Η καρδιαγγειακή νόσος (CVD) είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου παγκοσμίως, υπεύθυνη για περισσότερο από το 40% των θανάτων.
Περιλαμβάνει στεφανιαίες καρδιακές παθήσεις (ΚΝΣ), όπως στηθάγχη και καρδιακή προσβολή, εγκεφαλοαγγειακή νόσο (εγκεφαλικό επεισόδιο) και περιφερικές αρτηριακές παθήσεις.
Η υποκείμενη νόσος της CVD είναι η αθηροσκλήρωση, μια σύνθετη παθολογική διαδικασία στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων.
Πολλοί παράγοντες κινδύνου προωθούν τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης και οι παράγοντες συμπεριφοράς (π.χ. καπνός, σωματική δραστηριότητα, δίαιτα και αλκοόλ) και μεταβολικοί παράγοντες κινδύνου (π.χ. παχυσαρκία, αυξημένα λιπίδια αίματος, αρτηριακή πίεση και γλυκοζη αίματος) διαδραματίζουν βασικό ρόλο την αιτιολογία.
Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες μεταβολικού κινδύνου αναλύθηκαν από τη δεκαετία του 1920, όπως η υπέρταση, η υπεργλυκαιμία και η ουρική αρθρίτιδα. Η διατροφή παίζει ένα από τους βασικότερους ρόλους στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ιδιαίτερα τα ψάρια συνιστώνται ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής και θεωρούνται βασικό συστατικό μιας δίαιτας με υψηλή καρδιοπροστασία.
Αποτελούν σημαντική πηγή ποικιλίας θρεπτικών ουσιών, όπως τα ν- 3 λιπαρά οξέα, οι πρωτεΐνες, το σελήνιο, το ιώδιο, η βιταμίνη D και η ταυρίνη. Οι τρέχουσες διατροφικές συστάσεις διαφόρων κυβερνητικών οργάνων συνιστούν την κατανάλωση ψαριών μία έως τρεις φορές την εβδομάδα.
Τα ψάρια μπορούν να ταξινομηθούν ως λιπαρά, μεσαία λιπαρά και άπαχα ανάλογα με την ποσότητα λίπους στον ιστό του σώματος, όπου τα λιπαρά ψάρια περιέχουν περισσότερα από 8 g λίπους ανά 100 g, τα μεσαία λιπαρά ψάρια περιέχουν 2-8 g λίπους ανά 100 g και το άπαχο ψάρι περιέχει λιγότερο από 2 g λίπους ανά 100 g. Ενώ η ποσότητα λίπους ποικίλει σημαντικά στα λιπαρά ψάρια, είναι σχετικά σταθερή στα άπαχα ψάρια. Η περιεκτικότητα και η συγκέντρωση των θρεπτικών ουσιών ποικίλλουν μεταξύ των ειδών και οι μεγαλύτερες διαφορές είναι μεταξύ λιπαρών και άπαχων ψαριών.
Τα λιπαρά ψάρια έχουν υψηλότερο επίπεδο ω– 3 λιπαρών οξέων και λιποδιαλυτή βιταμίνη D, αλλά σε αντίθεση με τα άπαχα ψάρια περιέχουν περισσότερο ιώδιο και ταυρίνη .
Το ψάρι περιέχει ένα μοναδικό συνδυασμό πρωτεϊνών υψηλής ποιότητας.
Οι πρωτεΐνες των ψαριών έχουν βρεθεί ότι έχουν ευεργετικές επιδράσεις στο λιπιδαιμικό προφίλ.
Μια νορβηγική τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (RCT) ανέφερε μείωση των συγκεντρώσεων των τριγλυκεριδιών που κυκλοφορούν τόσο σε νηστεία όσο και μετά το γεύμα σε συμμετέχοντες που καταναλώνουν πρωτεΐνες από άπαχα ψάρια (π.χ. μπακαλιάρο και χτένια), σε σύγκριση με την πρόσληψη πηγών πρωτεϊνών μη θαλασσινών (άπαχο κρέας: κοτόπουλο, βόειο κρέας, γαλοπούλα, χοιρινό, αυγό και γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά).
