0 Comments
Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις στις τροφές είναι συνηθισμένες σε όλο το φάσμα των ηλικιακών ομάδων, με υπεροχή ωστόσο στην παιδική ηλικία όπου το ποσοστό αγγίζει το 6%-28%.
Διαχωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες:
Τροφική αλλεργία και δυσανεξία σε κάποια τροφή
Η τροφική αλλεργία εμφανίζεται σε ποσοστό από 1%-10% στον γενικό πληθυσμό, αναλόγως την χώρα και την περιοχή, ενώ η τροφική δυσανεξία σε ποσοστό έως και 20%, επηρεάζοντας σε κάθε περίπτωση αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών μας.
Πόσο εύκολο είναι όμως τελικά να τις διαχωρίσουμε;
Η βασική τους διαφορά έγκειται στην συμμετοχή ή όχι ενός ανοσολογικού μηχανισμού.
Τροφική αλλεργία σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (EAACI), ορίζεται ως η “ανεπιθύμητη αντίδραση σε τροφή, όπου σαφώς έχει αποδειχθεί ανοσολογικός μηχανισμός”. Οι αντιδράσεις αυτές ορίζονται με βάση την χρόνο εμφάνισης των συμπτωμάτων σε σχέση με την επαφή με το “αλλεργιογόνο” (τροφή), καθώς και την κλινική συμπτωματολογία. Έτσι έχουμε τις άμεσου τύπου αντιδράσεις (IgE), όπου ο χρόνος εμφάνισης είναι λιγότερο από 2 ώρες, τις μη άμεσου τύπου (non IgE), όπου ο χρόνος εμφάνισης ορίζεται από 2 έως 24 ώρες, καθώς και τις μεικτού τύπου.
Σε αντίθεση η τροφική δυσανεξία είναι μη ανοσολογικού τύπου αντίδραση. Οφείλεται σε διάφορους μηχανισμούς: μεταβολικούς, τοξικούς, φαρμακολογικούς, ιδιοσυγκρασιακούς, μεικτούς ενώ σε κάποιες περιπτώσεις παραμένει άγνωστος.
Ποια είναι τα κλινικά συμπτώματα με τα οποία εμφανίζονται;
Η κλινική συμπτωματολογία της τροφικής αλλεργίας περιλαμβάνει κατά περίπτωση, συμμετοχή του δέρματος (κνίδωση, αγγειοίδημα, έξαρση ατοπικής δερματίτιδας), του αναπνευστικού συστήματος (ρινίτιδα, πταρμοί, βήχας, συριγμός, δύσπνοια), του γαστρεντερικού συστήματος (έμετος, διάρροια, κοιλιακό άλγος), του κυκλοφορικού συστήματος (υπόταση, ζάλη).
Όσον αφορά στην σοβαρότητα της αντίδρασης, αυτή μπορεί να ήπια, μέτρια ή σοβαρή, περιλαμβάνοντας την αναφυλακτική αντίδραση, μια σοβαρή συστηματική αντίδραση.
Να τονίσουμε ότι η συμπτωματολογία μπορεί να εμφανιστεί όχι μόνο με την βρώση, αλλά και με την εισπνοή ή την επαφή στο δέρμα της εν λόγω τροφής.
Αντιστοίχως και στην δυσανεξία τα συμπτώματα είναι ποικίλα και σχετικά όμοια σε κάποιες περιπτώσεις με της τροφικής αλλεργίας, ενώ συχνά είναι αλληλοεπικαλυπτόμενα με άλλες καταστάσεις υγείας. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν κοιλιακό άλγος, διάρροιες, δυσκοιλιότητα, “φούσκωμα”, εξάνθημα, δύσπνοια, Σύνδρομο Ευρέθιστου Εντέρου (IBS), ακόμα και αίσθημα ζάλης, πονοκέφαλο, κόπωση , ευερεθιστότητα. Χρονικά εμφανίζονται μετά από λίγες ώρες από την κατανάλωση της τροφής και μπορεί να διαρκέσουν για αρκετές ημέρες.
