0 Comments
Πόσο επικίνδυνα μπορούν να γίνουν τα συμπτώματα της τροφικής αλλεργίας;
Η τροφική αλλεργία δεν είναι νόσος, αλλά ένα σύνολο κλικοπαθολογικών καταστάσεων που ορίζεται ως η «ανεπιθύμητη αντίδραση σε τροφή, όπου σαφώς έχει αποδειχθεί ανοσολογικός μηχανισμός».
Πόσο συχνή είναι η τροφική αλλεργία;
Σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά στοιχεία, φαίνεται να επηρεάζει το 10% του γενικού πληθυσμού, έχοντας μεγαλύτερη επίπτωση στα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες. Το παράδοξο είναι ότι εμφανίζεται πιο συχνά στον δυτικό πληθυσμό, στις πιο αναπτυγμένες κοινωνικό-οικονομικά χώρες, παρουσιάζοντας διαφοροποίηση σε σχέση με το φύλο, (πιο συχνά στους άντρες), την ηλικία, τις διατροφικές συνήθειες, το ατομικό ατοπικό και οικογενειακό ιστορικό.
Αφού το έχω φάει τόσες φορές γιατί με πείραξε τώρα;
Αυτή είναι μια συχνή ερώτηση που μας απευθύνουν οι ασθενείς μας, και πολλές φορές λόγω της σιγουριάς ότι το “τρώει πολύ καιρό”, και άρα δεν μπορεί να τον πειράξει, η τροφή δεν απομακρύνεται άμεσα από την διατροφή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να οδηγούνται και σε 2η ή και 3η αντίδραση, έως την δημιουργία της αμφιβολίας και τον αποκλεισμό της τροφής.
Στην πραγματικότητα η πρώτη επαφή του οργανισμού με τις πρωτεΐνες της τροφής (τα αλλεργιογόνα), δεν οδηγεί σε αλλεργική συμπτωματολογία.
Το ανοσοποιητικό μας όμως σύστημα δημιουργεί ειδικά αντισώματα έναντι των συγκεκριμένων πρωτεϊνικών μορίων, ευαισθητοποιείται δηλαδή, και στην επόμενη επαφή με την τροφή μπορεί να αντιδράσει. Η επανέκθεση λοιπόν είναι απαραίτητη προϋπόθεση.
Να τονίσουμε εδώ ότι στα βρέφη με μέτρια σοβαρή ατοπική δερματίτιδα, η πρωτογενής ευαισθητοποίηση, μπορεί να γίνει μέσω του δέρματος, λόγω του «χαλασμένου επιδερμικού φραγμού», και όχι από του στόματος εισαγωγή της τροφής. Αυτό σημαίνει ότι κατά την 1η εισαγωγή στην διατροφή του των μείζονων αλλεργιογονικών τροφών, όπως γάλα, σιτηρά, αβγό, ψάρι, μπορεί να παρουσιάσει συμπτωματολογία.
Ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να αναγνωρίσω;
Καταρχάς να πούμε ότι τα συμπτώματα καθορίζονται, με βάση την χρονική συσχέτιση επαφής με την εν λόγω τροφή και τον ανοσολογικό μηχανισμό που ενεργοποιείται.
Έχουμε λοιπόν
- τις άμεσου τύπου (IgE μεσολαβούμενες αντιδράσεις), συνήθως μέσα σε λίγα λεπτά, έως και 2 ώρες από την επαφή με το τροφικό αλλεργιογόνο.
- τις επιβραδυνόμενου τύπου αντιδράσεις (non IgE μεσολαβούμενες), με χρόνο εμφάνισης από 2 ώρες έως και 2-3 ημέρες, και τέλος υπάρχουν και οι μεικτού τύπου αντιδράσεις, όπου εκδηλώνονται με συγκεκριμένη συμπτωματολογία.