Οι ωφέλιμες αλλαγές στα προφίλ των λιπιδίων έχουν επίσης παρατηρηθεί σε μελέτες σε ζωικά πρότυπα, τόσο σε κουνέλια που λαμβάνουν πρωτεΐνες ψαριών (γάδο) σε σύγκριση με καζεΐνη ή πρωτεΐνη γάλακτος όσο και σε αρουραίους που λαμβάνουν πρωτεΐνες ιχθύων σε σύγκριση με πρωτεΐνη καζεΐνης ή σόγιας. Σε μελέτες σε ζώα, έχουν προταθεί διατροφικές πρωτεΐνες για τη ρύθμιση του μεταβολισμού των λιπιδίων και για την επιβράδυνση τόσο της απορρόφησης όσο και της σύνθεσης των λιπιδίων και για την περαιτέρω προώθηση της απέκκρισης λιπιδίων. Οι υπεύθυνοι μηχανισμοί της πρωτεΐνης ψαριών στον μεταβολισμό των λιπιδίων δεν έχουν πλήρως αναγνωριστεί, ωστόσο τόσο η σύνθεση των αμινοξέων όσο και τα βιοδραστικά πεπτίδια μπορεί να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο.
Παράλληλα έχουν βρεθεί ευεργετικά αποτελέσματα της ταυρίνης στους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου μέσω της μείωσης του σωματικού βάρους, της μείωσης των λιπίδιων του αίματος, της αθηρωμάτωσης καθώς και της φλεγμονής.
Τα αποτελέσματα κατά της παχυσαρκίας της ταυρίνης μπορεί εν μέρει να οφείλονται στην καταστολή της φλεγμονής στον λιπώδη ιστό. Πρόσφατα, η ταυρίνη έχει βρεθεί ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση στους ανθρώπους, όπου οι συμμετέχοντες έλαβαν είτε συμπληρώματα ταυρίνης (1,6 g / ημέρα) είτε εικονικό φάρμακο για 12 εβδομάδες. Αυτή η μείωση μπορεί να οφείλεται στη βελτιωμένη αγγειακή λειτουργία της ταυρίνης, πιθανώς μέσω του ανταγωνισμού της δράσης της Αγγειοτενσίνης ΙΙ που επηρεάζει την αρτηριακή πίεση.
Τα ω- 3 λιπαρά οξέα είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA) που απαντώνται στα φυτά (π.χ. σόγια, μουστάρδα, καρυδιά, λιναρόσπορος) και ψάρια.
Τα μακράς αλύσου n -3 λιπαρά οξέα και ιδιαίτερα το εικοσαπενταενοϊκό οξύ (ΕΡΑ) και δοκοσαεξαενοϊκό οξύ (DHA) είναι κυρίως παρόντα σε λιπαρά ψάρια , ωστόσο, και το άπαχο ψάρι είναι επίσης μια πηγή για ω-3 λιπαρά οξέα, καθώς περιέχει περίπου 260 mg ανά 100 g. Η ΕΡΑ και η DHA είναι υπεύθυνες για βιολογικές δράσεις, όπως η διατήρηση της κυτταρικής μεμβράνης, η ρύθμιση των φλεγμονωδών διεργασιών και η μείωση της έκκρισης των προ-φλεγμονωδών κυτοκινών επηρεάζουν τόσο το μεταβολισμό των λιπιδίων όσο και τη θρόμβωση και παίζουν τον κύριο παράγοντα καρδιαγγειακής προστασίας. Επιπλέον, τα ω– 3 λιπαρά οξέα έχουν αποδειχθεί ότι ρυθμίζουν τις οδούς που ελέγχουν την αποθήκευση λίπους και την κινητοποίηση λίπους και τη μείωση των διαδικασιών συσσώρευσης λιπιδίων. Η πρόσληψη δύο έως τριών μερίδων / εβδομάδα ποικιλίας θαλασσινών παρέχει μια συνιστώμενη πρόσληψη EPA και DHA (250,0 mg / d), ωστόσο η πρόσληψη ποικίλει ανά ηλικία.
