Ως υπέρταση συνήθως θεωρείται πίεση 16/9,5 ή μεγαλύτερη. Φυσιολογική πίεση θεωρείται όταν είναι χαμηλότερα από 14,0/9,0. Επίπεδα μεταξύ των δύο αυτών τιμών θεωρούνται ως οριακή υπέρταση.
Αυξήσεις στον όγκο του αίματος, στον καρδιακό ρυθμό και στην περιφερική αγγειακή αντίσταση μπορεί να οδηγήσουν σε υπέρταση, αλλά όμως το 90% των περιπτώσεων αποτελούν «ιδιοπαθή» υπέρταση- που σημαίνει ότι δεν υπάρχει γνωστή αιτία. Η παχυσαρκία, ο διαβήτης και η ιδιοπαθής υπέρταση συνήθως συνυπάρχουν. Η υπερινσουλιναιμία, δηλαδή η αυξημένη έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας, πιστεύεται ότι αποτελεί τον κοινό αιτιολογικό παράγοντα για τις παραπάνω παθήσεις. Όποια και να είναι η αιτία, η υπέρταση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο, για έμφραγμα του μυοκαρδίου και για νεφρική ανεπάρκεια.
Αντιμετώπιση
Για τη θεραπεία της υπέρτασης χρησιμοποιούνται φάρμακα όπως για παράδειγμα τα διουρητικά, όμως εκτός από αυτά, απαιτούνται και αλλαγές στον τρόπο ζωής όσο αφορά τη διατροφή και την άσκηση με στόχο τη διατήρηση φυσιολογικής πίεσης αίματος.
Διατροφική φροντίδα
- Ελάττωση της πρόσληψης νατρίου (αλάτι). Ο περιορισμός του νατρίου βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε πολλά άτομα. Ο βαθμός του περιορισμού εξαρτάται από τη σοβαρότητα της υπέρτασης. Παρακάτω δίνονται τροφές πλούσιες σε νάτριο.
- Καπνιστά, κατεργασμένα ή παστωμένα τρόφιμα όπως παστά ψάρια, ζαμπόν, μπέικον, λουκάνικα, αλλαντικά και ελιές.
- Κατεψυγμένα φιλέτα ψαριών, λαχανικά ή άλλα κατεψυγμένα στα οποία έχει προστεθεί αλάτι.
- Αλμυρά σνακ όπως πατατάκια, ποκ κορν, αλμυροί ξηροί καρποί και κρακεράκια.
- Οστρακοειδή, εκτός από στρείδια.
- Αλμυρό βούτυρο ή μαργαρίνη, γαρνιτούρες σαλάτας εμπορίου (σως) και μαγιονέζα.
- Προτιμήστε τροφές όπως άπαχα κρέατα και ψάρια βραστά, ψητά ή στον ατμό φρέσκα φρούτα και λαχανικά (κυρίως πράσινα φυλλώδη, παντζάρια, πιπεριές), όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, ανάλατα τυριά και γαλακτοκομικά με μειωμένα λιπαρά.
- Μη χρησιμοποιείται αλάτι στο τραπέζι του φαγητού, χρησιμοποιήστε λίγο στο μαγείρεμα εκτός αν απαγορεύεται πλήρως η χρήση του. Τα υποκατάστατα του νατρίου της αγοράς περιέχουν χλωριούχο κάλιο αντί για χλωριούχο νάτριο. Ο γιατρός μπορεί να επιτρέψει τη χρήση τους, εφόσον το άτομο δεν πάσχει από νεφρική ανεπάρκεια.
- Το μούλιασμα των κρεάτων για μια ώρα σε νερό και το μαγείρεμα του κρέατος, μετά την απομάκρυνση του νερού είναι μια αποτελεσματική μέθοδος ελάττωσης του νατρίου.
- Περιορίστε την κατανάλωση οινοπνεύματος καθώς υπερβολική κατανάλωση συμβάλλει στην υπέρταση
- Αυξήστε την κατανάλωση του καλίου. Διατροφή πλούσια σε κάλιο μπορεί να έχει κάποια μέτρια επίδραση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Βοηθάει επίσης και στην αναπλήρωση του καλίου που χάνεται λόγω χρήσης διουρητικών. Τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά συνήθως περιέχουν λίγο νάτριο, ενώ είναι πλούσια σε κάλιο (πχ. μήλο, σπανάκι, γάλα άπαχο, ντομάτα ωμή, πορτοκάλι, μπανάνα, πατάτα ψητή).
- Αυξήστε την πρόσληψη ασβεστίου ημερησίως. Ανεπάρκεια ασβεστίου μπορεί να συνεισφέρει στην εμφάνιση υπέρτασης σε μερικές περιπτώσεις. Δύο με τρία φλιτζάνια γάλα ή γιαούρτι ημερησίως μπορούν να παρέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό ασβεστίου που απαιτείται
- Υιοθετήστε μια υγιεινή διατροφή με σκοπό να γίνει τρόπος ζωής και χάστε βάρος σε περίπτωση που είστε υπέρβαροι. Τα άτομα που πάσχουν απο παχυσαρκία όταν χάνουν βάρος συνήθως μειώνουν και την αρτηριακή τους πίεση, ακόμα και πριν φτάσουν στο ιδανικό βάρος σώματος.
Το άτομο θα πρέπει να συμμετάσχει στην εκτίμηση της προσωπικής του διατροφής, των συνηθειών γυμναστικής, του βάρους και των μεθόδων αντιμετώπισης του stress, καθώς και στον προγραμματισμό της στρατηγικής για μόνιμες αλλαγές. Οι σταδιακές αλλαγές είναι ίσως πιο επιτυχείς από τις απότομες!