0 Comments
Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο θυροειδής υπολειτουργεί και δεν παράγει αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες.
Ο ρόλος τους
Οι ορμόνες του θυρεοειδούς βοηθούν στον έλεγχο της ανάπτυξης, της επιδιόρθωσης των κυττάρων και του μεταβολισμού. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με υποθυρεοειδισμό μπορεί να εμφανίσουν κόπωση, απώλεια μαλλιών, αύξηση βάρους, αίσθημα κρύου και αίσθημα κατάθλιψης, μεταξύ πολλών άλλων συμπτωμάτων.
Ο υποθυρεοειδισμός επηρεάζει το 1-2% των ανθρώπων παγκοσμίως και είναι 10 φορές πιο
πιθανό να επηρεάσει τις γυναίκες από τους άνδρες. Διατροφικά δεν μπορεί να γίνει αποκατάσταση της λειτουργίας του. Ωστόσο, ένας σωστός συνδυασμός θρεπτικών
συστατικών και φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της λειτουργίας του
θυρεοειδούς και στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων.
Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός;
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται κοντά
στη βάση του λαιμού. Παράγει και αποθηκεύει θυρεοειδικές ορμόνες που επηρεάζουν
σχεδόν κάθε κύτταρο στο σώμα. Όταν ο θυρεοειδής αδένας λαμβάνει ένα σήμα που
ονομάζεται θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH), απελευθερώνει θυρεοειδικές ορμόνες στην
κυκλοφορία του αίματος. Αυτό το σήμα αποστέλλεται από την υπόφυση, έναν μικρό αδένα
που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, όταν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών είναι
χαμηλά.
Κάποιες φορές, ο θυρεοειδής αδένας δεν απελευθερώνει ορμόνες, ακόμη και
όταν υπάρχει άφθονη TSH. Αυτό ονομάζεται πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός και είναι ο πιο
κοινός τύπος υποθυρεοειδισμού. Περίπου το 90% του πρωτοπαθούς υποθυρεοειδισμού
προκαλείται από τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μια αυτοάνοση ασθένεια στην οποία το
ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος στον θυρεοειδή αδένα.
Άλλες αιτίες πρωτοπαθούς υποθυρεοειδισμού είναι η ανεπάρκεια ιωδίου, μια γενετική
διαταραχή, η λήψη ορισμένων φαρμάκων και η χειρουργική επέμβαση που αφαιρεί μέρος
του θυρεοειδούς. Άλλες φορές, ο θυρεοειδής αδένας δεν λαμβάνει αρκετή TSH. Αυτό
συμβαίνει όταν η υπόφυση δεν λειτουργεί σωστά και ονομάζεται δευτεροπαθής
υποθυρεοειδισμός.
Οι ορμόνες του θυρεοειδούς είναι πολύ σημαντικές. Βοηθούν στον έλεγχο της ανάπτυξης,
της επιδιόρθωσης των κυττάρων και του μεταβολισμού, τη διαδικασία με την οποία το σώμα
μας μετατρέπει αυτό που τρώμε σε ενέργεια. Ο μεταβολισμός επηρεάζει τη θερμοκρασία του
σώματος και με ποιον ρυθμό καίμε θερμίδες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα άτομα με
υποθυρεοειδισμό συχνά νιώθουν το αίσθημα του κρύου και κούραση και μπορεί να πάρουν
βάρος εύκολα.
Πώς επηρεάζει ο υποθυρεοειδισμός τον μεταβολισμό;
Η θυρεοειδική ορμόνη βοηθά στον έλεγχο της ταχύτητας του μεταβολισμού. Όσο πιο
γρήγορος είναι ο μεταβολισμός, τόσο περισσότερες θερμίδες καίει το σώμα μας σε
κατάσταση ηρεμίας. Τα άτομα με υποθυρεοειδισμό παράγουν λιγότερες θυρεοειδικές
ορμόνες. Αυτό σημαίνει ότι έχουν πιο αργό μεταβολισμό και καίνε λιγότερες θερμίδες σε
ηρεμία. Ο αργός μεταβολισμός ενέχει πολλούς κινδύνους για την υγεία. Μπορεί να νιώσετε κούραση, να αυξήσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και να σας δυσκολέψει να χάσετε βάρος.