Ποιες τροφές εμπλέκονται πιο συχνά;
Στην τροφική αλλεργία συνήθη αλλεργιογόνα είναι το γάλα, τα σιτηρά, το αβγό, το ψάρι τα όσπρια και οι ξηροί καρποί.
Στην δυσανεξία επίσης σημαντικό ρόλο παίζουν τα γαλακτοκομικά και τα σιτηρά, αλλά λόγω δυσκολίας της πέψης τους στο λεπτό έντερο.
Πιο συγκεκριμένα η δυσανεξία στην λακτόζη, η οποία είναι βασικό σάκχαρο του γάλακτος, οφείλεται στην ελλιπή πέψη της στο λεπτό έντερο, λόγω έλλειψης ή μειωμένης συγκέντρωσης του ενζύμου λακτάση που την αποικοδομεί.
Αλλά και στην δυσανεξία στην γλουτένη, πρωτεΐνη η οποία βρίσκεται στα σιτηρά, στην βρώμη, στο κριθάρι και στην σίκαλη, ο οργανισμός αδυνατεί να την επεξεργαστεί, οπότε παρουσιάζεται δυσκολία στην πέψη της.
Επίσης σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξουν και χημικές ουσίες ή πρόσθετα τροφίμων και ενισχυτικά γεύσης, όπως η ισταμίνη, η καφεΐνη, οι σουλφίτες, το όξινο γλουταμινικό μονονάτριο, τα νιτρικά άλατα, τα θειώδη.
Πόσο εύκολη είναι η διάγνωση;
Η λήψη ενός λεπτομερούς κλινικού ιστορικού συμπεριλαμβανομένου των διατροφικών συνηθειών και του lifestyle του ασθενούς, σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση είναι πολύ σημαντικά για την διαφοροδιάγνωση.
Στο κομμάτι της τροφικής αλλεργίας υπάρχει επιπλέον ειδικός εργαστηριακός έλεγχος, καθώς και ειδικές δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού για την περαιτέρω διερεύνηση.
Για την αναγνώριση της τροφικής δυσανεξίας τα διαγνωστικά τεστ είναι περιορισμένα. Σε κάθε περίπτωση στην διερεύνηση μπορούν να συμπεριληφθούν εξετάσεις αίματος, κοπράνων καθώς και πιο ειδικός ενδοσκοπικός και ακτινολογικός έλεγχος
To Gold Standard test για την επιβεβαίωση ή μη τόσο της τροφικής αλλεργίας όσο και της τροφικής δυσανεξίας είναι η διαγνωστική πρόκληση.
Δηλαδή αφού αφαιρεθεί η τροφή από το διαιτολόγιο του ασθενούς για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, ώστε να βελτιωθούν τα συμπτώματα, γίνεται επανεισαγωγή και παρακολουθούμε για την εμφάνιση ή μη των συμπτωμάτων.
Στην δυσανεξία αρκετά συχνά αρκεί η μείωση και όχι ο πλήρης αποκλεισμός της τροφής.
Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό πριν ξεκινήσουμε από μόνοι μας έναν απρόσκοπο αποκλεισμό ομάδων τροφών, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιβαρύνουμε ακόμα περισσότερο την υγεία μας, να απευθυνθούμε στους ειδικούς.
Βιβλιογραφία
- Scott H. Sicherer et al. Food allergy: A review and update on epidemiology pathogenesis, diagnosis, prevention, and management. JACI 2018
- Wiparat Manuyakorn et al. Cow milk protein allergy and other common food allergies and intolerances. PAEDIATRICS AND INTERNATIONAL CHILD HEALTH 2018
- Muraro et al. EAACI Food Allergy and Anaphylaxis Guidelines: diagnosis and management of food allergy. Allergy 2014
- Rosa Leonôra Salerno SOARES. Irritable bowel syndrome, food intolerance and non- celiac gluten sensitivity.A new clinical challenge. Arq Gastroenterol 2018
- Lomer M. C. E. Review article: the aetiology, diagnosis, mechanisms and clinical evidence for food intolerance. Aliment Pharmacol Ther 2015