Ξεκινώντας με την άμεσου τύπου τροφική αλλεργία η οποία είναι συχνή τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, περιλαμβάνει την συμμετοχή διαφόρων συστημάτων.
Το δέρμα συμμετέχει σε ποσόστο 75%-80%, είτε με κνίδωση- “καντήλες”, είτε με αγγειοίδημα, ερυθρότητα, έντονο κνησμό.
Το γαστρεντερικό σύστημα εκδηλώνει συμπτώματα, όπως κοιλιακό άλγος, έμετος, διαρροϊκές κενώσεις.
Το ανώτερο αναπνευστικό στο οποίο συμμετέχουν τα μάτια, η μύτη, μπορεί να παρουσιάσει ρινίτιδα, με μπούκωμα, καταρροή, πταρμούς καθώς και επιπεφυκίτιδα με έντονο κνησμό.
Το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα (πνεύμονες), συμμετέχει με βήχα, δύσπνοια, συριγμό (σφύριγμα στην ανάσα), βράγχος φωνής.
Τέλος το κυκλοφορικό σύστημα εκδηλώνεται με αίσθημα ζάλης , υπόταση, απώλεια συνείδησης.
Η συμπτωματολογία σε κάθε περίπτωση μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή ακόμα και συστηματική, επικίνδυνη και απειλητική για την ζωή αναφυλακτική αντίδραση.
Στην αναφυλακτική αντίδραση συμμετέχουν τουλάχιστον 2 συστήματα (από το δέρμα, ανώτερο αναπνευστικό και γαστρεντερικό), ενώ το κατώτερο αναπνευστικό ή το κυκλοφορικό αρκεί μόνο ένα σύστημα και ένα σύμπτωμα. Το σημαντικό σημείο που πρέπει να τονίσουμε εδώ, είναι η χρήση της αδρεναλίνης, το μόνο φάρμακο αντιμετώπισης αυτής της σοβαρής αντίδρασης.
Συνεχίζοντας με τις επιβραδυνόμενου τύπου αντιδράσεις, η συμπτωματολογία είναι κυρίως από το γαστρεντερικό σύστημα, με εμέτους, διαρροϊκές κενώσεις, βλεννοαιματηρές κενώσεις. Στην ομάδα αυτή περιλαμβάνεται το σύνδρομο εντεροκολίτιδας επαγόμενης από τροφές (FPIES), με κύριο σύμπτωμα τους πολλαπλούς εμέτους λίγες ώρες μετά τη λήψη του τροφικού αλλεργιογόνου, καθώς και την αρκετά συχνή αλλεργική πρωκτοκολίτιδα, που εκδηλώνεται σε βρέφη με βλεννοαιματηρές κενώσεις. Συνδέεται συνήθως με την κατανάλωση πρωτεΐνών του αγελαδινού γάλακτος.
Τέλος έχουμε τις μεικτού τύπου αντιδράσεις, όπου συμμετέχουν και οι 2 μηχανισμοί. Στην κατηγορία αυτή έχουμε την ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, με δυσφαγία, δυσκαταποσία, μη σωστή πρόσληψη βάρους σώματος, κοιλιακό άλγος, καθώς και την ατοπική δερματίτιδα, όπου παρουσιάζεται έξαρση μετά την εισαγωγή της τροφής.
Η συμπτωματολογία σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση και την λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού είναι το κλειδί για την αρχική διάγνωση και την περαιτέρω διερεύνηση της τροφικής αλλεργίας.
Πηγές
- Celia Costa et al. Food allergy-From Food Avoidance to Active Treatment. Scan J Imunn 2020
- Sara Anvari et al. IgE-Mediated Food Allergy. Clinic Rev Allerg Immunol 2018
- Scott H. Sicherer et al. Food allergy: A review and update on epidemiology, pathogenesis, diagnosis, prevention, and management. JACI 2018
- Muraro et al. EAACI Food Allergy and Anaphylaxis Guidelines: diagnosis and management of food allergy. Allergy 2014