Τέλος, η βιταμίνη D που βρίσκεται φυσικά στα ψάρια και παράγεται επίσης στο δέρμα από την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας από το ηλιακό φως, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που είναι σημαντική για την οστική υγεία και την ομοιοστασία του ασβεστίου. Συμβάλλει στην προστασία την καρδιαγγειακών παθήσεων και μπορεί επίσης να έχει αντιφλεγμονώδη επίδραση στα ανθρώπινα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Βιβλιογραφία
- Mendis, S.; Puska, P.; Norrving, B. Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control; World Health Organization: Genevea, Switzerland, 2011.
- World Health Organization. Global Status Report on Noncommunicable Diseases 2014; World Health Organization: Genevea, Switzerland, 2011.
- Eckel, R.H.; Grundy, S.M.; Zimmet, P.Z. The metabolic syndrome. Lancet2005, 365, 1415–1428.
- Cameron, A.J.; Boyko, E.J.; Sicree, R.A.; Zimmet, P.Z.; Soderberg, S.; Alberti, K.G.; Tuomilehto, J.; Chitson, P.; Shaw, J.E. Central obesity as a precursor to the metabolic syndrome in the AusDiab study and Mauritius. Obesity2008, 16, 2707–2716.
- Lea, T. Immunologiog Immunologiske Teknikker, 3rd ed.; Fagbokforl: Bergen, Norway, 2006. (In Norwegian)
- Piepoli, M.F.; Hoes, A.W.; Agewall, S.; Albus, C.; Brotons, C.; Catapano, A.L.; Cooney, M.-T.; Corra, U.; Cosyns, B.; Deaton, C.; et al. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. Heart J.2016, 37, 2315–2381.
- Mozaffarian, D.; Appel, L.J.; Van Horn, L. Components of a cardioprotective diet: New insights. Circulation2011, 123, 2870–2891.
- Skåre, J.U.; Brantsæter, A.L.; Frøyland, L.; Hemre, G.-I.; Knutsen, H.K.; Lillegaard, I.T.L.; Torstensen, B. Benefit-Risk Assessment of Fish and Fish Products in the Norwegian Diet—An Update; Norwegian Scientific Committee for Food Safety (VKM): Oslo, Norway, 2014. (In Norwegian)
- Lund, E.K. Health benefits of seafood; is it just the fatty acids? Food Chem.2013, 140, 413–420.
- Jayedi, A.; Shab-Bidar, S.; Eimeri, S.; Djafarian, K. Fish consumption and risk of all-cause and cardiovascular mortality: A dose-response meta-analysis of prospective observational studies. Public Health Nutr.2018, 21, 1297–1306.
- Raatz, S.K.; Silverstein, J.T.; Jahns, L.; Picklo, M.J. Issues of fish consumption for cardiovascular disease risk reduction. Nutrients2013, 5, 1081–1097.
- Panagiotakos, D.B.; Zeimbekis, A.; Boutziouka, V.; Economou, M.; Kourlaba, G.; Toutouzas, P.; Polychronopoulos, E. Long-term fish intake is associated with better lipid profile, arterial blood pressure, and blood glucose levels in elderly people from Mediterranean islands (MEDIS epidemiological study). Sci. Monit.2007, 13, CR307–CR312.
- Strom, M.; Halldorsson, T.I.; Mortensen, E.L.; Torp-Pedersen, C.; Olsen, S.F. Fish, n-3 fatty acids, and cardiovascular diseases in women of reproductive age: A prospective study in a large national cohort. Hypertension2012, 59, 36–43.
- Li, Y.H.; Zhou, C.H.; Pei, H.J.; Zhou, X.L.; Li, L.H.; Wu, Y.J.; Hui, R.T. Fish consumption and incidence of heart failure: A meta-analysis of prospective cohort studies. Med. J.2013, 126, 942–948.
- Chowdhury, R.; Stevens, S.; Gorman, D.; Pan, A.; Warnakula, S.; Chowdhury, S.; Ward, H.; Johnson, L.; Crowe, F.; Hu, F.B.; et al. Association between fish consumption, long chain omega 3 fatty acids, and risk of cerebrovascular disease: Systematic review and meta-analysis. BMJ2012, 345, e6698.
