, et al ,INMA Project. Effect of maternal high dosages of folic acid supplements on neurocognitive development in children at 4-5 y of age: the prospective birth cohort Infancia y Medio Ambiente (INMA) study. Am J Clin Nutr. 2017 Sep;106(3):878-887
- Martha Savaria Morris, Paul F Jacques, Irwin H Rosenberg, and Jacob Selhub Folate and vitamin B-12 status in relation to anemia, macrocytosis, and cognitive impairment in older Americans in the age of folic acid fortification Am J Clin Nutr. 2007 Jan; 85(1): 193–200.
- https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/
- Renee Pieroth, Stephanie Paver, Sharon Day ,Carolyn Lammersfeld Folate and Its Impact on Cancer Risk Curr Nutr Rep. 2018; 7(3): 70–84.