Εάν δυσκολεύεστε να διατηρήσετε το βάρος σας με υποθυρεοειδισμό, δοκιμάστε να κάνετε
μέτρια ή υψηλής έντασης άσκηση. Αυτό περιλαμβάνει ασκήσεις όπως γρήγορο περπάτημα,
τρέξιμο, κολύμβηση και άλλα. Η μέτρια έως υψηλής έντασης αερόβια άσκηση μπορεί να
βοηθήσει στην ενίσχυση των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών. Με τη σειρά του, αυτό
μπορεί να βοηθήσει στην επιτάχυνση του μεταβολισμού. Τα άτομα με υποθυρεοειδισμό
μπορεί επίσης να ωφεληθούν από την υγιεινή διατροφή.
Ποια θρεπτικά συστατικά είναι σημαντικά;
Ιώδιο
Το ιώδιο είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που απαιτείται για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Έτσι, τα άτομα με ανεπάρκεια ιωδίου μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο
υποθυρεοειδισμού. Η έλλειψη ιωδίου είναι πολύ συχνή και επηρεάζει σχεδόν το ένα τρίτο
του παγκόσμιου πληθυσμού. Ωστόσο, είναι λιγότερο συχνή σε άτομα στις ανεπτυγμένες
χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το ιωδιούχο αλάτι και τα πλούσια σε ιώδιο
θαλασσινά είναι ευρέως διαθέσιμα.
Εάν έχετε έλλειψη ιωδίου, σκεφτείτε να προσθέσετε ιωδιούχο επιτραπέζιο αλάτι στα γεύματά
σας ή να τρώτε περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε ιώδιο, όπως φύκια, ψάρια, γαλακτοκομικά
και αυγά. Τα συμπληρώματα ιωδίου είναι περιττά, καθώς μπορείτε να πάρετε άφθονο ιώδιο
από τη διατροφή σας. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι η λήψη υπερβολικής
ποσότητας αυτού του μετάλλου μπορεί να βλάψει τον θυρεοειδή αδένα.
Σελήνιο
Το σελήνιο βοηθά στην «ενεργοποίηση» των ορμονών του θυρεοειδούς, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον οργανισμό. Αυτό το απαραίτητο μέταλλο έχει επίσης
αντιοξειδωτικά οφέλη, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να προστατεύσει τον θυρεοειδή
αδένα από βλάβες από μόρια που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες.
Η προσθήκη τροφών πλούσιων σε σελήνιο στη διατροφή είναι ένας πολύ καλός τρόπος για
να αυξηθούν τα επίπεδα σεληνίου. Αυτό περιλαμβάνει ξηρούς καρπούς Βραζιλίας, τόνο,
σαρδέλες, αυγά και όσπρια. Ωστόσο, αποφύγετε τη λήψη συμπληρώματος σεληνίου εκτός
εάν σας το συμβουλέψει ένας επαγγελματίας υγείας. Τα συμπληρώματα παρέχουν μεγάλες
δόσεις και το σελήνιο μπορεί να είναι τοξικό σε μεγάλες ποσότητες.
Ψευδάργυρος
Όπως το σελήνιο, ο ψευδάργυρος βοηθά το σώμα να «ενεργοποιήσει» τις ορμόνες του
θυρεοειδούς. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι ο ψευδάργυρος μπορεί να βοηθήσει το σώμα να
ρυθμίσει την TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη). Οι ανεπάρκειες ψευδαργύρου είναι σπάνιες
στις ανεπτυγμένες χώρες, καθώς ο ψευδάργυρος είναι άφθονος στα τρόφιμα. Ωστόσο, εάν
έχετε υποθυρεοειδισμό, στοχεύστε να τρώτε περισσότερες τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο
όπως στρείδια και άλλα οστρακοειδή, βόειο κρέας και κοτόπουλο.
Ποια θρεπτικά συστατικά είναι επιβλαβή;
Βρογχοκηλογόνες ουσίες
Οι βρογχοκηλογόνες ουσίες είναι ενώσεις που μπορεί να επηρεάσουν τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Πήραν το όνομά τους από τον όρο βρογχοκήλη, ο οποίος είναι ένας διευρυμένος θυρεοειδής αδένας που μπορεί να εμφανιστεί στον υποθυρεοειδισμό.