- Heine-Broring, R.C.; Brouwer, I.A.; Proenca, R.V.; van Rooij, F.J.; Hofman, A.; Oudkerk, M.; Witteman, J.C.M.; Geleijnse, J.M. Intake of fish and marine n-3 fatty acids in relation to coronary calcification: The Rotterdam Study. J. Clin. Nutr.2010, 91, 1317–1323.
- Takata, Y.; Zhang, X.; Li, H.; Gao, Y.T.; Yang, G.; Gao, J.; Cai, H.; Xiang, Y.-B.; Zheng, W.; Shu, X.-O. Fish intake and risks of total and cause-specific mortality in 2 population-based cohort studies of 134,296 men and women. J. Epidemiol.2013, 178, 46–57.
- Streppel, M.T.; Ocke, M.C.; Boshuizen, H.C.; Kok, F.J.; Kromhout, D. Long-term fish consumption and n-3 fatty acid intake in relation to (sudden) coronary heart disease death: The Zutphen study. Heart J.2008, 29, 2024–2030.
- Ramel, A.; Jonsdottir, M.T.; Thorsdottir, I. Consumption of cod and weight loss in young overweight and obese adults on an energy reduced diet for 8-weeks. Metab. Cardiovasc. Dis.2009, 19, 690–696.
- Aadland, E.K.; Lavigne, C.; Graff, I.E.; Eng, O.; Paquette, M.; Holthe, A.; Mellgren, G.; Jacques, H.; Liaset, B. Lean-seafood intake reduces cardiovascular lipid risk factors in healthy subjects: Results from a randomized controlled trial with a crossover design. J. Clin. Nutr.2015, 102, 582–592.
- Bao, D.Q.; Mori, T.A.; Burke, V.; Puddey, I.B.; Beilin, L.J. Effects of dietary fish and weight reduction on ambulatory blood pressure in overweight hypertensives. Hypertension1998, 32, 710–717.
- Erkkila, A.T.; Schwab, U.S.; de Mello, V.D.; Lappalainen, T.; Mussalo, H.; Lehto, S.; Kemi, V.; Lamberg-Allardt, C.; Uusitupa, M.I.J. Effects of fatty and lean fish intake on blood pressure in subjects with coronary heart disease using multiple medications. J. Nutr.2008, 47, 319–328.
- Hagen, I.V.; Helland, A.; Bratlie, M.; Brokstad, K.A.; Rosenlund, G.; Sveier, H.; Mellgren, G.; Gudbrandsen, O.A. High intake of fatty fish, but not of lean fish, affects serum concentrations of TAG and HDL-cholesterol in healthy, normal-weight adults: A randomised trial. J. Nutr.2016, 116, 648–657.
- Hallund, J.; Madsen, B.O.; Bugel, S.H.; Jacobsen, C.; Jakobsen, J.; Krarup, H.; Holm, J.; Nielsen, H.H.; Lauritzen, L. The effect of farmed trout on cardiovascular risk markers in healthy men. J. Nutr.2010, 104, 1528–1536.
- Lara, J.J.; Economou, M.; Wallace, A.M.; Rumley, A.; Lowe, G.; Slater, C.; Caslake, M.; Sattar, N.; Lean, M.E.J. Benefits of salmon eating on traditional and novel vascular risk factors in young, non-obese healthy subjects. Atherosclerosis2007, 193, 213–221.
- Lindqvist, H.M.; Langkilde, A.M.; Undeland, I.; Sandberg, A.S. Herring (Clupea harengus) intake influences lipoproteins but not inflammatory and oxidation markers in overweight men. J. Nutr.2009, 101, 383–390.
- Lindqvist, H.; Langkilde, A.M.; Undeland, I.; Radendal, T.; Sandberg, A.S. Herring (Clupea harengus) supplemented diet influences risk factors for CVD in overweight subjects. J. Clin. Nutr.2007, 61, 1106–1113.
- Ramel, A.; Martinez, J.A.; Kiely, M.; Bandarra, N.M.; Thorsdottir, I. Moderate consumption of fatty fish reduces diastolic blood pressure in overweight and obese European young adults during energy restriction. Nutrition2010, 26, 168–174.
