Διαβητική Νεφρική Νόσος: Παθοφυσιολογία

Μετά την εισαγωγή στη Διαβητική νεφρική νόσο και το άρθρο για την κλινικοεργαστηριακή εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας, ας μάθουμε για την παθοφυσιολογία της νόσου.

Σε αρχικό στάδιο παρατηρείται υπερτροφία των νεφρών και αύξηση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (GFR). Προοδευτικά όμως η σπειραματική διήθηση επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα καθώς εμφανίζονται παθολογοανατομικές αλλοιώσεις στα νεφρικά σπειράματα.

Μεταξύ 5-10 ετών από την έναρξη του σακχαρώδους διαβήτη παρατηρείται αποβολή αλβουμίνης στα ούρα, αρχικά σε μικρές ποσότητες (μικροαλβουμινουρία – αποβολή 30-300 mg αλβουμίνης στα ούρα 24ώρου) και στη συνέχεια σε μεγαλύτερες (μακροαλβουμινουρία – αποβολή > 300 mg αλβουμίνης στα ούρα 24ώρου).

Από αυτό το στάδιο και μετά η νεφρική σπειραματική διήθηση  (GFR) προοδευτικά ελαττώνεται με συνέπεια αυξημένα επίπεδα κρεατινίνης, ουραιμία και εμφάνιση τελικού σταδίου νεφρικής ανεπάρκειας (Πίνακας 5, Εικόνα 2).

Πίνακας 5
 Στάδια της διαβητικής νεφρικής νόσου

Εικόνα 2
 Στάδια της διαβητικής νεφρικής νόσου

Διαφορική διάγνωση από νεφρική βλάβη μη διαβητικής αιτιολογίας

Όλοι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και επηρεασμένη νεφρική λειτουργία δεν πάσχουν κατ’ ανάγκη από ΔΝΝ.

Η εμφάνιση αλβουμινουρίας σε διάστημα μικρότερο των 5 ετών ή η απουσία διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας σε ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι, η παρουσία ενεργού ιζήματος ούρων (ενδεικτική σπειραματονεφρίτιδας), η οξεία και αιφνίδια έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας και τέλος η παρουσία συστηματικών σημείων και συμπτωμάτων (π.χ. αρθρίτιδα, πυρετός, ευρήματα από το αναπνευστικό σύστημα) θα πρέπει να στρέψουν τον έλεγχο προς τη διερεύνηση αιτιών νεφρικής νόσου που δε σχετίζονται με τον σακχαρώδη διαβήτη.

Screening και παρακολούθηση διαβητικής νεφρικής νόσου

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η παρακολούθηση της ΔΝΝ γίνεται ως εξής:

Σε ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι το screening για μικραλβουμινουρία ξεκινά συνήθως εντός πενταετίας από τη διάγνωση καθώς η ύπαρξη νεφρικής βλάβης ενωρίτερα είναι εξαιρετικά σπάνια.

Αντίθετα, σε άτομα με διαβήτη τύπου ΙΙ ο έλεγχος πρέπει να γίνεται κατά τη διάγνωση της νόσου καθώς η υπεργλυκαιμία στην προκειμένη περίπτωση ενδέχεται να προϋπάρχει έτη πριν.

Σε περιπτώσεις αρνητικού ελέγχου πραγματοποιείται κλινικοεργαστηριακή επανεκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας ετησίως και στους δύο τύπους διαβήτη.

Βιβλιογραφία

1. Επιπλοκές σακχαρώδους διαβήτη. Διαβητική νεφροπάθεια. από μετεκπαιδευτικό πρόγραμμά e-learning Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σακχαρώδης Διαβήτης : Από τη Θεωρία στην Πράξη
2. «Διαβητική νεφροπάθεια. Κλινική εικόνα, επιδημιολογία, παθολογοανατομική σταδιοποίηση, διαγνωστική προσπέλαση» Βλαχάκος Δ. από ΠΜΣ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και Παχυσαρκία
3. «Διαβητική νεφροπάθεια και σπειραματοπάθειες μη διαβητικής αιτιολογίας» Φιλιόπουλος Β. από ΠΜΣ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και Παχυσαρκία
4. «Αντιμετώπιση χρόνιας νεφρικής νόσου και τελικού σταδίου νεφρικής ανεπάρκειας» Αποστόλου Φ. από ΠΜΣ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και Παχυσαρκία
5. «Αντιυπερτασική αγωγή σε διαβητικούς ασθενείς με νεφρική νόσο» Δούμας Μ. από ΠΜΣ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και Παχυσαρκία
6. «Αντιδιαβητικά δισκία και νεφρική νόσος» Ρίζος Ε. από ΠΜΣ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και Παχυσαρκία
7. «Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθνείς με χρόνια νεφρική νόσο» Κατσίκη Ν. από ΠΜΣ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και Παχυσαρκία
8. Κατευθυντήριες Οδηγίες Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρίας (2017)

Συντάκτης Άρθρου