Τα σταυρανθή λαχανικά (το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το λάχανο) και η σόγια απελευθερώνουν φυσικά μία ένωση που ονομάζεται goitrin όταν υδρολύονται ή διασπώνται.
Αυτή η ουσία μπορεί να επηρεάσει τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών. Ωστόσο, αυτό
αποτελεί πρόβλημα όταν συνυπάρχει έλλειψη ιωδίου. Επίσης με την θέρμανση των
λαχανικών π.χ με τον βρασμό απενεργοποιείται το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ουσίας. Άρα
δεν υπάρχει λόγος να αφαιρεθούν αυτά τα πολύ ωφέλιμα τρόφιμα από την διατροφή ενός
ατόμου με Hashimoto ή υποθυρεοειδισμό, απλά να καταναλώνονται κυρίως μαγειρεμένα και
με μέτρο. Εξαίρεση αποτελεί το κεχρί, ένας θρεπτικός σπόρος χωρίς γλουτένη, ο οποίος
μπορεί να καταστέλλει τη λειτουργία του θυρεοειδούς ακόμα και σε άτομα με επαρκή
πρόσληψη ιωδίου, γι’ αυτό πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή ή καθόλου.
Στη θυρεοειδίτιδα Χασιμότο σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της καλής ποιότητας ζωής
παίζουν ο ιατρικός έλεγχος, η φαρμακευτική αγωγή, τα θρεπτικά συστατικά που
λαμβάνονται μέσω της διατροφής και η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής,
συμπεριλαμβάνοντας και την άσκηση και φυσικά ο περιορισμός του άγχους.
Τροφές προς αποφυγή
Δεν χρειάζεται να αποφεύγετε πολλά τρόφιμα εάν έχετε υποθυρεοειδισμό. Ωστόσο, τα
τρόφιμα που περιέχουν βρογχοκηλογόνα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο και να
μαγειρεύονται ιδανικά. Είναι καλό να αποφύγετε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών,
όπως hot dog, κέικ, μπισκότα κ.λπ., καθώς συνήθως περιέχουν πολλές θερμίδες και μπορεί
να πάρετε εύκολα βάρος.
Τροφές για κατανάλωση
- Αυγά: τα ολόκληρα αυγά είναι καλύτερα, καθώς μεγάλο μέρος του ιωδίου και του
σεληνίου τους βρίσκεται στον κρόκο, ενώ τα ασπράδια είναι γεμάτα πρωτεΐνη. - Κρέας: όλα τα κρέατα, συμπεριλαμβανομένου του αρνιού, του μοσχαριού, του
κοτόπουλου κ.λπ. - Ψάρια και θαλασσινά: σολομός, τόνος, γαρίδες κ.λπ.
- Λαχανικά: όλα τα λαχανικά, τα σταυρανθή λαχανικά σε μέτριες ποσότητες και να
είναι μαγειρεμένα - Φρούτα: όλα τα φρούτα, συμπεριλαμβανομένων των μούρων, των μπανανών, των
πορτοκαλιών κ.λπ. - Σπόροι και δημητριακά: ρύζι, φαγόπυρο, κινόα, σπόροι chia και λιναρόσπορος.
- Γαλακτοκομικά: όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του
γάλακτος, του τυριού, του γιαουρτιού κ.λπ. - Ποτά: νερό και άλλα ποτά χωρίς καφεΐνη
Τα άτομα με υποθυρεοειδισμό θα πρέπει να έχουν ως στόχο να ακολουθούν μια διατροφή
βασισμένη σε λαχανικά, φρούτα και άπαχο κρέας, καθώς είναι χαμηλά σε θερμίδες και πολύ
χορταστικά και έτσι μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της αύξησης βάρους.