- Telle-Hansen, V.H.; Larsen, L.N.; Hostmark, A.T.; Molin, M.; Dahl, L.; Almendingen, K.; Ulven, S.M. Daily intake of cod or salmon for 2 weeks decreases the 18:1n-9/18:0 ratio and serum triacylglycerols in healthy subjects. Lipids2012, 47, 151–160.
- Thorsdottir, I.; Tomasson, H.; Gunnarsdottir, I.; Gisladottir, E.; Kiely, M.; Parra, M.D.; Bandarra, N.M.; Schaafsma, G.; Martinéz, J.A. Randomized trial of weight-loss-diets for young adults varying in fish and fish oil content. J. Obes.2007, 31, 1560–1566.
- Vazquez, C.; Botella-Carretero, J.I.; Corella, D.; Fiol, M.; Lage, M.; Lurbe, E.; Richart, C.; Fernández-Real, J.M.; Fuentes, F.; Ordóñez, A.; et al. White fish reduces cardiovascular risk factors in patients with metabolic syndrome: The WISH-CARE study, a multicenter randomized clinical trial. Metab. Cardiovasc. Dis.2014, 24, 328–335.
- Torris, C.; Molin, M.; Smastuen, M.C. Lean Fish Consumption Is Associated with Beneficial Changes in the Metabolic Syndrome Components: A 13-Year Follow-Up Study from the Norwegian Tromso Study. Nutrients2017, 9, 247.
- Jakobsen, M.U.; Due, K.M.; Dethlefsen, C.; Halkjaer, J.; Holst, C.; Forouhi, N.G.; Tjønneland, A.; Boeing, H.; Buijsse, B.; Palli, D.; et al. Fish consumption does not prevent increase in waist circumference in European women and men. J. Nutr.2012, 108, 924–931.
- Lankinen, M.; Schwab, U.; Kolehmainen, M.; Paananen, J.; Poutanen, K.; Mykkanen, H.; Seppänen-Laakso, T.; Gylling, H.; Uusitupa, M.; Orešič, M. Whole grain products, fish and bilberries alter glucose and lipid metabolism in a randomized, controlled trial: The Sysdimet study. PLoS ONE2011, 6, e22646.
- Uusitupa, M.; Hermansen, K.; Savolainen, M.J.; Schwab, U.; Kolehmainen, M.; Brader, L.; Mortensen, L.S.; Cloetens, L.; Johansson-Persson, A.; Önning, G. Effects of an isocaloric healthy Nordic diet on insulin sensitivity, lipid profile and inflammation markers in metabolic syndrome—A randomized study (SYSDIET). Intern. Med.2013, 274, 52–66.
- Norwegian Food Safety Authority; The Norwegian Directorate of Health; University of Oslo. Norwegian Food Composition Database 2016. Available online: matvaretabellen.no(accessed on 13 March 2018).
- Gormley, T.; Neumann, T.; Fagan, J.; Brunton, N. Taurine content of raw and processed fish fillets/portions. Food Res. Technol.2007, 225, 837–842.
- Dragnes, B.T.; Larsen, R.; Ernstsen, M.H.; Maehre, H.; Elvevoll, E.O. Impact of processing on the taurine content in processed seafood and their corresponding unprocessed raw materials. J. Food Sci. Nutr.2009, 60, 143–152.
- S. Department of Health and Human Services; U.S. Department of Agriculture. 2015–2020 Dietary Guidelines for Americans, 8th ed.; 2015. Available online: https://health.gov/dietaryguidelines/2015/guidelines/(accessed on 13 March 2018).
- Brownie, S.; Muggleston, H.; Oliver, C. The 2013 Australian dietary guidelines and recommendations for older Australians. Fam. Phys.2015, 44, 311–315.
- Wang, S.; Lay, S.; Yu, H.; Shen, S. Dietary Guidelines for Chinese Residents (2016): Comments and comparisons. Biotechnol.2016, 17, 649–656.
- The Norwegian Directorate of Health. Anbefalinger om Kosthold, Ernæring og Fysisk Aktivitet; Helsedirektoratet: Oslo, Norway, 2014. (In Norwegian)
- European Food Safety Authority (EFSA). Dietary Reference Values for Nutrients. Summary Report. 2017. Available online: https://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/2017_09_DRVs_summary_report.pdf(accessed on 13 March 2018).
