Από την αρχαιότητα είναι γνωστό ότι η κατανάλωση ελαιόλαδου στη διατροφή μας είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία του κάθε οργανισμού.
Ο πατέρας της ιατρικής, ο Ιπποκράτης πίστευε ακράδαντα στην ευεργετική ιδιότητα του ελαιόλαδου στην υγεία και συνιστούσε τη χρήση του σε καθημερινή βάση ως θεραπεία σε πολλές ασθένειες. Σήμερα, η σύγχρονη ιατρική συνεχίζει να συστήνει την ευρεία χρήση του ελαιολάδου στη διατροφή όλων των ηλικιών , υγιών και μη , χάρη στα πολύτιμα συστατικά του, που παρέχουν υγεία και μακροζωία. Δεν κατέχει λοιπόν τυχαία τη βάση της μεσογειακής διατροφής.
- Το ελαιόλαδο εμπεριέχει στερόλες, οι οποίες έχουν άμεση επίδραση στις συγκεντρώσεις χοληστερόλης στο αίμα. Η κατανάλωση φυτικών στερολών προκαλεί μειωμένες συγκεντρώσεις ολικής χοληστερόλης και λιποπρωτεΐνών χαμηλής πυκνότητας στο αίμα. Ο μηχανισμός πιθανόν αφορά την αναστολή της εντερικής απορρόφησης της χοληστερόλης. Επιπλέον, μπορεί να επηρεάζεται ο μεταβολισμός της χοληστερόλης στο ήπαρ και στο έντερο. Η ποσότητα των φυτοστερολών που προσλαμβάνεται με διατροφή πλούσια σε παρθένο ελαιόλαδο, προσφέρει πλεονεκτήματα όσον αφορά τη συγκέντρωση χοληστερόλης στο αίμα και ειδικότερα σε υπερλιπιδαιμικούς ασθενείς ή σε ανθρώπους που καταναλώνουν τρόφιμα πλούσια σε χοληστερόλη.
- Η αυξημένη περιεκτικότητα του ελαιολάδου σε σκουαλένιο και φυτοστερόλες προσδίδει αντικαρκινική δράση. Ειδικότερα, το ελαιόλαδο φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου του μαστού, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε ελαϊκό οξύ, το οποίο αναστέλλει την δραστικότητα του ογκογονιδίου IER-2 / neu, το οποίο ανιχνεύθηκε στο 30% των ασθενών με καρκίνο του μαστού. Η προστατευτική δράση του ελαιολάδου φαίνετε να επιδρά κατά του καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Η βιταμίνη Ε αποτελεί σημαντική φυσική αντιοξειδωτική ουσία των ελαίων, αφού αναστέλλει την οξείδωση των λιπαρών ουσιών τους (τριγλυκερίδια). Ο μηχανισμός της οξείδωσης ενεργοποιείται όταν κάποιο οξειδωτικό μέσο (πχ. θέρμανση, φως κλπ) προσβάλλει ένα έλαιο και τότε οξειδώνεται. Έτσι, η βιταμίνη Ε, όπως και άλλα φυσικά αντιοξειδωτικά, προστατεύουν το ελαιόλαδο από την υπεροξείδωση και από το μηχανισμό ανάπτυξης των ελευθέρων ριζών. Στον ανθρώπινο οργανισμό αναπτύσσονται ελεύθερες ρίζες , οι οποίες αν βρεθούν σε υψηλή συγκέντρωση μπορούν να προκαλέσουν χρόνιες ασθένειες.. Συμπερασματικά, οι πολυάριθμες μελέτες για την σημασία της βιταμίνης Ε στην υγεία, μέχρι ώρας, δείχνουν ότι αυτό το μικροθρεπτικό συστατικό, μπορεί να είναι ευεργετικό. Ενδεχομένως, ουσιαστικά αποτελέσματα να λαμβάνονται μόνο όταν η βιταμίνη Ε χορηγείται ως συμπλήρωμα σε μεγάλες δόσεις. Ωστόσο είναι πολύ πιθανό, η βιταμίνη Ε στην ποσότητα που είναι παρούσα στο ελαιόλαδο να είναι ευεργετική για την ανθρώπινη υγεία
- Η περιεκτικότητα του ελαιολάδου σε υψηλή ποσότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα καθώς φυτοχημικά αντιοξειδωτικά που μειώνουν την LDL-κακή χοληστερόλη στο αίμα, έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση του κινδύνου της στεφανιαίας νόσου, εμφράγματος του μυοκαρδίου και εγκεφαλικά επεισόδια. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος ενός ατόμου να υπέστη καρδιακή προσβολή μειώνεται κατά 50% μετά από 2-4 έτη από την έναρξη μιας δίαιτας πλούσια σε ελαιόλαδο, τα όσπρια και τα λαχανικά, αλλά με περιορισμένες ποσότητες κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων που είναι πλήρη σε λιπαρά.
- Τέλος ο συνδυασμός των μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, του σκουαλένιου και της βιταμίνης Ε προστατεύει το ανθρώπινο δέρμα από την οξείδωση των λιπιδίων που οφείλονται σε διάφορες πηγές ιονίζουσας ακτινοβολίας, όπως η υπεριώδης ακτινοβολία και βοηθά στην πρόληψη της γήρανσης του δέρματος και στην καταπολέμηση της ξηροδερμίας και των ραγάδων.