Συμβουλές για τη διαχείριση του βάρους
Είναι πολύ εύκολο λοιπόν να πάρετε βάρος με υποθυρεοειδισμό λόγω του αργού
μεταβολισμού. Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε ένα
υγιές βάρος:
- Να ξεκουράζεστε αρκετά. Στόχος να κοιμάστε 7-8 ώρες κάθε βράδυ. Λιγότερες ώρες
ύπνου συνδέονται με αύξηση βάρους, ειδικά γύρω από την περιοχή της κοιλιάς. - Η υγιεινή διατροφή, η οποία περιλαμβάνει την προσοχή στο τι τρώτε και πόσο
γρήγορα τρώτε, μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε μια καλύτερη σχέση με το
φαγητό. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος. - Δοκιμάστε γιόγκα ή διαλογισμό. Η γιόγκα και ο διαλογισμός μπορούν να σας
βοηθήσουν να καταπολεμήσετε το στρες και να βελτιώσετε τη γενική σας υγεία.
Έρευνα δείχνει επίσης ότι μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε το βάρος
σας. - Δοκιμάστε μια δίαιτα χαμηλών έως μέτριων υδατανθράκων. Η κατανάλωση χαμηλής
έως μέτριας ποσότητας υδατανθράκων είναι πολύ αποτελεσματική για τη διαχείριση
του βάρους. Ωστόσο, αποφύγετε να δοκιμάσετε μια κετογονική δίαιτα, καθώς η
κατανάλωση πολύ λίγων υδατανθράκων μπορεί να μειώσει τα επίπεδα των
θυρεοειδικών ορμονών σας.
Συμπερασματικά
Συμπερασματικά, ο υποθυρεοειδισμός ή ο υπολειτουργικός θυρεοειδής επηρεάζει το 1-2%
των ανθρώπων παγκοσμίως. Μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως κόπωση, αύξηση
βάρους, αίσθημα κρύου, κατάθλιψη. Ωστόσο, η κατανάλωση των σωστών θρεπτικών
συστατικών και η λήψη φαρμάκων μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων και
στη βελτίωση της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Τα θρεπτικά συστατικά που είναι εξαιρετικά
για τον θυρεοειδή είναι το ιώδιο, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος. Ακολουθώντας μια
διατροφή φιλική προς τον θυρεοειδή μπορεί να ελαχιστοποιήσει τα συμπτώματά και να
βοηθήσει στη διαχείριση του βάρους.
ΠΗΓΕΣ:
- Altaye K.Z., et al. (2019) Effects of aerobic exercise on thyroid hormonal change responses among adolescents with intellectual disabilities. 5(1): e000524.
- Amino N. (1988) Autoimmunity and hypothyroidism. 2(3):591-617.
- Bisschop P.H., et al. (2001) Isocaloric carbohydrate deprivation induces protein catabolism despite a low T3-syndrome in healthy men. 54(1):75-80.
- Chaker L.,et al. (2017) Hypothyroidism. 390(10101):1550-1562.
- Hairston K.G.(2010) Sleep Duration and Five-Year Abdominal Fat Accumulation in a
Minority Cohort:The IRAS Family Study. 33(3): 289–295. - Mantzios M., Wilson J.C. (2015) Mindfulness, Eating Behaviours, and Obesity: A Review
and Reflection on Current Findings. 4(1):141-6. - Maxwell C., Volpe S.L. (2007) Effect of zinc supplementation on thyroid hormone function. A case study of two college females. 51(2):188-94.
- Mullur R., et al. (2014) Thyroid Hormone Regulation of Metabolism. 94(2): 355–382.
Negro R. (2008) Selenium and thyroid autoimmunity. 2(2): 265–273. - Nyenwe E.A.,Dagogo J.S. (2010) Iodine Deficiency Disorders in the Iodine-Replete Environment. 337(1): 37–40.
- Pedrelli M., Pramfalk C., Parini P. (2010) Thyroid hormones and thyroid hormone receptors:Effects of thyromimetics on reverse cholesterol transport. 16(47): 5958–5964.
- Rao P.S., Lakshmy R. (1995) Role of goitrogens in iodine deficiency disorders & brain development. 102:223-6.
- Rioux J.G., Ritenbaugh C. (2013) Narrative review of yoga intervention clinical trials including weight-related outcomes.19(3):32-46.
- Ventura M., et al. (2017) Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment. 2017: 1297658.
- Zimmermann M.B., Boelaert K. (2015) Iodine deficiency and thyroid disorders. 3(4):286-95.