- Uhe, A.M.; Collier, G.R.; O’Dea, K. A comparison of the effects of beef, chicken and fish protein on satiety and amino acid profiles in lean male subjects. Nutr.1992, 122, 467–472.
- Borzoei, S.; Neovius, M.; Barkeling, B.; Teixeira-Pinto, A.; Rossner, S. A comparison of effects of fish and beef protein on satiety in normal weight men. J. Clin. Nutr.2006, 60, 897–902.
- Pal, S.; Ellis, V. The acute effects of four protein meals on insulin, glucose, appetite and energy intake in lean men. J. Nutr.2010, 104, 1241–1248.
- Kritchevsky, D.; Tepper, S.A.; Czarnecki, S.K.; Klurfeld, D.M. Atherogenicity of animal and vegetable protein: Influence of the lysine to arginine ratio. Atherosclerosis1982, 41, 429–431.
- Hosomi, R.; Fukunaga, K.; Arai, H.; Kanda, S.; Nishiyama, T.; Yoshida, M. Fish protein hydrolysates affect cholesterol metabolism in rats fed non-cholesterol and high-cholesterol diets. Med. Food2012, 15, 299–306.
- Wergedahl, H.; Liaset, B.; Gudbrandsen, O.; Lied, E. Fish Protein Hydrolysate Reduces Plasma Total Cholesterol, Increases the Proportion of HDL Cholesterol, and Lowers Acyl-CoA: Cholesterol Acyltransferase Activity in Liver of Zucker Rats1. Nutr.2004, 134, 1320–1327.
- Drotningsvik, A.; Mjos, S.A.; Pampanin, D.M.; Slizyte, R.; Carvajal, A.; Remman, T.; Høgøy, I.; Gudbrandsen, O.A. Dietary fish protein hydrolysates containing bioactive motifs affect serum and adipose tissue fatty acid compositions, serum lipids, postprandial glucose regulation and growth in obese Zucker fa/fa rats. J. Nutr.2016, 116, 1336–1345.
- El Khoury, D.; Anderson, G.H. Recent advances in dietary proteins and lipid metabolism. Opin. Lipidol.2013, 24, 207–213.
- Ouellet, V.; Marois, J.; Weisnagel, S.J.; Jacques, H. Dietary cod protein improves insulin sensitivity in insulin-resistant men and women: A randomized controlled trial. Diabetes Care2007, 30, 2816–2821.
- Yamori, Y.; Taguchi, T.; Hamada, A.; Kunimasa, K.; Mori, H.; Mori, M. Taurine in health and diseases: Consistent evidence from experimental and epidemiological studies. Biomed. Sci.2010, 17(Suppl. 1), S6.
- Imae, M.; Asano, T.; Murakami, S. Potential role of taurine in the prevention of diabetes and metabolic syndrome. Amino Acids2014, 46, 81–88.
- Murakami, S. Taurine and atherosclerosis. Amino Acids2014, 46, 73–80.
- Yamori, Y.; Taguchi, T.; Mori, H.; Mori, M. Low cardiovascular risks in the middle aged males and females excreting greater 24-hour urinary taurine and magnesium in 41 WHO-CARDIAC study populations in the world. Biomed. Sci.2010, 17(Suppl. 1), S21.
- Elvevoll, E.O.; Eilertsen, K.E.; Brox, J.; Dragnes, B.T.; Falkenberg, P.; Olsen, J.O.; Kirkhus, B.; Lamglait, A.; Østerud, B. Seafood diets: Hypolipidemic and antiatherogenic effects of taurine and n-3 fatty acids. Atherosclerosis2008, 200, 396–402.
- Murakami, S. The physiological and pathophysiological roles of taurine in adipose tissue in relation to obesity. Life Sci.2017, 186, 80–86.
- Sun, Q.; Wang, B.; Li, Y.; Sun, F.; Li, P.; Xia, W.; Zhou, X.; Li, Q.; Wang, X.; Chen, J.; et al. Taurine Supplementation Lowers Blood Pressure and Improves Vascular Function in Prehypertension: Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Hypertension2016, 67, 541–549.
- Xu, Y.J.; Arneja, A.S.; Tappia, P.S.; Dhalla, N.S. The potential health benefits of taurine in cardiovascular disease. Clin. Cardiol.2008, 13, 57–65.
- Ito, T.; Yoshikawa, N.; Ito, H.; Schaffer, S.W. Impact of taurine depletion on glucose control and insulin secretion in mice. Pharmacol. Sci.2015, 129, 59–64.
- Kris-Etherton, P.M.; Fleming, J.A. Emerging nutrition science on fatty acids and cardiovascular disease: Nutritionists’ perspectives. Nutr.2015, 6, 326S–337S.
- Wiktorowska-Owczarek, A.; Berezinska, M.; Nowak, J.Z. PUFAs: Structures, Metabolism and Functions. Clin. Exp. Med.2015, 24, 931–941.
- Back, M. Omega-3 fatty acids in atherosclerosis and coronary artery disease. Future Sci. OA2017, 3, FSO236.
- Martinez-Fernandez, L.; Laiglesia, L.M.; Huerta, A.E.; Martinez, J.A.; Moreno-Aliaga, M.J. Omega-3 fatty acids and adipose tissue function in obesity and metabolic syndrome. Prostaglandins Other Lipid Mediat.2015, 121Pt A, 24–41.
- Mori, T.A. Marine OMEGA-3 fatty acids in the prevention of cardiovascular disease. Fitoterapia2017, 123, 51–58.
- Lee, T.C.; Ivester, P.; Hester, A.G.; Sergeant, S.; Case, L.D.; Morgan, T.; Kouba, E.O.; Chilton, F.H. The impact of polyunsaturated fatty acid-based dietary supplements on disease biomarkers in a metabolic syndrome/diabetes population. Lipids Health Dis.2014, 13, 196.
- Aung, T.; Halsey, J.; Kromhout, D.; Gerstein, H.C.; Marchioli, R.; Tavazzi, L.; Geleijnse, J.M.; Rauch, B.; Ness, A.; Galan, P.; et al. Associations of Omega-3 Fatty Acid Supplement Use With Cardiovascular Disease Risks: Meta-analysis of 10 Trials Involving 77 917 Individuals. JAMA Cardiol.2018, 3, 225–233.
- Tortosa-Caparros, E.; Navas-Carrillo, D.; Marin, F.; Orenes-Pinero, E. Anti-inflammatory effects of omega 3 and omega 6 polyunsaturated fatty acids in cardiovascular disease and metabolic syndrome. Rev. Food Sci. Nutr.2017, 57, 3421–3429.
- Mullen, A.; Loscher, C.E.; Roche, H.M. Anti-inflammatory effects of EPA and DHA are dependent upon time and dose-response elements associated with LPS stimulation in THP-1-derived macrophages. Nutr. Biochem.2010, 21, 444–450.
- Romacho, T.; Glosse, P.; Richter, I.; Elsen, M.; Schoemaker, M.H.; van Tol, E.A.; Eckel, J. Nutritional ingredients modulate adipokine secretion and inflammation in human primary adipocytes. Nutrients2015, 7, 865–886.
- Saravanan, P.; Davidson, N.C.; Schmidt, E.B.; Calder, P.C. Cardiovascular effects of marine omega-3 fatty acids. Lancet2010, 376, 540–550.
- Visioli, F.; Rise, P.; Barassi, M.C.; Marangoni, F.; Galli, C. Dietary intake of fish vs. formulations leads to higher plasma concentrations of n-3 fatty acids. Lipids2003, 38, 415–418.
- Ebbesson, S.O.; Tejero, M.E.; Nobmann, E.D.; Lopez-Alvarenga, J.C.; Ebbesson, L.; Romenesko, T.; Carter, E.A.; Resnick, H.E.; Devereux, R.B.; MacCluer, J.W.; et al. Fatty acid consumption and metabolic syndrome components: The GOCADAN study. Cardiometab. Syndr.2007, 2, 244–249.
- Hoe, E.; Nathanielsz, J.; Toh, Z.Q.; Spry, L.; Marimla, R.; Balloch, A.; Mulholland, K.; Licciardi, P.V. Anti-Inflammatory Effects of Vitamin D on Human Immune Cells in the Context of Bacterial Infection. Nutrients2016, 8, 806.